زادروز پدرعکاسی

گروه تاریخ و اقتصاد: لوئیس داگر یکی از پیشگامان بزرگ صنعت عکاسی در ۱۸ نوامبر سال ۱۷۸۷ در قریه کومی - آن- پَری زی (‏Comeilles - en - Parisis‏) واقع بر کرانه شمالی رود سن در نزدیکی پاریس به‌دنیا آمد. خانواده‌اش از طبقه متوسط پایین محسوب می‌شدند؛ پدرش دفترنویس املاک خالصه سلطنتی در شهر اُرلئان بود. دانش‌آموزی داگر جوان در چهارده سالگی پایان یافت. وی را به مدت سه سال در دفتر یک معمار به کارآموزی گماشتند و او در این مدت نقشه‌کشی و اصول پرسپکتیو را به خوبی آموخت.

سپس به شاگردی دگوتی (‏Degotti‏) طراح معروف دکور تئاتر و اپرا درآمد و این دوره کارآموزی دوم نیز سه سال طول کشید. داگر سپس دستیاری یک دکورساز مشهور دیگر به نام پره وست (‏Prevost‏) را برعهده گرفت و ۹ سال با او همکاری کرد. در سال ۱۸۱۳ وقتی داگر از پره وست جداشد خودش دیگر طراح قابل و مبتکری بود که کارش را تماشاگران تئاتر و اپرا می‌پسندیدند.

بزرگ‌ترین دستاورد داگر در کار طراحی دکور به‌وجود آوردن دیوراما (‏Diorama‏) بود، تماشاخانه‌ای که مردم صرفا برای مشاهده پرده‌های نقاشی عظیم آن (هریک در حدود ۱۴ در ۲۲ متر) بلیت می‌خریدند. داگر در ابتدا با کنترل نور روز که از دریچه‌های سالن از لابه‌لای کرکره‌هایی که دستیارانش باز و بسته می‌کردند، به نقاشی‌ها می‌تاباند جلوه‌های متفاوتی از ساعات روز و شب را پدید می‌آورد و بینندگان را مسحور واقع‌نمایی چشم‌اندازهای خود می‌کرد. در سال‌های بعد وقتی روشنایی با چراغ گاز نیز مرسوم شد، داگر نورپردازی مصنوعی را نیز به جلوه‌های تصویری دیوراما افزود. ابتکاری‌ترین کارش ترسیم دو چشم‌انداز متفاوت در دو طرف پارچه نازک و تور مانند دکور بود که اول یکی و بعد با تغییر نور چشم‌انداز دوم نمایان می‌شد. ‏

دیوراما در سال ۱۸۲۲ در پاریس افتتاح شد و چون با اقبال عامه مردم روبه‌رو شد سال بعد یک شعبه دیگر را در لندن نیز برپا کردند.

در حوالی سال ۱۸۳۷ داگر کم و بیش به پایان تحقیقات خود رسیده بود و راهی را که نی یپس برای برداشتن عکس آغاز کرده بود با ابداعات خود به آستانه استفاده عملی رسانده بود. یک لوحه سیمین داگرئوتیپ از این سال در دست است که گوشه‌ای از استودیوی نقاش را نشان می‌دهد و در آن اشیایی از جمله چند نقش برجسته گچی، یک نقاشی قاب شده و یک کوزه با پوششی از حصیر بافته شده دیده می‌شوند. این قدیمی‌ترین داگرئوتیپ یافته شده تا امروز است.

حالا این مساله اصلی باقیمانده بود که داگر با اختراعش چه بکند. قبل از هر کار داگر ایزودور نی یپس مفلس را راضی کرد که در شراکتنامه تجدید نظر کنند. در متن جدید تصریح شد که مسیو داگر حقیقتا مخترع شیوه داگرئوتیپی است و بعد قرار شد ترتیب نام‌های دو شریک در عنوان رسمی شرکت معکوس شود و نام داگر مقدم بر نام نییپس قرار بگیرد.

اقدام بعدی داگر این بود که از فرانسوا آراگو (‏F.Arago‏) رئیس رصدخانه پاریس دعوت کند به کارگاهش بیاید و شیوه برداشتن و ظهور داگرئوتیپ را از نزدیک تماشا کند. وی روز هفتم ژانویه ۱۸۳۹ گزارشی از این امر را به فرهنگستان علوم فرانسه داد و گفت که اگر در ادامه تفحص خود از سودمند بودن و عملی بودن داگرئوتیپ اطمینان حاصل کند، خرید این اختراع را به دولت فرانسه توصیه خواهد کرد. چند ماه بعد لایحه‌ای در این‌باره به مجلس نمایندگان و مجلس سنای فرانسه تسلیم شد و دو مجلس پس از شنیدن گزارش دانشمندان و رویت نمونه‌های داگرئوتیپ قانع شدند و لایحه را تصویب کردند. قرار شد دولت فرانسه مادام‌العمر ۶۰۰۰ فرانک در سال به داگر و ۴۰۰۰ فرانک در سال به ایزودور نییپس بپردازد و در عوض آن دو پاکت لاک و مهر شده‌ای را که حاوی مفصل‌ترین و دقیق‌ترین توضیحات ممکن در مورد اختراع مذکور باشد تسلیم وزارت کشور کنند. همچنین قرار شد که فرانسوا آراگو در یک جلسه مشترک فرهنگستان علوم و فرهنگستان هنرهای مستظرفه روز ۱۹ اوت ۱۸۳۹ جزئیات فنی شیوه داگرئوتیپی را فاش سازد. ‏

منبع: تاریخ عکاسی و عکاسان پیشگام ایران، نویسنده: یحیی ذُکاء، انتشارات علمی و فرهنگی ‏

زادروز پدرعکاسی

زادروز پدرعکاسی