شکست‌ها و موفقیت‌های آمازون به روایت مدیرعامل

ندا لهردی: «جف بزوس» موسس و مدیر عامل شرکت بزرگ آمازون یکی از موثرترین و موفق‌ترین مدیران جهان و صنعت تکنولوژی است. او که در سال‌های اخیر به یکی از سرمایه‌گذاران مجله معتبر Business Insider هم تبدیل شده، به تازگی با یکی از گزارشگران این مجله که اتفاقا یکی از سهامداران شرکت آمازون هم هست مصاحبه کرده است. «هنری بلاجت» گزارشگر این مجله می‌گوید که بدون در نظر گرفتن هیچ‌کدام از این فاکتورها، درباره مشکلات کار، موفقیت‌ها و حتی مسائل شخصی با مدیری مصاحبه کرده که به عقیده مجله Harvard Business Review بهترین مدیرعامل جهان از نظر نحوه عملکرد است.

بیایید همان اول درباره شکست اخیر آمازون صحبت کنیم. چرا فایرفون نتوانست در بازار موفق شود؟

قبل از هر چیز باید بگویم که واقعا هنوز زود است که بخواهیم درباره شکست این محصول صحبت کنیم. ما باید چیزهای زیادی را در آمازون تکرار کنیم تا به نتیجه برسیم. احتمالا پروژه Auctions را که مربوط به فروش محصولات مختلف بود، به خاطر دارید. این پروژه خوب از آب در نیامد. بعد از آن Z Shops هم نتوانست آنچه می‌خواستیم را برآورده کند تا در نهایت Marketplace را به عنوان بخش بیرونی مربوط به تجارت فروش خودمان معرفی کردیم که حالا ۴۰درصد از فروش آمازون را در اختیار دارد. درباره گوشی فایرفون هم اگر به دقت به آن نگاه کنید، می‌بینید که تیم سخت‌افزاری ما کارش را به خوبی انجام می‌دهد. محصولات کیندل حالا به نسل هفتم خودشان رسیده‌اند. می‌بینید که ما کارهای زیادی برای انجام در تجارت تولید محصولاتمان داریم. درباره این گوشی هم فقط می‌گویم صبور باشید.

آیا فکر می‌کنید درباره تولید و عرضه این گوشی اشتباهی کرده‌اید؟

فکر می‌کنم زمان بیشتری برای بررسی چنین موضوعی لازم است. همچنان یکی از وظایف من تشویق افراد به شجاعت و جسارت است. این کار سختی است، چون معمولا تعداد موفقیت‌های بزرگ در برابر شکست‌ها کمتر است. آمازون هم موفقیت‌های بزرگی دارد که می‌تواند به آنها تکیه کند. من میلیاردها دلار از شکست‌هایم در آمازون ضرر کرده‌ام؛ واقعا میلیاردها دلار. این شکست‌ها مثل انجام عصب‌کشی در دندان آن هم بدون بی‌حسی بود، اما چندان با اهمیت نبودند. آنچه واقعا اهمیت دارد این است که بسیاری از شرکت‌ها برای فرار از شکست‌ها، نوآوری را تجربه نمی‌کنند و ناگهان خودشان را در موقعیتی دشوار و ناچار درمی‌یابند تا در نهایت مجبور شوند از هرچه در اختیار دارند برای بقا استفاده کنند. در مقابل اما شرکت‌هایی که آزمون و خطا را تجربه می‌کنند چنین شرایطی را به عنوان گزینه آخر آن‌هم در بدترین حالت انتخاب می‌کنند.

پس می‌گویید تا کی باید منتظر تکامل تدریجی فایرفون باشیم؟

کسی نمی‌داند. من نمی‌توانم سال و زمان دقیق را بگویم.

شما درباره مدیرانی صحبت کردید که کارهای مختلفی برای فروش سهام و بالا بردن قیمت آن انجام می‌دهند. در همین زمینه چیزی به من گفتید خیلی جالب و عجیب بود؛ شما گفتید که در هر سال ۶ ساعت برای ارتباط با سرمایه‌گذاران خرد زمان صرف می‌کنید.

بله، ما کارهای غیر متعارف زیادی در این شرکت انجام می‌دهیم. ما سرمایه‌گذاران بزرگ را ملاقات نمی‌کنیم، بلکه سعی می‌کنیم با سرمایه‌گذارانی ملاقات کنیم که گردش مالی کمتری دارند. سرمایه‌گذاران بزرگی که مبالغ زیادی سرمایه‌گذاری می‌کنند واقعا سرمایه‌گذار نیستند، آنها تاجر هستند و کمترین خطرات آنها را تهدید می‌کند. این در حالی است که سرمایه‌گذاران کوچک معمولا برای این کار مهم‌ترین تصمیمات زندگی‌شان را می‌گیرند. ما وقت کمی داریم و باید در همان زمان محدود به همه افراد فکر کنیم و همه آنها را در نظر بگیریم.

