تغییرات مقطعی در بازارآی‌تی

دنیای اقتصاد: برخی شرکت‌های سخت‌افزاری که روزگاری دلخوش به آمار بالای فروش خود بودند و در دسته شرکت‌های فروش تجهیزات و محصولات سخت افزاری و کامپیوتری بودند، این روزها با تغییر رویکرد به سمت ارائه خدمات پس از فروش در تلاش برای حفظ جایگاه خود در بازار آی‌تی ایران هستند.

یکی از دغدغه‌های این روزهای شرکت‌های آی‌تی تغییرات و نوسان در نرخ ارز است که تاثیر مستقیم بر بازار فروش و هزینه کرد مصرف کننده نهایی در بازار دارد. بسیاری از شرکت‌های با سابقه به دلیل غیرقابل پیش‌بینی بودن وضعیت‌شان سعی دارند با تحمل مشکلات در بازار جایگاهشان را حفظ کنند و چشم به فردای برداشته شدن تحریم‌ها داشته باشند.یک کارشناس سخت‌افزار که در یکی از شرکت‌های مرتبط با حوزه سخت‌افزار در حال کار است به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «به دلیل ثابت نبودن نرخ ارز این مشکل بر سر راه شرکت‌هایی همچون ما وجود دارد که نتوانیم محصولات را به قیمت مناسب بفروشیم یا حتی خرید کنیم، چراکه با هر تغییر و تحولی در این زمینه اقدامات انجام شده زیر سوال می‌رود و در نهایت منجر به انواع، اقسام خسارت می‌شود که مجبور به پرداختش هستیم.»

این کارشناس که نخواست نامش را عنوان کند با اشاره به اینکه این اتفاق در سال قبل هم محسوس بود، اما امسال به شدت در جریان مالی شرکت‌ها بسیار تاثیرگذار بود، ادامه می‌دهد: «برای رفع نیازها باید برخی از تجهیزات سخت‌افزاری را از بسیاری از برندهای دنیا خریداری کنیم، چراکه همه چیز را نمی‌توان در داخل تهیه کرد بنابراین باید از شرکت‌های خارجی بخرید و بیاورید. خرید کردن هم روش‌های خاص خودش را دارد. یا باید ال‌سی باز کنید که در حال حاضر چنین چیزی با مشکل روبه‌رو است یا باید نقد پرداخت کنید که پرداخت‌ها هم مشکل دارد. با وجود این مشکلات شرکت‌ها صرفا شرایط را تحمل می‌کنند. در زمانی که خرید با قیمت بالاتر انجام شد به ناچار باید آن را با قیمت بالاتر هم بفروشیم که هیچ‌کس هم از این وضعیت رضایت خاطر ندارد.»

برای چنین شرکت‌هایی خرید از شرکت اصلی به معنی کاهش اختلاف قیمت برای مصرف‌کننده است. او می‌گوید: «وقتی با این روش جنسی خریده می‌شود با قبول این واقعیت روبه‌رو هستیم که اگر از تولیدکننده اصلی خرید می‌کردیم محصول با چه اختلاف قیمتی به دست مصرف‌کننده نهایی می‌رسید. این فاصله باید فاصله‌ای منطقی باشد، چراکه فاصله غیرمنطقی یعنی مشتری جنس را گرانتر از چیزی که هست می‌خرد و چرا باید این اتفاق بیفتد؟ مصرف‌کننده باید کالا را با تعرفه ای کاملا منطقی خریداری کند و اگر خارج از قاعده اصلی خرید صورت بگیرد دیگر نمی‌توان قیمت‌ها را کنترل کرد بنابراین با پایه قیمت بسیار متغیری در بازار روبه‌رو هستیم که در حال حاضر قابل کنترل نیست.» به گفته او هر تحرکی در پایه قیمتی دلار و افزایش ناخواسته و ناگهانی، در کل پروژه‌ها تاثیرگذار است، چراکه افراد تعهداتی بر اساس یک پایه قیمت دارند و با این تغییرات با مشکل و شکست روبه‌رو می‌شوند و نهایتا عدم توانایی در پرداخت تعهدات نتیجه چنین تحولاتی است. این کارشناس می‌گوید: «تلاش می‌کنیم که اوضاع بازار داخل را کنترل کنیم هرچند که خیلی روبه جلو حرکت نکردیم، چراکه یک سال وقتی از کار باز می‌مانیم بخشی از بازی را از دست داده‌ایم. ما در یک سال گذشته بخشی از بازار را از دست داده‌ایم و وقتی نتوانیم رشد کنیم عملا درجا زدن به معنی عقب افتادن است.» در نهایت اما او به تغییرات پس از برداشته شدن تحریم‌ها در بازار آی‌تی خوش‌بین است. «خیلی خوش‌بین هستیم که بعد از رفع تحریم‌ها و باز شدن سوئیفت و انتقال ارز قانونی تحولی در این زمینه ایجاد شود.»

