واکنش روزنامه‌های عهد مصدق به ملی شدن نفت

تعدادی از مطبوعات که طرفدار مصدق بودند، از ملی شدن نفت حمایت کردند. حزب توده نیز در ابتدای نهضت ملی در نشریات خود از ملی شدن صنعت نفت حمایت کرد ولی در واقع می‌خواست تنها نفت جنوب ملی شود چون با ملی شدن نفت شمال که روس‌ها می‌خواستند مخالف بودند. گروه‌های مخالف مصدق نیز نشریه داشتند و در روزنامه‌های خود تا اندازه‌ای به مصدق هتاکی می‌کردند تا آنجا که مصدق در نامه‌ای به دادگستری تاکید کرد که با روزنامه‌نگاران به جرم مخالفت با او برخورد نکنند. حزب «زحمت‌کشان» روزنامه‌ای را به‌عنوان «شاهد» به مدیریت مظفر بقایی منتشر می‌کرد.

تعدادی از مطبوعات که طرفدار مصدق بودند، از ملی شدن نفت حمایت کردند. حزب توده نیز در ابتدای نهضت ملی در نشریات خود از ملی شدن صنعت نفت حمایت کرد ولی در واقع می‌خواست تنها نفت جنوب ملی شود چون با ملی شدن نفت شمال که روس‌ها می‌خواستند مخالف بودند. گروه‌های مخالف مصدق نیز نشریه داشتند و در روزنامه‌های خود تا اندازه‌ای به مصدق هتاکی می‌کردند تا آنجا که مصدق در نامه‌ای به دادگستری تاکید کرد که با روزنامه‌نگاران به جرم مخالفت با او برخورد نکنند. حزب «زحمت‌کشان» روزنامه‌ای را به‌عنوان «شاهد» به مدیریت مظفر بقایی منتشر می‌کرد. این روزنامه در ابتدای دولت مصدق از او حمایت می‌کرد ولی پس از آنکه کاشانی از مجلس رفت، ضد مصدق مطلب نوشت. «اطلاعات» و «کیهان» دو روزنامه بزرگ عصر بودند. عباس مسعودی مدیریت «اطلاعات» را بر عهده داشت.

مسعودی که از زمان رضاشاه نماینده مجلس بود، با مصدق و نهضت ملی شدن نفت رابطه خوبی نداشت. البته تحریریه «اطلاعات» صددرصد با ملی شدن موافق بود. در نهایت مسعودی مجبور شد پس از آنکه مصدق وزارت جنگ را گرفت از ایران برود. فردی که پس از مسعودی سردبیر و مدیرمسوول اطلاعات شد مخالفتی با ملی‌شدن نفت نداشت. از سوی دیگر کیهان که به مدیرمسوولی عبدالرحمن فرامرزی منتشر می‌شد از ابتدا با ملی شدن نفت مخالف نبود. مدیران «کیهان» و «اطلاعات» به حزب خاصی وابسته نبودند ولی از سلطنت طرفداری می‌کردند. روزنامه «باختر امروز» نیز جزو نشریات طرفدار مصدق بود. این روزنامه پس از فراهم شدن مقدمات طرح ملی شدن نفت انتشار یافت. دکتر حسین فاطمی مدیر «باختر امروز» و تنها روزنامه‌نگاری بود که پس از کودتای ۲۸ مرداد اعدام شد. البته کریم‌ پورشیرازی که مدیر یک هفته‌نامه و با سلطنت مخالف بود نیز توقیف شد ولی گفتند او خودش را در زندان آتش زد. محمد مسعود نیز روزنامه‌نگاری بود که قبل از شکل‌گیری نهضت ملی شدن نفت به‌دلیل مخالفت با حزب توده توسط این حزب کشته شد. به‌جز حزب توده، یک حزب واقعی در دوران ملی شدن نفت فعال نبود. البته تعداد زیادی از گروه‌ها، دسته‌بندی‌ها و جمعیت‌ها وجود داشت که نام خود را حزب گذاشته بودند. در زمان نخست‌وزیری مصدق افرادی مانند خلیل ملکی، انور خامه‌ای و جلال آل‌احمد که از حزب توده جدا شده بودند، نیروی سوم را ایجاد کردند.

- گفت‌وگویی از «ایسنا» با غلامحسین صالحیار، روزنامه‌نگار و مترجم و محقق (۱۳۸۲ - 1311)