این روزها آمازون چقدر به شما وابسته است؟

سنگ کلیه بسیار دردناک است و من آن را به کسی پیشنهاد نمی‌کنم. فکر می‌کنم تنها به خاطر سابقه‌ای که با این شرکت دارم، می‌توانم کارهایی در آمازون انجام بدهم که انجام آنها برای دیگران سخت خواهد بود. همان‌طور که این شرکت رشد می‌کند، وظیفه من به سرعت تغییر می‌کند. این روزها کار اصلی من این است: برای حفظ فضای کاری شرکت تمام تلاشم را می‌کنم؛ فضای کاری با استانداردهای بالا، نوآوری و تمایل به داشتن تجربه‌های متفاوت و برجسته. من نقش وزنه متعادل‌کننده این نهاد بزرگ را ایفا می‌کنم نه فقط کسی که می‌تواند بگوید: «بله من تا همیشه اینجا هستم و می‌مانم. بسیاری از ویژگی‌هایی که آمازون را متفاوت ساخته، حالا در این فضای کاری ریشه دوانده است. در واقع دیگر خود من هم نمی‌توانم آنها را تغییر بدهم. بعضی افراد هستند که وقتی به آمازون می‌آیند آن را خسته و کسل‌کننده می‌دانند، اما در واقع آنها به اندازه کافی روحیه رقابتی ندارند. به نظر من وقتی هر روز به این فکر کنی که چه چیزی می‌توانیم برای مشتریان‌مان ابداع کنیم، چه کار متفاوتی می‌توانیم انجام بدهیم و چطور می‌توانیم این تجارب را بهبود بدهیم، در نهایت محل کار شما به یک تفریحگاه بزرگ و جذاب برای شما تبدیل خواهد شد. من حتی بعد از تعطیلات و سفر هم با علاقه به شرکت می‌روم، چون می‌دانم که در آنجا چیزهای جالب زیادی وجود دارند.

آیا برنامه‌ای برای جانشینی شما هم وجود دارد؟

بله، چنین برنامه‌ای برای من و تمام مدیران دیگر این شرکت وجود دارد.

آیا شخص خاصی هست که برای جانشینی شما در نظر گرفته شده باشد؟

بله، قطعا.

چه کسی؟

این محرمانه است.

شما اخیرا ۵۰ ساله شده‌اید. آیا تغییری در دیدگاه شما به زندگی ایجاد نشده است؟

نه واقعا. من همچنان در دفتر کارم شاد هستم. همسر و چهار فرزندم را دوست دارم. هر شب ظرف‌ها را می‌شویم و به طرز عجیبی می‌توانم ببینم که این کار باعث علاقه بیشتر همسرم به من می‌شود.

اخیرا کتابی درباره آمازون نوشته شده است به نام «همه چیز ذخیره می‌شود» نوشته برد استون. آن را خوانده‌اید؟

بله. نیمه اول کتاب که درباره روزهای اول کار در آمازون است، بسیار خوب بود. افراد زیادی هستند که نقش مهمی در تاریخ آمازون و رشد آن داشته‌اند که حالا در شرکت هستند یا رفته‌اند. شاید روزی من چنین کتابی را بنویسم تا مطمئن شوم که در آن همه افراد و نقش‌شان در رشد آمازون را آورده باشم.

صادقانه جواب بدهید؛ شما به عنوان یک پدر چطور آدمی هستید؟

من سه پسر و یک دختر دارم که بزرگ‌ترین آنها چهارده ساله است. او آخرین دانش آموز کلاس‌شان بوده که یک موبایل هوشمند گرفته است و این موضوع را همیشه به من یادآوری می‌کند. ما زمان زیادی را با هم در سفر و تفریح می‌گذرانیم، با اینکه من به خاطر کارم نمی‌توانم زیاد به سفر بروم. یکی از دلایلی که من بخش کمی از توانایی‌هایم را این روزها به‌کار می‌گیرم این است که می‌خواهم بیشتر در خانه باشم. سعی می‌کنم زندگی‌ام را برنامه‌ریزی کنم، چون همیشه اولویت‌های شخصی وجود دارند.

در کنار همه چیزهایی که درباره آنها صحبت کردیم، نباید فراموش کرد که راکت‌هایی ساخته‌ای و می‌خواهی به فضا بروی. قبل از هر چیز بگو چه چیزی در فضا برای تو جذاب است و اینکه چطور می‌خواهی این کار را انجام بدهی؟

در واقع این تو نیستی که علایق و احساساتت را انتخاب می‌کنی، بلکه آنها تو را انتخاب می‌کنند. وقتی من پنج ساله بودم، «نیل آرمسترانگ» به کره ماه رفت. این علاقه در من ایجاد شد و تصمیم گرفتم که روزی به فضا بروم. من معتقدم که یک دنیای جدید می‌‌‌تواند راهی برای نجات دنیای قدیمی و کوچک ما داشته باشد و این همان دلیلی است که ما افرادی را به فضا می‌فرستیم تا اطلاعات بیشتری درباره سیارات و احتمال وجود زندگی در آنها به دست بیاورند. دقیقا نمی‌دانم چه وقت به فضا می‌رویم، اما هر وقت که آماده باشیم. راکت ما در همه آزمایش‌هایش خوب و درست کار کرده است و ما از این نظر مطمئن هستیم.

آمازون به روایت آمار

درآمد این شرکت در سال ۲۰۱۴ تقریبا برابر ۹۰ میلیارد دلار بوده است. درآمد این شرکت در سال ۲۰۱۴ رشد سالانه ۲۲ درصدی را تجربه کرده و در مقایسه با رشد سالانه درآمد آن در سال ۲۰۱۱ کاهش ۴۰ درصدی داشته است.

قیمت سهام این شرکت در فصل سوم سال جاری میلادی تا ۹۵ سنت برای هر سهم کاهش پیدا کرد که این هفتمین کاهش قیمت سهام آمازون در نه فصل متوالی بوده است.

آمازون ۲۳۷ میلیون حساب کاربری فعال در سرتاسر دنیا دارد.

۷۲ درصد از کاربران آنلاین آمازون در آمریکا هستند.

سهم کیندل از بازار جهانی کتابخوان‌های الکترونیکی ۷۳ درصد است.

تعداد کارمندان شرکت آمازون برابر ۱۵۰ هزار نفر است.

تعداد روبات‌هایی که در انبارهای شرکت آمازون کار می‌کنند تا پایان سال جاری میلادی برابر ۱۰ هزار روبات است.