سونیتا سراب پور- اختلال و کندی اینترنت به بخشی از سرویس اینترنت در کشور تبدیل شده است. اختلال در این سرویس و قطع و وصل‌های گاه و بیگاه که تا پیش از این به صورت مقطعی بود و بعد از دو الی سه روز حل می‌شد حالا چند ماهی است که روی سرویس اینترنتی اکثر کاربران ایرانی، خانه‌نشین شده و هیچ اعتراض و انتقادی هم طی یکی دو ماه اخیر باعث نشده کمی از سرعت این اختلالات کاسته شود. بسیاری پیش‌بینی می‌کردند که شاید با توجه به پایان یازدهمین دور از انتخابات ریاست‌جمهوری، این اختلالات نیز پایان پیدا کند، اما با گذشت تقریبا پنج روز از این انتخابات هنوز شبکه اینترنتی کشور با کاهش سرعت، عدم دسترسی به برخی سرویس‌های اینترنتی مانند پست‌های الکترونیکی روبه‌رو است. آنچه در این بین شکایت کاربران را برانگیخته است ضرری است که طی چند ماه گذشته متوجه جیب شان شده است؛ چرا‌که آنها در حالی برای سرویسی اینترنتی به شرکت‌های فعال در این بخش هزینه پرداخت می‌کنند که به دلیل اختلالات در شبکه، امکان استفاده از آن سرویس را ندارند. یکی از کاربران اینترنتی در این خصوص می‌گوید: من در حالی برای سرویسی اینترنتی با سرعت ۵۱۲ و حجم ۳ گیگ در ماه ۲۰ هزار تومان پرداخت می‌کنم که با توجه به شرایط حال حاضر به هیچ وجه نمی‌توانم از حجم سرویسی که خریداری کرده‌ام، استفاده کنم. وی در ادامه تصریح می‌کند که با توجه به قراردادی هم که با ارائه‌دهنده سرویس اینترنت دارد امکان استفاده از حجم سرویس خود در ماه بعد را هم ندارد. این کاربر و کاربرانی از این دست در حال حاضر این سوال را مطرح می‌کنند که چرا با وجود کاهش سرعت اینترنت و کاهش مصرف پهنای باند شرکت‌های اینترنتی، قیمت سرویس‌ها مانند گذشته محاسبه می‌شود و آنها در مقابل این کاهش سرعت با هیچ کاهش هزینه‌ای روبه‌رو نیستند. شرکت‌ها: کاربران تنها ضرر نمی‌کنند! علی توسلی، عضو کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی استان تهران و مدیرعامل شرکت اینترنتی نیونت، در پاسخ به این سوال که چرا شرکت‌های اینترنتی با توجه به کاهش سرعت اینترنت طی چند ماه اخیر اقدام به کاهش قیمت سرویس‌هایشان نکرده‌اند، می‌گوید: «دلیلی برای این کار وجود ندارد شر کت‌ها در چار چوب SLA باید عمل کنند و این کار را هم می‌‌کنند. وقتی شما از سرویسی استفاده نمی‌کنید پولی هم برای آن پرداخت نمی‌کنید. بنابراین کاربران متضرر نمی‌شوند.» وی معتقد است که شرکت‌ها وقتی با چنین اختلالی روبه‌رو می‌شوند، پهنای باند باقیمانده سرویس کاربران را به ماه بعد منتقل می‌کنند، این در حالی است که بسیاری از شرکت‌ها چنین کاری نمی‌کنند و در ماه‌های اخیر بسیاری از کاربران بخش عمده پهنای باند خود را استفاده نکرده‌اند، در حالی که همان مبلغ را کامل به شرکت خدمات‌دهنده پرداخت کرده‌اند. وی در پاسخ به اینکه با توجه به چنین شرایطی آیا شرکت‌ها طرحی برای جلوگیری ضرر به کاربران یا حل مشکلات آنها مدنظر می‌گیرند یا خیر می‌گوید: «در حال حاضر هر کاربری که به شرکت ما زنگ بزند یا اعلام شکایت کند با اینکه متضرر می‌شویم، اما باید حجمی را با هزینه خودمان به حساب کاربر برگردانیم. در واقع شرکت‌ها به جز این تصمیم کار دیگری نمی‌توانند انجام دهند.» اما محمد اسمی، مدیرعامل شرکت گسترش ارتباطات مبنا، نیز به افزایش هزینه شرکت‌های اینترنتی طی چند ماه اخیر و در مقابل ثابت ماندن قیمت سرویس اینترنتی به کاربران اشاره می‌کند و بر این باور است که با توجه به چنین شرایطی امکان کاهش قیمت سرویس به دلیل اختلال وجود ندارد. وی در این خصوص می‌گوید: «هزینه اصلی که یک شرکت اینترنتی پرداخت می‌کند شامل پهنای باند، خرید تجهیزات و نیروی انسانی است و طی یکی دو سال گذشته پرداخت هزینه در این سه بخش دو تا سه برابر شده است، ولی با این وجود شرکت‌های اینترنتی به خاطر رقابت و ماندن در بازار قیمت سرویس خود را با توجه به این تغییرات ثابت نگه داشته‌اند.» به گفته وی، شرکت‌های فعال در این حوزه هزینه پهنای باند مورد نیاز