تحریم‌ها و مشکل دسترسی به گیت‌های تخصصی و هورمونی

دبیر انجمن دکترای علوم آزمایشگاهی تشخیص طبی ایران ضمن بیان این موضوع و با تاکید بر اینکه با پیشرفت تکنولوژی و مجهز شدن اکثر آزمایشگاه‌ها به دستگاه‌های اتوماتیک در دو دهه اخیر، میزان خطاهای اندازه‌گیری در مرحله انجام آزمایش به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته است، گفت: خوشبختانه امسال و با برطرف شدن محدودیت‌های کرونایی شاهد استقبال و حضور حدود ۲۰۰ شرکت تولیدی و تحقیقاتی عمدتا دانش‌بنیان در کنار تعدادی از نمایندگی برندهای معتبر جهانی و همچنین تعداد زیادی از شرکت‌های خدمات پشتیبانی و توزیعی در نمایشگاه کنگره بیستم هستیم.

غلامرضا حمزه‌لو دبیر اجرایی بیستمین کنگره کشوری و چهاردهمین کنگره بین‌المللی ارتقای کیفیت خدمات آزمایشگاهی تشخیص پزشکی ایران با اشاره به برنامه‌ریزی ۲۷ نشست علمی و حدود ۴۰ برنامه آموزشی کارگاهی به‌همراه جشنواره حکیم جرجانی و نمایشگاه جانبی در کنگره‌ای که در روزهای ۲۶ تا ۲۹ اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۲ در مرکز همایش‌‌‌های برج میلاد برگزار می‌شود، بیان کرد‌: کنگره ارتقای کیفیت خدمات آزمایشگاهی یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین رویدادهای علمی در حوزه آزمایشگاه پزشکی است که میزبان بیش از ۳۵۰۰ شرکت‌کننده از دانشجویان، پژوهشگران و استادان دانشگاهی از داخل و خارج از کشور و ارائه سخنرانی‌‌‌های کلیدی توسط استادان برجسته و شناخته‌شده بین‌المللی است.

وی با بیان اینکه دوره‌های گذشته این رویداد در ارتقای عملکرد آزمایشگاه‌‌‌ها و استفاده از تجهیزات روز‌آمد، کیت‌‌‌ها و روش‌ها، تاثیر مستقیم و قابل‌توجهی بر کیفیت ارائه خدمات آزمایشگاهی در کشور داشته است، اعلام کرد‌: با توجه به اهمیت حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و تولیدات داخلی، در برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته و در راستای این حمایت‌ها، شاهد رونمایی‌های گسترده از تکنولوژی‌های جدید و معرفی کیت‌ها و تجهیزات آزمایشگاهی از سوی شرکت‌های داخلی و به‌خصوص شرکت‌های دانش‌بنیان خواهیم بود.

دبیر انجمن دکترای علوم آزمایشگاهی تشخیص طبی ایران با اشاره به دستاوردهای کنگره ارتقای کیفیت در نظام سلامت افزود: از مهم‌ترین دستاوردهای کنگره ارتقای کیفیت در راستای نیازمندی‌‌‌های نظام سلامت می‌توان به معرفی و پیشنهاد برنامه ملی غربالگری نوزادان از نظر سه بیماری شایع در نوزادان شامل: کم‌کاری مادرزادی تیروئید، بیماری فنیل کتون‌آوری و کمبود آنزیم G۶PD اشاره کرد که هم اکنون به عنوان برنامه ملی غربالگری نوزادان، پوشش آن به بیش از ۹۸‌درصد نوزادان رسیده است. همچنین معرفی استانداردهای آزمایشگاهی و موضوع اعتباربخشی آزمایشگاه‌های پزشکی یکی از دستاورد‌های مهم این کنگره است که برای اولین بار این موضوع و اهمیت آن در این کنگره طرح شد و پیرو آن و با اهتمام مدیران محترم آزمایشگاه مرجع سلامت، استاندارد‌های ملی تدوین و ابلاغ شد و هم اکنون مبنای نظارت و ارزیابی آزمایشگاه‌ها قرار گرفته است.

حمزه‌لو ادامه داد: یکی دیگر از دستاوردهای مهم کنگره ارتقای کیفیت، تعیین فاصله مرجع بر اساس داده‌‌‌های بزرگ در ایران است که با هدایت انجمن دکترای علوم آزمایشگاهی و با همکاری فدراسیون بین‌المللی شیمی بالینی IFCC در کنگره گذشته شروع شد که نتایج نهایی آن در کنگره بیستم ارائه خواهد شد که برای اولین بار در کشور و با جمع‌آوری و آنالیز ۳۰ میلیون داده تست‌‌‌های آزمایشگاهی انجام شده است.

این دانش‌آموخته دکترای علوم آزمایشگاهی با اشاره به خطاهای موجود در نتایج آزمایشگاهی عنوان کرد: به‌طور کلی در اندازه‌گیری‌ها همواره با یک میزان خطا مواجه هستیم و این در مورد اندازه‌گیری آنالیت‌ها و بیو مارکرهای خون نیز صدق می‌کند، نکته حائز اهمیت در این است که این مقدار خطا نباید بیشتر از محدوده مجاز تعیین‌شده برای آن تست باشد، که معمولا توسط مراجع علمی معتبر و کلینیسین‌ها و بر اساس اهمیت بالینی، مقدار آن در خون، تغییرات درون‌فردی و بین‌فردی و موارد دیگر تعیین می‌شود. به‌طور مثال میزان خطای مجاز تعیین‌شده برای قند خون بسیار کمتر از میزان خطای مجاز کلسترول و‌ تری گلیسیرید یا همان چربی‌های خون است.

دبیر انجمن دکترای علوم آزمایشگاهی تشخیص طبی ایران گفت: به‌طور کلی خطاهای آزمایشگاهی عموما به سه مرحله قبل از انجام آزمایش، انجام آزمایش و بعد از انجام آزمایش تقسیم‌بندی می‌شود و در این میان بیشترین سهم این خطاها مربوط به مرحله قبل از انجام آزمایش شامل آماده‌سازی و شرایط فرد یا بیمار، مراحل نمونه‌گیری، نگهداری و انتقال نمونه است به‌طوری که در منابع تا ۷۰‌درصد خطاها را مربوط به این مرحله ذکر کرده‌اند و در مرحله انجام آزمایش که به روش اندازه‌گیری، نوع و کیفیت کیت مصرفی، مواد کنترلی و کالیبراتورها و تجهیزات مورد استفاده بر‌می‌گردد، که با توجه به پیشرفت تکنولوژی و مجهز شدن اکثر آزمایشگاه‌ها به دستگاه‌های اتوماتیک در دو دهه اخیر، میزان خطاهای اندازه‌گیری در مرحله انجام آزمایش به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته است ولی متاسفانه در سنوات اخیر به دلیل محدودیت‌های ارزی و تحریم‌ها، دسترسی به کیت‌های با کیفیت به‌خصوص در مورد برخی آزمایش‌های تخصصی و هورمونی آزمایشگاه‌ها را با مشکل مواجه کرده است.