ناگهان لنگر!

م.ر.بهنام رئوف

در حالی که مسوولان وزارت ارتباطات و شرکت ارتباطات زیرساخت، روزانه از ارائه آمارهای مبنی بر افزایش پهنای باند کشور خبر می‌دهند، اما شواهد نشان می‌دهند که همچنان در تامین پهنای باند مورد نیاز کاربران، مشکلات اساسی وجود دارد. یکی از این مشکلات بیشتر به قطعی کابل‌های دریایی باز می‌گردد و این درحالی است که پیش از این مدیران زیرساخت عنوان کرده بودند که در صورت بروز مشکلاتی از این دست به دلیل جایگزینی مسیر‌های پشتیبانی، مشکلی از لحاظ افت کیفیت پهنای باند متوجه کاربران ایرانی نخواهدشد.

اما دراین بین و با بروز قطعی‌های صورت گرفته در دو هفته اخیر کاربران ایرانی نیز با مشکل پهنای باند مواجه شدند و این درحالی است که مدیر عامل شرکت ارتباطات زیرساخت اخیرا خبر از افزایش ظرفیت پهنای باند کشور به بیش از پنج‌هزار مگابایت داده است.

محمدباقر ظهوری‌فر گفته است که هر STM۱ ظرفیتی برابر با ۱۵۵ مگابایت پهنای باند دارد که ۶۲۰ مگابایت پهنای باند برابر با چهار STM۱ به ظرفیت فعلی اضافه شده و در حال حاضر این تعداد به ۳۵ لینک STM۱ افزایش یافته است.

وی گفته است که پیش از این ظرفیت پهنای باند در کشورمان۳۱ لینک STM۱ بود و با این افزایش تقریبا می‌توان گفت که ظرفیت پهنای باند در کشورمان از ۴۸۰۵ به ۵۴۲۵ مگابایت افزایش یافته است.

اما مهم‌ترین مساله‌ای که در این بین مطرح است انحصاری بودن عرضه پهنای باند در کشور است. در حال حاضر وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تنها تامین کنند پهنای باند در کشور است که به نظر می‌رسد به دلیل عدم به کارگیری مسیرهای صحیح در پشتیبانی، هر از چند گاهی با قطع یکی از کابل‌های دریایی در خلیج فارس اینترنت کشور دچار اختلال می‌شود.

کابل خلیج‌فارس قطع شد

درحالی که قطعی‌های صورت گرفته طی یک هفته گذشته خسارات جبران‌ناپذیری به بار آورده است، شرکت فلگ روز گذشته علت اصلی قطعی کابل‌های اینترنت زیر دریایی خاورمیانه را اعلام کرد.

بر اساس گزارش‌های منتشر شده، لنگر ۶تنی یک کشتی عامل اصلی قطعی کابل زیردریایی و قطعی اینترنت ۸۳‌میلیون کاربر عنوان شده است.

با این حال و بر اساس اخبار منتشر شده اینترنت در کشور مصر تا پایان امروز به حالت عادی برخواهد گشت و کندی سرعت اینترنت کاربران ایتالیایی و فرانسوی نیز رفع خواهد شد.

همچنین کشورهای حوزه خلیج‌فارس به دلیل به کارگیری مسیرهای پشتیبانی صحیح توانسته‌اند تا حد بسیار زیادی بحران موجود را کنترل و شرایط مساعدتری را برای کاربران خود فراهم کنند. به طوری که شرکت «دو» یکی از اپراتورهای تلفن همراه امارات با اعلام خبری مبنی بر زمان‌بر بودن تعمیر کابل قطع شده عنوان کرده انتقال اینترنت و تلفن بین‌الملل را از طریق دیگر سیستم‌های کابلی که آسیب ندیده است را شروع کرده است.

«اتصالات» و دیگر شرکت‌های مخابراتی امارات و شرکت‌های مخابراتی عربستان نیز اعلام کرده‌اند که تخریب کابل‌ها تاثیری در سرویس‌دهی آنها نداشته است.

کیفیت پهنای باند مطلوب نیست

در حالی که همچنان مدیران دولتی از افزایش میزان پهنای باند کشور سخن می‌گویند، اما شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی نسبت به کیفیت پهنای باند اینترنت توسط مخابرات اعتراض دارند. اعتراضاتی که عمدتا راه به جایی نبرده و تنها باعث نارضایتی کاربران نهایی در کشور خواهد شد.

به نظر می‌رسد استفاده نادرست از مسیرهای پشتیبانی باعث شده تا بروز کوچک‌ترین اتفاق در مسیرهای اصلی، پهنای باند کشور را با بحران روبه‌رو کند. به‌طوری که طی روزهای گذشته سرعت اینترنت چه در بخش اینترنت پر سرعت و چه در بخش دایلاپ با کندی سرعت روبه‌رو بوده و در پاره‌ای از موارد نیز اختلالات به وجود آمده امکان استفاده از سرویس اینترنتی را با مشکل روبه‌رو کرده است.

