انحلال مجلس شورای ملی در جریان جنگ جهانی اول

در روز ۲۳ آبان ۱۲۹۴ هجری شمسی سومین دوره مجلس شورای ملی با کمتر از یک‌سال فعالیت منحل شد و به‌کار خود پایان داد. با شروع جنگ جهانی اول، دولت‏های استعمارگر روسیه و انگلستان می‏کوشیدند ایران را ضدآلمان وارد جنگ کنند، از این‌رو ارتش خود را به سوی ایران حرکت دادند.

روس در شمال و انگلیس در جنوب، نیروهای خود را پیاده کردند. پس از حرکت نیروهای روسیه به طرف تهران، شماری از نمایندگان مجلس به نشانه اعتراض به تجاوز قوای بیگانه به کشور و نادیده گرفتن استقلال و تمامیت ارضی ایران، به سمت قم حرکت کردند و عملا مجلس سوم به پایان رسید. با این حال به مدت چهار سال، مجلس تعطیل و مطبوعات توقیف شد. این عده، بعدا کمیته دفاع ملی را تاسیس کردند که آنان نیز کاری از پیش نبردند. در این میان، احمد شاه نیز تصمیم به تغییر پایتخت گرفت و طی تلگرافی به دولتین روس و انگلیس اطلاع داد. خبر تصمیم‏گیری احمدشاه برای خروج از تهران، سفرای روس وانگلیس را به تکاپو واداشت تا شاه را از این تصمیم بازدارند. در نهایت احمدشاه را تهدید کردند که اگر از تهران خارج شود، پدرش را به جای وی به سلطنت خواهند نشاند. احمدشاه که اوضاع را چنین دید، به شرط انصراف روس‏ها از ورود به تهران، از رفتن به اصفهان خودداری کرد. در این زمان حاکمیت ایران نیز به علت بی‏لیاقتی سران کشور، شدیدا ضعیف شده بود.

مجلس سوم شورای ملی جمعا ۷۹ جلسه تشکیل داد. موضوعاتی همچون به‌هم ریختن تمرکز قدرت، ضعف مالی دولت، بروز اغتشاشات، بسط دخالت دولت‌های انگلیس و روس، احزاب سیاسی و...که با مشروطه آغاز شده بود، در مجلس سوم گسترش یافت. یکی از ویژگی‌های مجلس سوم شورای ملی آن بود که از برگزاری جلسات عمومی برای بررسی مسائل سیاست خارجی اجتناب می‌کرد، اما نمایندگان این دوره در رابطه با امور مربوط به دولت و حتی بحران‌های کابینه بر برگزاری علنی جلسات اصرار داشتند.