رشد 60درصدی بازار لپ‌تاپ در ایران

عکس: نگار متین‌نیا

بازار دیجیتال- بازار لپ‌تاپ از جمله بازارهای بسیار جذاب طی سال‌های اخیر برای خریداران و واردکنندگان بوده است. به‌رغم رشد تقاضا در این بازار وضعیت عرضه و خدمات رسانی این کالا به دلایل مختلف با مشکلاتی همراه است. در همین زمینه با پژمان تجلایی، مدیر شرکت رایان بدر الکتریک که طی ماه‌های اخیر واردات و ارائه خدمات لپ‌تاپ‌های توشیبا را برعهده گرفته گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که می‌خوانید:

وضعیت نوت‌بوک در ایران تقریبا برای همگان روشن و واضح است. شرکت‌های بزرگ تولیدکننده به دلایل تحریم قادر به حضور مستقیم در این بازار نیستند و از طرف دیگر مشتریان می‌خواهند به برندها و خدمات محصولات مختلف اطمینان داشته باشند در این شرایط توشیبا با گارانتی جدید رایان بدرالکتریک چه وضعیتی خواهد داشت؟

توشیبا نخستین تولیدکننده و عرضه‌کننده نوت‌بوک در جهان (‌در سال ۱۹۸۵)‌ بوده است و همواره با نوآوری‌هایی که در نوت‌بوک‌های خود ایجاد کرده به عنوان یکی از رهبران بازار جهانی نوت‌بوک مطرح بوده است. توشیبا هم اکنون با عرضه انواع نوت‌بوک‌ها به نیازهای کلیه بخش‌های بازار پاسخ می‌گوید. به علت فضای نامناسب کسب و کار نوت‌بوک و عرضه این کالاها توسط شرکت‌های غیرمعتبر حضور برخی از برندهای نوت‌بوک از جمله توشیبا با نوساناتی همراه بوده است، اما از ابتدای سال ۱۳۸۸ شرکت رایان بدرالکتریک به پشتوانه ۴۵ سال همکاری و عرضه محصولات توشیبا اقدام به عرضه نوت‌بوک توشیبا با خدمات مطمئن و گسترده در سراسر کشور نموده است.

مشتری اما همواره به برند اطمینان دارد و این در مورد همه محصولات هست، این طور نیست؟

این کالا مانند تلفن همراه است که در طول روز آن را با خود حمل نموده، استفاده می‌کنید و غیره، بنابراین کالایی است که آسیب‌پذیری بالایی دارد. سایر نوت‌بوک‌هایی که در بازار وجود دارد بعد از یک مدت استفاده تازه مشکلاتشان پیدا می‌شود و این جزو مسایلی است که مشتری باید از آن آگاهی داشته باشد. یعنی نوت‌بوکی را انتخاب کند که از نظر کیفیت مطمئن باشد. حالا خود برند توشیبا چیزی در حدود ۲۵ سال است که در بخش نوت‌بوک مشغول به فعالیت است و برندی در بازار با چنین سابقه‌ای وجود ندارد.

از نظر تنوع در مدل هم این برند نیاز مشتری را در زمینه‌های مختلف در نظر گرفته است. یعنی در حال حاضر این برند نت‌بوک دارد و اگر بخواهیم کلاس‌های مختلف آن را ببینیم می‌توان به مواردی همچون ستِلایت، ستلایت پرو، تکرا، پورتژ و کازمیا اشاره کرد.

مثلا پورت سریال را که نیاز اکثر کاربران دولتی می‌باشد، می‌توانید روی نوت‌بوک‌های سری تکرا و بعضی از نوت‌بوک‌های سری ستلایت‌پرو توشیبا ببینید. یا در کلاس گیمرها یا بازی‌کنندگان حرفه‌ای توشیبا یعنی سری کازمیا یک سری ویژگی‌های انحصاری وجود دارد. روی تمام کلاس‌های نت‌بوک هم یک سری امکانات خاص به کار گرفته شده است. به عنوان مثال اگر نت‌بوک از دست کاربر به زمین برخورد کند هد دستگاه به هیچ عنوان آسیب نخواهد دید؛ چرا که سنسورهایی دارد که بلافاصله از روی هارد کنار می‌رود. در کل این برند هم روی بحث فنی کار کرده هم کیفیت را فدای قیمت نکرده است. روی کیفیت کار کرده و نیاز مشتری را هم در کلاس‌های مختلف محصولات برطرف کرده است شما چه امکانات و خدماتی را برای خریدار ایرانی به این ویژگی‌ها اضافه کرده‌اید؟

نوت‌بوک‌های عرضه شده توسط شرکت رایان بدرالکتریک از دو مزیت اصلی و مهم برخوردار هستند. مزیت اول این است که کالای اصلی (Original) است و از مبادی رسمی و قانونی کشور و پس از طی کردن همه مراحل کنترل کیفیت به کشور وارد می‌شود. مزیت دوم خدمات پس از فروش گسترده و مطمئن در سراسر کشور است که مشتری با اطمینان کامل اسناد، داده‌ها و مطالب خود را در نوت‌بوک ذخیره می‌کند.