کاربران را به شرکت زیرساخت پرداخت کرده‌اند، حالا اینکه به دلیل اختلالاتی خارج از کنترل این گروه کاربران توانایی استفاده از آن را نداشته‌اند نمی‌توان انتظار کاهش قیمت این سرویس را از سوی فعالان این بازار داشت. اسمی تاکید می‌کند که با توجه به تمامی این مشکلات، اما بسیاری از شرکت‌ها به خاطر حفظ مشتریانشان در بازار به آنها میزان حجم پهنای باندی را که از دست داده‌اند به صورت مجانی باز می‌گردانند. کمبود پهنای باند دلیل اختلال اکثر مدیران شرکت‌های اینترنتی کشور وقتی در مقابل انتقادات رسانه‌ای نسبت به اختلالات اخیر در شبکه اینترنت کشور قرار می‌گیرند حاضر به پاسخگویی نیستند. آنها در خطر بودن تجارت خود را دلیل عدم پاسخگویی در‌خصوص اختلالات اخیر عنوان می‌کنند و تصریح می‌کنند که نمی‌خواهند بیشتر از این با مقامات بالادستی خود وارد چالش شوند و تجارت خود را به خطر بیندازند. با توجه به این شرایط، اما اکثر شرکت‌ها کمبود پهنای باند و افزایش پالایش روی این سرویس را دلیل اصلی اختلالات چند ماه اخیر اینترنتی عنوان می‌کنند. مدیر یک شرکت اینترنتی که به دلیل برخی ملاحظات حاضر به فاش شدن نامش نیست در این خصوص می‌گوید: «مشکل اصلی که باعث بروز مشکلاتی طی یکی دو ماه اخیر شده است کمبود پهنای باند است که این کمبود پهنای باند به صورت برنامه‌ریزی شده روی شبکه اعمال شده است. در کنار این کمبود پهنای باند وقتی میزان فیلترینگ هم بالا برود در نتیجه این کمبود باند مشکل اختلالات و کاهش سرعت بیشتر می‌شود.» وی در ادامه می‌افزاید: «کنترل این وضعیت خارج از اراده و خواست شرکت‌های فعال در این بخش بوده است. همچنین مخابرات و کنترل‌کننده‌ها رسما اعلام نکردند که کمبود پهنای باند دارند، بلکه وقتی دیدند تعداد کاربران من زیاد شده است در برابر درخواست ما برای دریافت پهنای باند اعلام کردند که پهنای باند ندارند». محمودرضا خادمی، فعال حوزه اینترنتی نیز دلیل اختلالات اخیر در شبکه اینترنتی کشور را به کمبود پهنای باند ارتباط می‌دهد و اعلام می‌کند که در حال حاضر شرکت‌های اینترنتی در بدترین مرحله کاری خود قرار دارند؛ چرا که زیرساخت نه حاضر به پاسخگویی به تقاضای شرکت‌ها برای دریافت پهنای باند است و نه پهنای باندی که به شرکت‌ها تحویل داده می‌شود، کیفیت مناسبی دارد. اما در مقابل اعتراض اکثر شرکت‌های اینترنتی نسبت به کم کاری زیرساخت برای ارائه پهنای باند مسوولان این شرکت اعلام می‌کنند که تاکنون هیچ درخواستی از سوی شرکت‌ها مبنی بر دریافت پهنای باند، نداشته‌اند. مهدی خدایی، مدیرکل روابط عمومی شرکت زیرساخت، در این خصوص می‌گوید: «به جز شرکت مخابرات برای درخواست پهنای باند تا‌کنون ما درخواستی از شرکت‌های دیگر فعال در این بخش دریافت نکرده‌ایم؛ چرا‌که به محض دریافت این درخواست بعد از طی شدن مراحل اداری حتما به آنها میزان پهنای مورد نیاز را ارائه می‌دهیم.» وی تاکید می‌کند که اگر شرکتی مدعی کم کاری از سوی زیرساخت است می‌تواند مجددا درخواست خود را مطرح کند و این شرکت با بررسی مورد نیاز حتما به درخواست شرکت پاسخ خواهد داد.نکته دیگری که باز در زمینه ارتباط تجاری بین کاربران و شرکت‌ها مطرح می‌شود این است که امروزه حجم قابل توجهی از پهنای باند استفاده شده توسط کاربران ایرانی مربوط به سایت‌های داخل کشور می‌شود در این زمینه دسترسی شرکت‌های اینترنتی به شبکه داخلی بسیار ارزانتر از پهنای باند خارجی است اما شرکت‌های خدمات دهنده اینترنتی فرقی بین مثلا دسترسی به سایتی که در ایران میزبانی می‌شود یا در خارج نیست.با تمامی مشکلاتی که این روزها کاربران در استفاده از سرویس اینترنتی خود با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، اما بسیاری از شرکت‌های اینترنتی امیدوارند با شروع تیر ماه کمی از اختلالات اینترنتی کاسته شود. همچنین این گروه امیدوارند که با روی کار آمدن دولت جدید شاهد سیاست‌گذاری مطلوب‌تر در این حوزه باشیم تا شبکه ارتباطی کشور با توسعه و کیفیت روبه‌رو شود.