فعلا خدمات پس از فروش می‌دهیم

تغییرات در بازار اما منجر به تصمیم دیگری از سوی برخی شرکت‌های سخت‌افزاری شده است، تا آنجا که برای ادامه فعالیت در بازار تصمیم به یک تغییر رویکرد از فروش به سمت ارائه خدمات پس از فروش و تعمیرات شده‌اند. به گفته گلبرگ رزازیان، کارشناس فروش یکی از این دست شرکت‌های سخت‌افزاری، رقابت شدید در این حوزه منجر به اتخاذ چنین تصمیمی از سوی آنها شده است. او به « دنیای اقتصاد» می‌گوید: «در حال حاضر دستگاه‌های‌ هاردی که ما می‌فروشیم با دستگاه‌های که شرکت‌های دیگر می‌فروشند فرقی ندارد، اما آنها حاضرند با زیر قیمت خریدشان این محصولات را بفروشند به این دلیل که تعهدات مالی دارند و مجبور هستند چک‌هایشان را پاس کنند. شرکت ما که بیش از ۲۳ سال سابقه کار دارد هیچ وقت راضی نمی‌شود کالا را زیر قیمت بفروشد، بنابراین چیزی که می‌بینیم این است که رقابت زیاد شده است این درحالی است که با وجود اینکه گفته می‌شود رکود در همه اصناف وجود دارد اما به عنوان مثال به صنف پوشاک اگر نگاهی بیندازید تفاوت قیمت در این صنف نمی‌تواند از یک بازه‌ای بیشتر برود. به نظر می‌رسد ورشکسته شدن بیشتر شرکت‌های سخت افزاری و کامپیوتری که سال‌ها است در این صنف فعالیت می‌کنند از همین موضوع ناشی می‌شود.»

او به افزایش یافتن شرکت‌های کوچک فروش و خدمات در بازار آی‌تی اشاره می‌کند: «مثلا فروشگاه‌های کوچک زیادی سراغ داریم که فعالند و سازمان‌ها هم از آنها خرید می‌کنند درحالی‌که این فروشگاه‌ها ممکن است خدماتی که ارائه می‌دهند استاندارد نباشد که این موضوع هم از نبود نظارت ناشی می‌شود. مثلا ما قطعات مشکل‌دار را از مشتری دریافت می‌کنیم و خودمان برای کمپانی ارائه خدمات می‌فرستیم، اما این دست از فروشگاه‌ها فقط فروشنده‌اند و مشتری باید خودش با شرکت‌هایی که جداگانه خدمات می‌دهند، روبه‌رو شود. با چنین وضعیتی سعی کرده‌ایم کار اصلی مان را روی خدماتی همچون نصب و راه‌اندازی یا تعمیرات پرینتر متمرکز کنیم و روی این دست از خدمات کار کنیم، چراکه دیگر از قبال فروش سود چندانی عاید شرکت‌ها نمی‌شود.»

او تاکید می‌کند که گزارش‌های فروش ۵ سال پیش این شرکت حکایت از وضعیت فروش به مراتب بالاتر از وضعیت فعلی آنها دارد و درحالی‌که فروش کنونی آنها نسبت به ۵ سال پیش به یک سوم رسیده است. «حتی خرید‌های تلفنی بین شرکتی هم کم شده چون سازمان‌های دولتی هم وضعیت چندان مساعدی ندارند و آن دسته از شرکت‌ها که خرید می‌کنند هم سه ماه بعد پول جنس را پرداخت می‌کنند، چون آنها هم قدرت خریدشان کاهش یافته است.» رزازی می‌گوید: بیشتر تاثیر را تغییرات نرخ ارز بر بازار می‌گذارد: «بالارفتن پایه قیمت دلار روی قیمت قطعات تاثیر می‌گذارد، اما وقتی قیمت دلار پایین می‌آید هیچ تاثیری نمی‌گذارد، چراکه ما واردکننده نیستیم و جنس را از واسطه خریداری می‌کنیم. وقتی دلار کاهش قیمت پیدا می‌کند قیمت جنس برای ما پایین نمی‌آید چون فروشنده قیمت را پایین نمی‌آورد، بنابراین وقتی پیش بینی دقیقی از اتفاقات نمی‌توان داشت سعی کرده‌ایم روی خدمات مختلف کار کنیم و این طور که بازارهم نشان داده خدمات، وضعیتی به نسبت بهتر از فروش دارد و مشتری‌ها و تقاضا درحال حاضر هم ثابت است.»