به نظر می‌رسد نوت‌بوک به دلیل تحریم بودنش مشکلات فراوانی را برای چرخه بازار اعم از واردکننده، فروشنده و خریدار ایجاد می‌نماید. در حال حاضر شاهد هستیم حتی فروشگاه‌هایی که کوچک‌ترین تخصصی در تعمیر نوت‌بوک ندارند هم برگ گارانتی به نام خود صادر می‌کنند و هیچ‌کسی هم معترض نمی‌شود.

بازار نت‌بوک در ایران یک بازار رو به رشد است. بر اساس میانگین و آماری که از گمرک ایران به دست آوردیم و آن را مورد تحلیل قرار دادیم حدودا این بازار سالانه با ۶۰درصد رشد مواجه است و امسال پیش‌بینی می‌کنیم که بزرگی بازار این محصول به ۴۰۰میلیارد تومان برسد. به جز یکی دو برندی که تایوانی هستند و اظهار می‌دارند که با کمپانی‌های اصلی در ارتباط هستند بقیه با واسطه کالاهای خود را دریافت می‌کنند. مشکلات این موضوع این است که حجم بسیار زیاد نوت‌بوک که اصالت و ریبفربیش بودنش (بسته‌بندی مجدد شده) مشخص نیست وارد بازار می‌شود. از همین رو سالانه زیان‌های سنگینی بابت عدم خرید از شرکت مطمئن، به مردم وارد می‌شود.

همین موضوع عدم تخصص و گارانتی پرسش ما است، آیا شرکت رایان بدرالکتریک از این توان تخصصی برای گارانتی نوت‌بوک برخوردار است؟

یکی از مسوولان اتحادیه می‌گفت برای بازرسی به شرکتی مراجعه کرده بود که تبلیغاتش در تمام سطح شهر دیده می‌شد، اما همه شرکت در یک ساختمان نیمه‌کاره مشغول به فعالیت بودند. این مشخص است که بسیاری ادعای گارانتی دارند، اما حداقل مزیت خرید از شرکت‌هایی مثل رایان بدرالکتریک این است که سهامداران این شرکت ۴۵ ساله به دنبال سودهای لحظه‌ای و آنی نیستند و تمایل به بقا و تداوم فعالیت دارند.

بنا به اظهارات یکی از کارشناسان اتحادیه که برای بازرسی به شرکت‌هایی رفته بودند که گارانتی اصلی نوت‌بوک را ارائه می‌کردند برای مثال یکی از آنها در یک ساختمان نیمه‌کاره یک طبقه مشغول فعالیت بود در حالی که بیلبوردهای تبلیغاتی آن در سطح شهر دیده می‌شود. مطرح کردن اسم این شرکت‌ها برای اینکه رقبای ما هستند درست نیست، اما می‌خواهم به این نکته اشاره کنم که به شرکت‌هایی سر زده شده که ادعای گارانتی دارند و از آن‌ها جزئیات دستگاه‌ها و امکاناتشان خواسته شده و به نتیجه‌ای هم نرسیده‌اند، البته در این بین شرکت‌هایی بودند که ادعای گارانتی اصلی می‌کردند، دستگاه‌ها و امکاناتی هم داشتند، اما هنوز آنها را باز نکرده بودند. به همین دلیل مزیت خرید از شرکت‌هایی مثل رایان‌بدرالکتریک این است که این شرکت با عرضه انحصاری محصولات توشیبا در ایران، به دنبال سودهای لحظه‌ای و آنی نبوده و تمایل به بقا و تداوم بلندمدت از طریق کسب رضایت مشتری دارد، همچنین شرکت رایان بدرالکتریک از طریق شبکه سراسری خدمات پس از فروش خود در سراسر کشور و برخورداری از بخش خدمات پس از فروش با بیش از ۵۰ نفر پرسنل و دستگاه‌ها و تجهیزات مدرن، توانایی ارائه خدمات پس از فروش مطمئن را به مشتریان دارد.

