محمدحسین حمصیان

شورای عالی انفورماتیک کشور به عنوان مرجع رتبه‌بندی و تشخیص توان اجرایی شرکت‌های دست‌اندرکار زمینه‌های انفورماتیکی کشور، باید نقش یک مرجع بی‌طرف را جهت زمینه‌سازی رشد صنعت IT کشور و تنظیم بازار ناموزون این صنعت و ارتقای سطح کیفی و توان فنی شرکت‌های فعال در این زمینه ایفا کند؛ چرا که یکی از مهم‌ترین ملاک‌های گزینش پیمانکار برای انجام پروژه‌های IT سازمان‌های مختلف دولتی و غیردولتی بر اساس همین رتبه‌بندی صورت می‌گیرد. در نتیجه این امر تاثیر بسزایی در بقا یا زوال شرکت‌های انفورماتیکی خواهد داشت. حال سوال اینجا است که آیا به واقع ملاکی مناسب جهت بررسی عادلانه توان شرکت‌ها در این سازمان وجود دارد؟ آیا رویه مناسبی برای لحاظ شدن توان اجرایی، فنی، مالی و سوابق شرکت‌ها در این رتبه‌بندی پیش‌بینی شده است؟

در حال حاضر گردش مالی هر شرکت اصلی‌ترین ملاک رتبه‌بندی آن در شورا است و علاوه بر توان مالی، تعیین‌کننده توان تخصصی، فنی، اجرایی و سوابق شرکت‌ها در نظر گرفته شده است. در نتیجه به موجب این رویه‌، شرکت‌ها هیچ نیازی به سابقه فعالیت در زمینه‌های مورد رتبه‌بندی یا توان فنی نخواهند داشت. به عنوان مثال یک شرکت رایانه‌ای فعال در زمینه واردات و پخش لوازم جانبی رایانه که از گردش مالی مناسبی برخوردار باشد می‌تواند به یکباره تصمیم به تغییر موضوع فعالیت خود به تهیه نرم‌افزارهای سفارش مشتری گرفته و در رتبه‌بندی شورا رتبه بالای ۲ یا ۳ را در این زمینه به خود اختصاص داده و در نتیجه در بزرگ‌ترین پروژه‌های نرم‌افزاری سفارش مشتری شرکت‌ کند بدون آنکه هیچ‌گونه تخصص فنی یا تجربه کاری مناسبی در این زمینه داشته باشد! حال آنکه کارفرمایی که به این رتبه‌بندی برای انتخاب بهترین و توانمندترین پیمانکار جهت انجام پروژه خود اعتماد می‌کند، مشخص نیست به کدام ناکجاآبادی هدایت خواهد شد؟! و آیا این نارسایی زمینه‌ساز عدم اعتماد به نظام IT کشور در مدیریت کلان سازما‌ن‌ها نخواهد شد؟

جالب‌تر اینکه اکنون بعد از گذشت سال‌ها، در آیین‌نامه مزبور تجدیدنظر به عمل آمده نه تنها دست به اصلاح این روش جهت بررسی و رتبه‌بندی شرکت‌های نزده، بلکه آیین‌نامه اصلاحی اخیر قید جدیدی را اضافه کرده مبنی بر اینکه تنها شرکت‌هایی مجاز به شرکت‌ در رتبه‌بندی خواهند بود که اساسنامه فعالیت آنها صرفا انفورماتیکی باشد.

این اصلاحیه که به نظر می‌رسد راهی برای فرار از نقایص موجود در آیین‌نامه‌ قبل صورت گرفته تا شرکت‌های مهندسی چند تخصصی که عمده گردش مالی آنها از زمینه فعالیت‌های دیگرشان به دست آمده نتوانند در این رتبه‌بندی شرکت کرده و در زمینه فعالیت‌های IT رتبه بالایی کسب کنند.

اکنون دیگر شرکت‌های مهندسی بزرگی که در تمامی زمینه‌‌های مهندسی نظیر برق، مکانیک، ساختمان، اتوماسیون صنعتی، کامپیوتر و IT و ... فعالیت مستمر و قدرتمندی با سوابقی قابل قبول داشته و چه‌بسا تنها بخش انفورماتیک آنها از بسیاری از شرکت‌های منحصرا انفورماتیکی کشور فعال‌تر و با توان عملیات و تخصصی بالاتری است، از فهرست رتبه‌بندی خط خورده و قادر به شرکت در پروژه‌های مطرح IT کشور نخواهند بود.

آیا این مساله به رشد صنعت IT در کشور عزیزمان کمک خواهد کرد؟ به راستی چرا یک شورای دولتی که در زمینه‌ای کاملا تخصصی مرجع تعیین اعتبار شرکت‌های دست‌اندرکار است نباید ملاک‌ها و معیارهای کارآمدتری را برای شناخت و ارزیابی توان تخصصی و اجرایی شرکت‌های رایانه‌ای تعیین و به کار گیرد؟ و آیا شرکتی با توان فنی و اجرایی کارآمد در کنار فعالیت در زمینه‌های صنعتی، ساختمانی و تاسیساتی، به فعالیت در زمینه انفورماتیک نیز مبادرت کند، چه اشکالی بروز خواهد کرد که شورای عالی انفورماتیک اخیرا برای آن محدودیت وضع کرده است.