اتحادیه بین‌المللی مخابرات می‌تواند استارلینک را به تغییر رفتار در ایران مجبور کند؟

در روزهای اخیر و همزمان با اعلام وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات که «هیات مقررات رادیویی اتحادیه بین‌المللی مخابرات» (RRB) شرکت SpaceX را مکلف به رعایت قوانین و مقررات ایران در ارائه خدمات اینترنت ماهواره‌ای خود کرد، تنظیم‌کنندگان مقررات بین‌المللی هم از آمریکا و نروژ خواستند تا برای غیرفعال کردن ترمینال‌های استارلینک که در داخل خاک ایران فعالیت می‌کنند، اقدامات فوری انجام دهند. عیسی زارع‌پور در حاشیه جلسه هیات دولت روز چهارشنبه (دهم آبان‌ماه) گفت: ما در گذشته نیز چندین بار اعلام کردیم که از فعالیت هر اپراتور و پلتفرمی که قواعد سرزمینی ما را بپذیرد، استقبال می‌کنیم و این مساله شامل شرکت اسپِیس‌ایکس هم می‌شود که اینترنت ماهواره‌ای استارلینک را ارائه می‌کند. وی با اشاره به مصوبه اخیر هیات مقررات رادیویی جهانی درباره فعالیت اپراتورهای اینترنت ماهواره‌ای افزود: بعد از برگزاری چهار جلسه در فواصل مختلف در نودوچهارمین هیات مقررات رادیویی این هیات مقرر کرد که شرکت‌های ارائه‌کننده خدمات اینترنت ماهواره‌ای مکلف به رعایت قواعد سرزمینی ایران هستند و بر همین اساس اگر این شرکت می‌خواهد در ایران سرویس ارائه کند، باید با سازمان تنظیم مقررات ایران مذاکره کند.

درحالی‌که منابع خبری از فعال شدن بین هزار تا ۱۵۰۰ دستگاه ماهواره استارلینک در ایران خبر می‌دهند، انجمن مقررات رادیویی اتحادیه بین‌المللی مخابرات تاکید کرد که غیرفعال کردن پایانه‌های استارلینک در ایران برای تضمین رقابت عادلانه در ارائه خدمات اینترنتی اقدامی ضروری است و استارلینک با فعالیت برخلاف این مقررات نسبت به سایر ارائه‌دهندگان خدمات در ایران برتری ناعادلانه‌ای کسب کرده است. با این حال باید توجه داشت که اتحادیه بین‌المللی مخابرات صرفا یکی از آژانس‌های تخصصی سازمان ملل متحد است که مسوول حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات است. این سازمان با شعار بهبود دسترسی به فناوری اطلاعات و ارتباطات برای جوامع محروم در سراسر جهان فعالیت می‌کند و انجمن مقررات رادیویی این سازمان می‌گوید که استفاده عادلانه، کارآمد و اقتصادی از طیف فرکانس رادیویی جهانی را تضمین می‌کند. این انجمن اختیار دارد درباره تخصیص فرکانس و مدارهای ماهواره‌ای تصمیم‌گیری و اطمینان حاصل کند که این منابع به‌طور مسوولانه استفاده می‌شوند و تداخل مضر ایجاد نمی‌کنند. مقررات رادیویی به‌عنوان یک معاهده بین‌المللی کشورهای عضو را به پایبندی به مفاد آن موظف می‌کند؛ اما سازوکارهای اجرایی محدودی دارد و اجرای آن به همکاری کشورهای عضو وابسته است. درنتیجه اتحادیه بین‌المللی مخابرات قدرت اعمال تحریم‌ یا مجازات‌ شرکت‌ها به‌دلیل پایبند نبودن به قوانین را ندارد و برای اقدامات متعاقب، به کانال‌های دیپلماتیک و منافع متقابل کشورهای عضو متکی است.

امیر لاجوردی، رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی پیرامون احتمال غیرفعال کردن ترمینال‌های استارلینک در ایران با توجه به درخواست اتحادیه جهانی مخابرات به سیتنا گفت: باید بگویم که ما مایل نیستیم که سرویس‌دهی قطع شود، بلکه به دنبال افزایش تعداد ترمینال‌ها هستیم؛ اما در هر صورت آنها نیز باید چارچوب‌های سرزمینی را رعایت کنند.