به نظر می‌رسد سرمایه اصلی که بسیاری از فعالان این بازار به آن بی‌توجه هستند، اعتبار است؟

دقیقا. در واقع وجه تمایز ما با دیگر فعالان این بخش در این است که اطمینان لازم را به خریدار نوت‌بوک می‌دهیم که اگر کالا را از یک گارانتی اصلی یا شرکتی که سابقه، قدمت، کیفیت و الزام به یک سری از استانداردها دارد از خرید خود پشیمان نخواهد شد. این مقوله برای ما بسیار مهم است و ما در شعار خود، نوت‌بوک را به گاوصندوق تشبیه کردیم و اینکه گنجینه‌های ارزشمند خود را در جای مطمئنی نگهداری کنید. یعنی مزیت محوری ما این است که هم کالایمان از جای مطمئنی می‌آید و هم اینکه اگر برای کالا به دلایلی مشکلی پیش بیاید ملزم هستیم از طریق شبکه گسترده خود در سراسر کشور آن را برطرف کنیم.

آنچه باعث حضور بسیاری از افراد عمدتا فاقد تخصص در این عرصه شده، سودآور بودن آن در کوتاه‌مدت است.

کلا تجارت نوت‌بوک در ایران، یک تجارت فروشگاهی است و نگرش فعالانی که در مراکز فروشی مثل پایتخت کار می‌کنند به این صورت است که مثلا من ۱۰۰میلیون پول دارم، اگر پول را در بانک بگذارم ۲میلیون بهره می‌گیرم، اما اگر خودم نوت‌بوک وارد کنم ۵میلیون سود کسب می‌کنم. در کار نوت‌بوک خدمات درآمدزا نیست برای همین حتی برخی از این گروه در لحظه خرید مشتری را بین ۳ الی ۸درصد بابت گارانتی شارژ می‌کنند یا بابت دادن کیف از مشتری پول اضافه می‌گیرند. بر اساس تحقیقی که ما انجام دادیم بیش از ۸۰درصد نارضایتی‌ها در بخش نوت‌بوک به عدم ارائه خدمات و سرویس‌دهی مناسب برمی‌گردد.

خیلی‌ها هم قطعات را تغییر می‌دهند.

دقیقا برخی واردکنندگان غیرمعتبر هم دست به تغییر در قطعات نوت‌بوک می‌زنند، ولی با نوت‌بوک‌هایی که ما وارد می‌کنیم مشتری می‌تواند این اطمینان را داشته باشد که نوت‌بوک کاملا نو، آکبند شده و دست‌نخورده است. برخی مواقع زیر نوت‌بوک برچسبی چسبیده می‌شود که روی آن کلمه R نوشته می‌شود یا بعضی از شرکت‌ها زیر نوت‌بوک ریفربیش بودن آن را می‌نویسند؛ اما در ایران با روش‌هایی خاص، برچسب را برمی‌دارند و این باعث می‌شود که مصرف‌کننده به هیچ‌وجه از نو بودن یا ریفربیش بودن آن مطلع نشود، اما اگر شماره سریال آن را ثبت کند بلافاصله می‌تواند بفهمد که آن محصول ریفربیش شده است.

در واقع یکی از دلایل ارزان بودن قیمت برخی نوت‌بوک‌ها به همین امر برمی‌گردد؟

بله، دلیل عمده این ارزانی به خاطر ریفربیش بودن بعضی از این نوت‌بوک‌ها است. مساله‌ای که هست، چون ما نوت‌بوک را از طریق شبکه نمایندگی‌مان در سراسر کشور توزیع می‌کنیم بنابراین در زمینه قیمت، بحث کنترل قیمت هم داریم.

بحث دیگر در زمینه واردات نوت‌بوک، بحث استاندارد بودن نوت‌بوک است. موسسه استاندارد در ایران عمدتا این مساله را به چند زیر مجموعه خود واگذار کرده است.

اما الان دوباره سخت‌گیری‌های خودشان را انجام می‌دهند. موردی که شما گفتید درست بود و موارد بررسی را به چند زیرمجموعه خود واگذار کرده بود و خیلی از شرکت‌ها یک نمونه‌ای از نوت‌بوک‌هایی که وارد کرده بودند را برای بررسی می‌بردند، اما در حال حاضر موسسه استاندارد تمام واردکنندگان این محصول را ملزم کرده که تمام نوت‌بوک‌هایی را که وارد می‌کنند باید گواهی استاندارد گرفته یا داشته باشند، اما خوشبختانه نوت‌بوک‌های توشیبا از معدود برندهایی بوده که هیچ‌گاه در زمینه استاندارد به مشکلی برخورد نکرده است.

در خصوص نت‌بوک و مدل‌های آن توضیح بدهید. ظاهرا این گروه از نوت‌بوک‌ها اخیرا خیلی در بازار با استقبال روبه‌رو شده است.

در حال حاضر سری‌هایی که موجود هستند عبارتند از سری NB۱۰۰ که ۸ و۹ اینچ است و سری NB۲۰۰ که ۱۰ اینچ است که همه این مدل‌ها را وارد می‌کنیم.

