پدیده نفتی جهان

 طبق پیش‌بینی‌های صندوق بین‌المللی پول، با توجه به موجی از ثروت نفتی که کشورهای آمریکای‌جنوبی را دگرگون کرده‌است، اقتصاد گویان، کشوری کوچک در آمریکای‌جنوبی در سال‌جاری ۳۸‌درصد رشد خواهد کرد، به‌طوری که این کشور بیشترین رونق اقتصادی را درمیان کشورهای دیگر تجربه می‌کند. براساس گزارشی از بلومبرگ، ذخایر نفتی عظیم فراساحلی که اولین‌بار توسط اکسون‌موبیل کورپوریشن، شرکت نفت و گاز آمریکایی در سال‌۲۰۱۵ حفاری شد، سبب شد اقتصاد این کشور در طول پنج سال‌گذشته چهار‌برابر شود. براساس پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌‌‌ها این رشد برای مدتی همچنان ادامه خواهد داشت.

صندوق بین‌المللی پول در گزارشی اعلام کرد که چشم‌انداز رشد میان‌مدت گویان بهتر از هر زمان دیگری است. تولید نفت به‌سرعت به رشد خود ادامه خواهد داد، چراکه سه میدان جدید تاییدشده در فاصله سال‌های ۲۰۲۴ تا ۲۰۲۷ به بهره‌برداری می‌رسند و انتظار می‌رود میدان ششم نیز در نیمه اول ۲۰۲۸ به بهره‌برداری برسد. ذخایر گازی نسبت به جمعیت ۸۰۰‌هزار نفری چنان بزرگ است که برخی پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌‌‌ها نشان می‌دهد گویان با پشت‌سر گذاشتن کویت به بزرگ‌ترین تولیدکنند نفت سرانه جهان تبدیل خواهد شد. به گفته دولت گویان، این کشور که تنها کشور انگلیسی زبان در آمریکای‌جنوبی است، قوانینی را برای ایجاد یک صندوق ثروت تصویب کرده است و قصد دارد هزینه‌های آموزشی، بهداشتی و زیرساختی را افزایش دهد.

اما صندوق بین‌المللی پول در خوش‌بینی خود تنها نیست. بررسی‌‌‌‌‌‌‌‌های BMI که یک واحد تحقیقاتی در Fitch Solutions است نیز نشان می‌دهد که تولید ناخالص داخلی این کشور در پنج سال‌آینده ۱۱۵‌درصد افزایش خواهد یافت. این واحد تحقیقاتی پیش‌بینی می‌کند که تولید نفت گویان از ۳۹۰‌هزار بشکه در روز در سال‌جاری به بیش از یک‌میلیون بشکه در روز تا سال‌۲۰۲۷ افزایش یابد، زیرا میادین دریایی جدید در بلوک استابروک این کشور توسط کنسرسیومی به رهبری اکسون‌موبیل افتتاح خواهد شد. رشد تولید ناخالص داخلی گویان سال‌گذشته نیز رکورد ۳/ ۶۲‌درصدی را ثبت کرد. افزون بر بخش نفت، بخش غیرنفتی نیز با اجرای برنامه‌های سرمایه‌گذاری عمومی سریع با تمرکز بر تامین زیرساخت‌های حمل‌ونقل، مسکن و افزایش سرمایه انسانی حمایت می‌شود. سرریز بخش‌های نفت و ساخت‌‌‌‌‌‌‌‌وساز از رشد در بخش‌‌‌‌‌‌‌‌ خدمات حمایت می‌کند؛ این درحالی است که بخش‌های کشاورزی و معدن نیز عملکرد خوبی دارند. تولید ناخالص داخلی واقعی غیرنفتی این کشور در نیمه اول سال‌جاری ۳/ ۱۲‌درصد رشد داشته‌است.

این همه درحالی است که تورم این کشور نیز در ماه ژوئیه ۲۰۲۳ به‌طور سالانه رشدی ۲/ ۱‌درصدی را به‌ثبت رسانده است. حساب جاری خارجی در سال‌گذشته مازاد بیش از ۲۳‌درصد از تولید ناخالص داخلی را تجربه کرد و مازاد بزرگ دیگری نیز در ۲۰۲۳ پیش‌بینی می‌شود. با این‌حال، تحلیلگران صندوق بین‌المللی پول معتقدند که رشد ساخت‌‌‌‌‌‌‌‌وساز و سرمایه‌گذاری عمومی قوی می‌تواند از رشد غیرنفتی حمایت کند، اما می‌تواند منجر به فشارهای تورمی و افزایش نرخ ارز واقعی فراتر از سطحی شود که ناشی از رشد متعادل اقتصاد است.

 براساس گزارشی از اویل‌پرایس، مشاوران صنعت و دولت در جورج‌تاون انتظار دارند گویان تا سال‌۲۰۲۷ روزانه ۲/ ۱‌میلیون بشکه نفت‌خام تولید کند که بیشتر از بسیاری از اعضای اوپک است. تعهد اکسون‌موبیل به توسعه بلوک فراساحلی استابروک نشان می‌دهد که تولید نفت حتی می‌تواند بیشتر شود، بنابراین این پتانسیل وجود دارد که گویان پویایی بازار جهانی انرژی را تغییر دهد و قدرت قیمت‌گذاری اوپک را به چالش بکشد. علاقه زیاد بین‌المللی به گویان ناشی از موفقیت بالا در اکتشاف و پتانسیل قابل‌توجه نفت فراساحلی است که به‌نظر می‌رسد بیش از برآوردهای سازمان زمین‌شناسی آمریکاست. نفت‌خام شیرین سبک کشف‌شده که دارای چگالی ای‌‌‌‌‌‌‌‌پی‌‌‌‌‌‌‌‌آی۳۲ و محتوای گوگرد ۵۸/ ۰‌درصد است، برای پالایشگاه‌ها آسان‌تر و ارزان‌تر است تا به سوخت‌های باکیفیت تبدیل شود.

با این‌حال، چشم‌انداز صعودی این کشور بدون‌ریسک نیست. والری مارسل، از پژوهشگران اندیشکده چتم‌هاوس معتقد است مسیر رشد مثبت این کشور به ثبات سیاسی و قیمت بالای نفت بستگی دارد. با گذشت زمان قیمت نفت نوسان خواهد کرد و در نهایت پایین خواهد ماند، به همین دلیل تنوع‌بخشیدن به اقتصاد گویان برای این کشور مهم است. او هشدار می‌دهد که مانند هر کشوری که به درآمدهای نفتی وابسته است، گویان با خطراتی به‌ویژه در ارتباط با فساد و بیماری هلندی روبه‌روست. واحد تحقیقاتی BMI نیز معتقد است که گویان کشوری با سابقه اختلافات عمیق میان جمعیت هندو و آفریقایی است و با فساد و جنایت‌‌‌‌‌‌‌‌های سازمان‌یافته مبارزه می‌کند و سود نفت می‌تواند اختلافات را تشدید کند.