عزم راسخ ایلان ماسک نتیجه داد

عاقله ترابی: پیشرفت روزافزون تکنولوژی حالا دیگر به همه‌جا و همه‌چیز رسوخ کرده است تا جایی که در اغلب کارهای روزانه خود از فناوری‌های روز استفاده می‌بریم. این امر در صنایع مختلف هم به چشم می‌خورد و سرمایه‌گذاری‌های کلانی هم روی آن انجام می‌شود. یکی از افراد فعال در حوزه تکنولوژی که از طریق دنیای فناوری سعی در پیشرفت آن دارد ایلان ماسک است. او که موسس شرکت PayPal است، اغلب به خاطر تولید ماشین‌های الکتریکی تسلا شناخته‌شده است. ولی حالا می‌خواهیم درباره یکی دیگر از فعالیت‌های مهم او در دنیای فناوری صحبت کنیم؛ شرکت توسعه راکت SpaceX. ایلان ماسک که از بنیانگذاران این شرکت است قصد دارد به گفته خودش کشتی فضایی تولید کند؛ یعنی بتواند سالانه تعدادی مسافر تفریحی به فضا ببرد و برگرداند. او برای آغاز این پروژه ۳۰۰ میلیون دلار سرمایه تخمین زده و زمان کل این پروژه را نیز در فاصله سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ در نظر گرفته است. هدف اصلی شرکت اسپیس ایکس این است که با انجام آزمایش و پرتاب موشک‌های فالکون به فضا، آنها را دوباره به سلامت به زمین بازگرداند تا بتوان از آنها چند بار استفاده کرد. در صورتی که اسپیس ایکس در نهایت بتواند این مهم را به سرانجام برساند، هزینه پرتاب موشک و راکت‌ها به سوی فضا به شکل چشمگیری کاهش خواهد یافت.

اسپیس ایکس حدود یک ماه پیش برای اولین بار موشک فالکون را روی سکوی شناور در میان دریا با موفقیت فرود آورد و حالا دومین موفقیت خود را نیز کسب کرده است. صبح روز گذشته موشک فالکون ۹ برای بار دوم موفق شد پس از پرتاب، روی سکوی شناور به سلامت فرود بیاید. اسپیس ایکس تاکنون بارها تلاش کرده موشک‌های خود را روی سطوح مختلف فرود آورد. ایلان ماسک پیش از این گفته بود که فرود‌آوردن موشک روی خشکی، جزو اولویت‌هایش نیست چراکه این کار شاید در آینده مقدور نباشد و فرود‌آوردن موشک روی یک سطح شناور، تبدیل به یک الزام شود. حالا که کمپانی تحت نظارت ایلان ماسک ثابت کرده می‌تواند هر دو نوع فرود (روی زمین و دریا) را به انجام برساند، قادر خواهد بود راکت‌های بیشتری را بازیابی کند. تا پنج سال پیش، هیچ‌کس حتی فکر این را نمی‌کرد که بتوان یک موشک را چنین فرود آورد اما اسپیس ایکس در حال پیمودن راهی برای ساختن آینده است. این فرود موفقیت‌آمیز نشان داد که فرود موفق پیشین اتفاقی نبوده و درواقع مهر تاییدی زد بر اینکه این کمپانی می‌تواند دیگر موشک‌ها را نیز با موفقیت روی سکوی شناور فرود بیاورد. حتی می‌توان گفت که موفقیت‌آمیز بودن فرود دوم از بار اول اهمیت بیشتری هم دارد. با این اتفاق، حالا دیگر می‌توان تا حد زیادی اطمینان حاصل کرد که این کمپانی می‌تواند موشک‌هایش را بدون خطا و به سلامت فرود بیاورد. براساس اطلاعات ارائه شده بیش از نیم یا دو سوم از پرتاب موشک‌های اسپیس ایکس باید روی سکوی شناور فرود آیند که از این‌رو اهمیت موفقیت دوم فالکون ۹ را بیش از پیش افزایش می‌دهد.

اسپیس ایکس تاکنون پنج بار اقدام به نشاندن موشک روی سکوی شناور کرده که دوبار آن موفقیت آمیز بوده است که اولی مربوط به ماه آوریل سال جاری است. درواقع از آنجا که در پرتاپ موشک‌های فالکون برای برگشت به زمین سوخت کمتری باقی می‌ماند بنابراین فرود روی سکوی شناور را انتخاب می‌کنند که به سوخت کمتری نیاز دارد در مقایسه با فرود روی خشکی. در واقع راکت در زمان بازگشت به زمین باید از باقی مانده سوخت خود برای احتراق دوباره موتورهایش استفاده کند. این احتراق‌های مجدد به راکت کمک می‌کنند تا سرعت و جهت خود را برای ورود مجدد به جو زمین تنظیم و به سمت موقعیت صحیح حرکت کند. از طرفی راکت هنگام پرتاب به آسمان یک مسیر مستقیم را طی نمی‌کند و مسیری قوس‌دار را می‌پیماید. به همین سبب فرآیند فرود و بازگشت آن به زمین بسیار دشوار است و به نوعی باید مسیر خود را به‌طور کامل عوض کند تا به سکوی پرتابش برسد و این نیازمند سوخت است. در هر دو تلاش‌ ابتدایی که در ژانویه و آوریل ۲۰۱۵ روی داد و با شکست هم مواجه شد راکت‌ها بعد از برخورد با سکو منفجر شدند. در سومین تلاش نیز که در ژوئن ۲۰۱۵ رخ داد به ‌علت متلاشی‌شدن راکت قبل از رسیدن به سکو و شروع اولین مرحله‌ فرود بی‌ثمر ماند. در چهارمین تلاش که در واقع اولین تلاش برای فرود راکت در سکوی اقیانوس آرام محسوب می‌شد، فرود، موفقیت‌آمیز بود ولی یکی از پین‌های اتصال سکوی فرود به پایه‌های راکت به‌خوبی عمل نکرد و راکت واژگون شد. درواقع این آزمایش بسیار بهتر از سری پیش از خود انجام گرفت و مدیرعامل اسپیس ایکس هم در توییتر خود اعلام کرد که اگرچه این فالکون توانسته عرشه کشتی را لمس کند، اما متاسفانه سپس به سمت راست انحراف یافت و همین موضوع نیز سبب افتادنش شد.