یعنی اندازه ۸ و ۹ جواب نداده است؟

این اندازه‌ها کوچک است و بالاخره طراح دستش بسته‌تر خواهد بود، صفحه کلید آن کمی حالت غیراستاندارد پیدا می‌کند و برای کسانی که کمی انگشتان بزرگی داشته باشند کار سخت‌تر خواهد شد.

خیلی از نت‌بوک‌ها در فضای بازار مزیت قیمت رقابتی دارند.

قیمت ما هم کاملا رقابتی است، اما در حال حاضر تمرکزمان روی نت‌بوک‌های ۱۰ اینچی است. همچنین در کلاس‌های ستلایت و ستلایت‌پرو روی هر رنجی یعنی سری‌های L، A و M فعال هستیم. در کل تنوع مدل نت‌بوک‌های ما بیش از ۲۵ مدل است که این هم یک مزیتی را می‌تواند برای خریدار داشته باشد.

درخصوص سهم نوت‌بوک‌های توشیبا در دنیا اطلاعاتی دارید؟

نوت‌بوک‌های توشیبا همیشه جزو سه یا چهار برند اصلی بازار بوده، یعنی اگر بخواهیم تقسیم‌بندی کنیم همیشه نوت‌بوک توشیبا به عنوان رهبر اصلی بازار شناخته شده است. همیشه برندهای توشیبا، اچ پی، دل و ایسر حالت یک مربع را داشته‌اند که رتبه‌هایشان با یکدیگر عوض می‌شده و سایر شرکت‌ها فاصله زیادی با این چهار برند داشته‌اند، به طوری که شرکتی مثل سونی در جایگاه نهم دنیا قرار دارد و از همین جایگاه می‌توان به تفاوت‌ها پی برد. در واقع این چهار برند سهمی بالای ۱۵درصد را در بازار داشته‌اند و برندی مثل سونی بیش از چهار درصد از سهم بازار را به خود اختصاص نداده است که این نشان‌دهنده تفاوت عمده در این بخش است. به لحاظ سایز بازار هم صحبت این است که بین ۱۳۰ تا ۱۶۰میلیون نوت‌بوک در سراسر دنیا امسال به فروش خواهد رفت که اگر درصدها را ضرب‌در این عدد کنیم می‌بینیم که شرکت‌ها چه تفاوت عمده‌ای با یکدیگر دارند.

ارزیابی شما از وضعیت حال حاضر بازار چگونه است؟

خوشبختانه نوت‌بوک جزو کالاهایی است که بازار آن روند رو به رشدی دارد. بازارهایی مثل بازار آمریکا و ژاپن به اشباع رسیده‌اند، اما بازارهای منطقه‌ای مثل خاورمیانه هنوز در مرحله رشد قرار دارد. در ایران هم هنوز این بازار شیب صعودی دارد. دلیل عمده آن تغییر فرهنگ خرید است. در گذشته وقتی کسی می‌خواست یک pc بخرد کل پاساژهای تهران را می‌گشت و قطعات را یک به یک خریداری می‌کرد. این در حالی است که در حال حاضر کمتر کسی به این صورت خرید می‌کند، دلیل عمده آن اول مربوط به بحث زمان، دوم بحث هزینه‌بر بودن آن و سوم به فضای کاری برمی‌گردد. به همین دلیل و با توجه به این شرایط درخواست برای خرید نوت‌بوک افزایش پیدا می‌کند؛ چراکه هیچ‌کدام از این سه دلیل یعنی زمان‌بر بودن، هزینه و جاگیر بودن را ندارد. بازار رو به رشد دارد و از لحاظ قیمتی هم در حال حاضر قیمت معقولی دارد و در رنج قیمتی محصولات ما نت‌بوک‌ها از ۴۷۰هزار تومان شروع شده و تا نوت‌بوک‌های صنعتی که ۲میلیون تومان هم هست ادامه دارد. این نشان‌دهنده این است که هر طیف از بازار قدرت خرید این محصول را دارد.

الان در چه رنج قیمتی رشد فروش دارید؟

اساسا بیشترین تقاضای بازار برای خرید نوت‌بوک، نوت‌بوک‌های زیر یک میلیون تومانی است، ولی انتظار بازار از برندهای مختلف متفاوت است. مثلا وقتی شما قصد خرید یک محصول تایوانی را دارید انتظار شما بین رنج قیمتی ۶۰۰ تا ۸۰۰هزار تومان است، ولی وقتی قصد خرید نوت‌بوک توشیبا را دارید انتظار قیمت شما بین ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ است. یعنی این قیمت با توجه به برند، قیمت معقولی به نظر می‌آید، اما در کل بیشترین تقاضا در خصوص نوت‌بوک‌های با قیمت یک میلیون تومان است که هم به لحاظ فنی مشخصات قابل قبولی دارد هم به لحاظ قیمت، افراد توان خرید آن را دارند.