بر همین اساس روابط عمومی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران به تازگی اعلام کرده است: با توجه به دریافت اعتراضات متعدد شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی، مدتی است که کیفیت پهنای باند ارتباط به شبکه جهانی اینترنت ارائه شده توسط مخابرات ایران، شرایط و اندازه‌های کیفی قابل قبول به منظور انتقال صدا بر روی اینترنت را نداشته و موجبات نارضایتی این شرکت‌ها به ویژه ارائه‌دهندگان خدمات تلفن اینترنتی و بسیاری از کاربران کشور را فراهم آورده است. این در حالی است که در حال حاضر، تنها تامین‌کننده خطوط ارتباط با شبکه اینترنت، فقط مخابرات است.

بنابراین گزارش از حدود یک ماه پیش تاکنون در تمامی روزهای اداری، از حوالی ساعت ۱۰ صبح لغایت ۱۶:۳۰ عصر، ارتباط اکثر قریب به اتفاق نقاط کشور با شبکه اینترنت، با بیش از ۵‌درصد الی ۱۰‌درصد ریزش بسته‌های اطلاعاتی (Packet Loss) مواجه شده و این میزان در مواردی تا ۲۰‌درصد رسیده است. همچنین این ارتباطات با نوسان تاخیر در رفت یا برگشت بسته‌ها (Jitter) مواجه شده و این معضل، کیفیت نامطلوب انتقال صدا را رقم می‌زند. بنابراین کیفیت ارتباط با اینترنت، تامین شده توسط شرکت مخابرات، ارائه خدمات اینترنت و تلفن اینترنتی را با چالش‌هایی جدی مواجه ساخته است.

از سویی دیگر به نقل از شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنت و تلفن اینترنتی، این شرکت حتی از دریافت لیست قطعی‌ها و اعتراضات مشترکان خود امتناع ورزیده و به‌کارگیری سرویس تحت وب صدور بلیت (Ticketing) بدین منظور را توصیه اکید می‌کند.

این در حالی است که این سیستم تاکنون عملیاتی نشده و در مقابل خسارت‌های وارده، هیچ‌کدام از شرکت‌های زیرمجموعه مخابرات جوابگو نیستند.

روش‌های جایگزین

در حالی که با وجود قطعی‌های گسترده در دو هفته اخیر، بسیاری از کشورها با تلاش بسیار و به کارگیری از روش‌های جایگزین سعی در کاهش خسارت‌های خود داشتند، شرکت مخابراتی صاحب کابل‌های زیردریایی آسیب دیده در دریای مدیترانه اعلام کرد که کابل جدیدی را مورد بهره‌برداری قرار خواهد داد که مسیری متفاوت از کابل‌های آسیب دیده خواهد داشت و در برابر قطعی‌های مشابه کاملا مقاوم خواهد بود.

بر اساس اعلام شرکت هندی فلگ طرح جدید که به نام کابل مدیترانه‌ای فلگ شناخته خواهد شد، در مسیر جدیدی در دریای مدیترانه و بین مصر و فرانسه کشیده خواهد شد.

این شرکت همچنین از رسیدن کشتی تعمیر به محل آسیب دیدن کابل‌های زیر دریایی در نزدیک بندر اسکندریه مصر خبر داد. تعمیر کابل سوم هم که جمعه گذشته در خلیج فارس و در نزدیکی دبی قطع شد آغاز شده است.

این دو حادثه غیرمنتظره مانع استفاده از اینترنت توسط شرکت‌ها و اشخاص عادی در کشورهای خاورمیانه و هند شد. البته به نظر می‌رسد که اینترنت دولت‌های این منطقه با استفاده از سیستم‌های ماهواره‌ای پشتیبان به صورت عادی فعالیت می‌کنند.

با این حال و با توجه به اخبار و آمارهای منتشر شده، به جز ایران، سایر کشورهای درگیر در این بحران توانسته‌اند به وسیله مسیرهای جایگزین بحران موجود را تا حد زیادی کنترل کنند. اما سوالی که در این بین وجود دارد، آن است که چرا در مواقعی از این دست وزارت ارتباطات و زیر مجموعه‌های مربوطه مشکل را بین‌المللی عنوان می‌کنند؟ آیا با صرف هزینه‌های گزافی که تاکنون در این بخش صورت گرفته است، نمی‌توان مسیری مطمئن را برای زمان‌های بحرانی در اختیار گرفت؟

آیا استفاده از توان بخش خصوصی که پیش از انحصار گرایی مخابرات، بخشی از پهنای باند مورد نیاز کشور را تامین می‌کرد، نمی تواند در این بین راه‌گشا باشد؟ و آیا . . .