ورود مظفرالدین‌شاه به پاریس از زبان خودش

باری، در طرن(۱) هوا خیلی گرم بود؛ علاوه بر این، دود و بخار راه‌آهن اسباب اذیت بود. ناهار نتوانستیم درست صرف نموده؛ بعد از ناهار، محض مشغولیت، سیاوش‌خان و مراد‌خان و قلی‌خان شرفیاب شده فی‌الحقیقه اسباب انصراف خیال و حالتمان خوب شده و وقتی که نزدیک غروب به پاریس رسیدیم، حالمان به کلی خوب است. در گار(۲) از جانب رئیس‌جمهوری مامور مخصوص محض پذیرایی مقدم ما حاضر شده؛ رئیس پلیس و ماموران وزارتخانه‌ها بوده؛ از ایرانی‌های خودمان جمعی شرف حضور داشته از جمله دکتر جلیل‌خان مویدالحکما برادر اعلم‌الدوله که چند روز قبل هم در کنطرکسویل (3) شرفیاب شده یک دو روزی اقامت و بعد به پاریس مراجعت نمود. باری، سوار کالسکه‌های دولتی شده با جمعیت و گارد آمدیم تا پالاس هتل که در خیابان شان‌الیزه واقع است. در سه سال قبل هم در همین هتل منزل کرده تمام اتاق‌های آن را می‌شناسیم. ملتزمین هرکدام در جای خود قرار گرفته؛ شب را چون به‌واسطه حرکت راه‌آهن روز و نخوابیدن شب قبل خیلی خسته بودیم، راحت خوابیدیم.

۱- ترن، قطار ۲- ایستگاه قطار ۳- کنترکسویل، شهری در فرانسه با آب‌های معدنی شفابخش

منبع: سفرنامه سوم مظفرالدین‌شاه به فرنگ، به کوشش دکتر محمدنادر نصیری‌مقدم.