ولی ایلان ماسک دست از تلاش نکشید و بالاخره حدود یک ماه پیش به موفقیت رسید؛ اولین فرود راکت فالکون ۹ روی سکوی شناور در اقیانوس اطلس با موفقیت انجام شد. پس از این اتفاق موفقیت‌آمیز ایلان ماسک اعلام کرد که قصد پرتاب دوباره همین موشک را به فضا دارد و همین کار را هم کرد. درواقع می‌توان گفت راکت فالکون ۹ اولین موشکی است که برای بار دوم در مدار قرار گرفت. ایلان ماسک در نهایت در نظر دارد که در آینده بتواند زمان مورد نیاز برای پرواز دوباره یک موشک را به چند هفته تقلیل دهد. ماسک اعلام کرده است که هر موشک فالکون ۹ اکنون می‌تواند در ۱۰ تا ۲۰ ماموریت فضایی استفاده شود. در این فرود، یکی از علل موفقیت استفاده از نوع خاصی کشتی بدون سرنشین بوده که این قابلیت را دارد که به‌موقع خود را به محل مشخص‌شده برساند و امکان فرود بدون مشکل راکت را فراهم کند. استفاده از کشتی بدون سرنشین به‌عنوان سکوی فرود شناور ایده ایلان ماسک بوده که طبیعتا برای تحمل فرود فالکون ۹ با سرعت و شدت ضربه‌ای شدید باید ویژگی‌های خاص و جالب‌توجهی داشته باشد. این شناور شامل کرجی‌های باری اقیانوس‌پیمای سری مارمک ۳۰۰ (Marmac ۳۰۰) است که به عرشه‌ای با ابعاد ۵۲ در ۹۱ متر مجهز شده است. به این ترتیب شناور در نظر گرفته شده به‌خوبی فضای لازم برای استقرار پایه‌های فرود ۵/ ۵ متری فالکن ۹ و همه‌ تجهیزات حفاظتی جانبی را تامین می‌کند. کشتی‌های بدون سرنشین مارمک چهار موتور دیزل مجهز به پروانه‌هایی با قابلیت چرخش ۳۶۰ درجه در محور عمودی دارند و بدون نیاز به سکان، قابلیت مانور خارق‌العاده‌ای برای کشتی فراهم می‌کنند. این کشتی بدون سرنشین به‌صورت خودکار هدایت می‌شود و می‌تواند با استفاده‌ از اطلاعات GPS با دقت در موقعیت موردنظر قرار بگیرد.

اسپیس ایکس یک ماه پیش و پس از اولین فرود موفقیت‌آمیز خود اعلام کرد می‌خواهد تا سال ۲۰۱۸ اولین فضاپیمای دراگون را به مریخ ارسال کند. ارسال فضاپیما به مریخ را باید قدمی دیگر در مسیر رسیدن به هدف ایلان ماسک برای ارسال انسان به سیاره سرخ بدانیم. اسپیس ایکس با انتشار توئیتی به این موضوع اشاره کرده است که فضاپیمای دراگون روی موشک‌های فالکون سنگین این کمپانی قرار گرفته و به سوی مریخ راهی خواهند شد. کپسول دراگون در طول ماموریت‌های متعدد اسپیس ایکس، برای ارسال و حمل مایحتاج ایستگاه بین‌المللی فضایی استفاده شده است؛ بنابراین ارسال این فضاپیما مرحله مهمی در آینده‌ کلونی‌سازی در مریخ محسوب می‌شود. براساس اطلاعات ارائه‌شده، ایلان ماسک برنامه‌ کلونی‌سازی خود در مریخ را سپتامبر سال جاری طی کنفرانس هوا و فضا در مکزیک، رونمایی می‌کند. ناسا به‌عنوان سازمان فضایی ایالات متحده‌ آمریکا در نظر دارد تا در سال ۲۰۳۰ اقدام به ارسال انسان به مریخ کند، اما شاید تا آن زمان، اسپیس ایکس، تجهیزاتی شبیه به فیلم مریخی را روی این کره‌ فرود آورده و اقدامات برای کلونی‌سازی روی مریخ را آغاز کرده باشد. هرچند اسپیس ایکس در ماه‌های اخیر فراز و نشیب زیادی را پشت‌سر گذاشته، اما روز به روز در حال گسترش فعالیت‌های خود و نزدیک‌تر شدن به هدف آغاز سفرهای تجاری فضایی است. بر همین اساس اخیرا یکی از مقامات این شرکت در سخنرانی خود در کنفرانس ترابری تجاری- فضایی اعلام کرد که مراحل توسعه و آزمایش فالکون ۹ به پایان رسیده است و اسپیس ایکس قصد دارد تولید انبوه این راکت را آغاز کند.