تیم برنرزلی: برای وب نگرانم

دنیای اقتصاد: امروز ۲۸ سال از ارائه درخواست ثبت Worldwide Web یا وب جهان گستر می‌گذرد. تیم برنرزلی، دانشمند بریتانیایی علوم رایانه و مخترع وب جهان گستر از نگرانی‌های خود درباره اینترنت می‌گوید: «من تصور می‌کردم که وب، این دنیای جدید ناشناخته، یک پلت‌فرم آزاد است که به همگان این امکان را می‌دهد که اطلاعات خود را همه جا به اشتراک بگذارند، به فرصت‌های جدید دسترسی پیدا کنند و در سراسر مرزهای جغرافیایی و فرهنگی با یکدیگر همکاری کنند. اما طی یک سال گذشته، به شدت نگران یکسری مسائل در دنیای مجازی شدم و معتقدم هرچه سریع‌تر باید برای نجات انسانیت و استفاده از وب به‌عنوان ابزاری برای دستیابی به اهداف تعیین شده، راه حلی پیدا کنیم.

1 - ما کنترل خود را روی اطلاعات شخصی خود از دست داده‌ایم.

همین حالا بسیاری از وب سایت‌ها هستند که در ازای دریافت اطلاعات شخصی کاربران، خدمات خود را به آنها ارائه می‌دهند و کاربران نیز بدون تردید شرایط را قبول می‌کنند (که معمولا به‌صورت متن بلند بالایی تحت عنوان «قوانین و مقررات» ارائه می‌شود). کاربران شاید حتی حدس هم نزنند که با ارائه چه اطلاعاتی موافقت می‌کنند و این اطلاعات قرار است کجا مورد استفاده قرار گیرد. جمع‌آوری اطلاعات از سوی برخی از شرکت‌ها، نتایج مختلفی دارد. مثلا این شرکت‌ها با همکاری با دیگر ارگان‌ها یا سازمان‌های دولتی می‌توانند به‌صورت آنلاین تمام حرکات و رفتارهای کاربران را زیر نظر بگیرند و به نوعی حقوق حریم شخصی کاربران را نقض کنند. این مساله آنجا دردناک‌تر می‌شود که وب، دستخوش سوءاستفاده دولت‌هایی شود که در ظاهر شعار حمایت از مردم، آزادی بیان و حمایت از حریم شخصی کاربران را سر می‌دهند. این سوءاستفاده‌ها باعث خواهد شد کاربران از هدف اصلی وب که جست‌وجو و اطلاع‌رسانی در مورد مسائل حیاتی و مهم است، دور شوند.

2 - رواج اطلاعات نادرست و اشتباه در سراسر وب کار آسانی است.

امروزه بسیاری از مردم خبرها و اطلاعات اصلی دنیا را از طریق تعدادی از شبکه‌های اجتماعی و موتورهای جست‌وجو دنبال می‌کنند. این وب سایت‌ها با ارائه لینک‌های تبلیغاتی و کلیک کاربران، پول بیشتری نیز به دست می‌آورند. در حقیقت طبق الگوریتم‌هایی که برای اطلاعات دریافتی از کاربران طراحی شده است، تعیین می‌کنند چه محتوایی در دسترس کاربران قرار دهند و به نوعی لینک‌هایی پیشنهاد می‌دهند که می‌دانند کاربر روی آنها کلیک خواهد کرد. به این شیوه رواج اطلاعات که با اهداف خاصی دنبال می‌شود، اطلاعات غلط یا اخبار کذب می‌گوییم. متاسفانه شیوع این اطلاعات غلط، به شدت در فضای مجازی در حال گسترش است و افرادی که نیت سوء دارند از طریق بوت‌ها و با آنالیز این اطلاعات قادر خواهند بود برای پیشبرد مقاصد سیاسی یا اقتصادی، از این اطلاعات سوءاستفاده کنند.

3- تبلیغات سیاسی آنلاین باید با شفافیت و توافق کاربران عرضه شوند.

تبلیغات سیاسی آنلاین این روزها در حال تبدیل شدن به یک صنعت پیچیده و فراگیر است و بیشتر منابع ارائه دهنده این تبلیغات، اطلاعات خود را با استفاده از الگوریتم‌های پیچیده از سیل عظیم اطلاعات شخصی کاربران دریافت می‌کنند، مثلا طبق اطلاعات منتشر شده از یک منبع، در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال ۲۰۱۶، بیش از ۵۰ هزار تبلیغ به‌صورت روزانه در فیس بوک منتشر می‌شده است که نظارت بر آنها عملا غیرممکن بوده است. همچنین تبلیغات سیاسی در آمریکا و دیگر نقاط وجود داشته است که به‌صورت غیراخلاقی ارائه می‌شدند مثلا عرضه اخبار و اطلاعات غیرواقعی یا تشویق به عدم شرکت در انتخابات. اینها مشکلات پیچیده‌ای هستند که راه حل آنها ساده نیست اما مسیر جلوگیری از ادامه صدمات آنها تقریبا روشن است. ما باید با همکاری یکدیگر و همچنین مشارکت شرکت‌های اینترنتی تلاش کنیم تا کنترل اطلاعات بار دیگر به دست مردم برگردد و تعادل در فضای مجازی برقرار شود. مثلا تکنولوژی‌های جدیدی مانند «Data Pods» را گسترش دهیم یا طرح‌های جایگزینی درآمدزایی اینترنتی مانند عرضه خدمات در ازای آبونمان یا پرداخت‌های Micropayments را بیشتر معرفی کنیم.

ما باید با هم تلاش کنیم تا دسترسی سازمان‌ها و ارگان‌ها به اطلاعات کاربران را ورای قوانین تعریف شده محدود کنیم. باید با اطلاعات و خبرهای کذب و غلط مبارزه کنیم و از وب سایت‌های ناظر همچون گوگل و فیس بوک بخواهیم تا برای جلوگیری از انتشار آنها توضیح دهد که چه اطلاعاتی قرار است از سوی آنها ارائه شود و این اطلاعات به چه منظوری مورد استفاده قرار خواهد گرفت. حتی وضع یک سری قوانین در این حیطه نیز خالی از منفعت نخواهد بود. تیم ما در بنیاد وب یا Web Foundation به روی بسیاری از معضلات فضای اینترنت تحقیق می‌کنند و طی پروژه ۵ ساله جدیدی که به تازگی معرفی شده، به دنبال راه حلی برای این مشکلات هستند. من شاید مخترع وب باشم اما دنیای امروزه اینترنت با اتحاد و همکاری همه کاربران تولید شده است. تمام بلاگ‌ها، پست‌ها، توییت‌ها، عکس‌ها، ویدئوها، برنامه‌ها، صفحات اینترنت و بسیاری دیگر، با شراکت دسته جمعی میلیون‌ها کاربر در سراسر جهان تهیه شده است. اقشار مختلف مردم در این راه مبارزه‌های فراوانی کرده‌اند تا امنیت و کارآمدی وب برقرار بماند. وب، ساخته دست همه کاربران است و حالا همه کاربران با همکاری هم، باید وب را آنگونه که شایسته است، شکل دهند.»