دوئل چین و آمریکا در قاره سیاه

آفریقا؛ مقصد یلن

جنت یلن، وزیر خزانه‌داری آمریکا، طی سفری ۱۱روزه راهی قاره آفریقا می‌شود.به گزارش بلومبرگ، این سفر که قرار است روز سه‌شنبه این هفته آغاز شود، سه نقطه توقف در قاره سیاه دارد. یلن قرار است در سه کشور سنگال، زامبیا و آفریقای جنوبی توقف داشته باشد و با مقامات این کشورها وارد مذاکره و گفت‌وگو شود. چندی پیش جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، در واشنگتن میزبان بیش از ۴۰رهبر آفریقایی بود و در این دیدار بیش از ۱۵میلیارد دلار قرارداد و تعهدات جدید منعقد شد. این سفر بخشی از استراتژی جدید بایدن برای مقابله با نفوذ سیاسی و اقتصادی چین در کشورهای در حال توسعه به شمار می‌رود. کارشناسان بر این باورند این رویکرد تازه دولت آمریکا برای تقویت این دیدگاه انجام می‌‌شود که رهبران آفریقایی می‌توانند مدل توسعه‌ای به جز مدل اتکا بر چین را برگزینند.

سنگال؛ سردمدار رشد اقتصادی

کشور سنگال یکی از مقاصد یلن در این سفر ۱۱روزه است و قرار است وزیر خزانه‌داری آمریکا در روز جمعه، آنچه را که «ملاحظات اصلی روابط اقتصادی میان آفریقا و آمریکا» نامیده می‌شود، در آن اعلام کند. همچنین قرار است یلن با رئیس‌جمهور این کشور دیدار داشته باشد. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که سنگال در سال جاری میلادی بیشترین رشد اقتصادی را در آفریقا تجربه خواهد کرد سنگال در حال حاضر رئیس اتحادیه آفریقا است.

زامبیا؛ نبرد بر سر دموکراسی

زامبیا را می‌توان مهم‌ترین مقصد سفر یلن نامید. او در این سفر با رئیس‌جمهور این کشور، «هاکاینده هیچیلما» دیدار خواهد کرد. این فرد پیش‌تر مخالف دولت وقت زامبیا بود و به زندان افتاد. او پس از به قدرت رسیدن اصلاحات سیاسی و اقتصادی را در دستور کار قرار داده است. در دوران ریاست‌جمهوری «ادگار لونگو» رئیس‌جمهور پیشین دولت آمریکا این کشور را تهدید کرده بود که در صورت تقلب در انتخابات ۲۰۲۱ این کشور را تحریم خواهد کرد. در همین حال شرکت‌های چینی برنده میلیاردها دلار مناقصه دولتی شدند که همگی از طریق از بدهی تامین مالی می‌شد و روند ورشکستگی این کشور را تسریع کرد. سفیر اسبق آمریکا در بوتسوانا درباره اهمیت زامبیا می‌گوید: «در حال حاضر زامبیا بهترین دموکراسی در تمام این قاره است.

این فرصتی برای اثبات این نکته است که دموکراسی و حاکمیت قانون بیشتر، دستاوردهای بیشتری برای شهروندان به ارمغان خواهد آورد.» زامبیا در سال۲۰۲۰ بدهی‌های خود را نکول کرد و در چارچوب جدید گروه۲۰، درخواست بازسازی ۸/ ۱۲میلیارد دلار از بدهی‌هایش را داد. این برنامه به دنبال یکسان‌سازی موقعیت طلبکاران تجاری و دولتی و هموار کردن مسیر دریافت تسهیلات برای کشورهایی است که بیشترین بدهی را دارند. بدهی به چین بیش از یک‌سوم بدهی خارجی زامبیا را تشکیل می‌دهد؛ اما این کشور با به تاخیر انداختن و کارشکنی‌های خود، برنامه چارچوب مشترک را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است. این موضوع باعث شده است دیگر دولت‌های درگیر با نکول تورم از درخواست برای این برنامه منصرف شوند و این مساله انتقادات شدید مقامات غربی از چین را به دنبال داشته است.

کارشناسان بر این باورند که زامبیا می‌تواند به یک نمونه شاخص تبدیل شود؛ اگر مورد زامبیا با موفقیت به پایان برسد، دیگر کشور‌ها تشویق می‌شوند که پیش از رسیدن به نقطه نکول، برای استفاده از این برنامه اقدام کنند. این تجربه در دورانی که کرونا، جنگ اوکراین و تقویت ارزش دلار بسیاری از بازارهای نوظهور جهان را به نقطه نکول نزدیک می‌کند از اهمیت زیادی برخوردار است. غنا در ماه دسامبر آخرین کشوری که بدهی‌های خارجی خود را نکول کرده است.

آفریقای جنوبی؛ مقصد پایانی

آخرین ایستگاه سفر یلن آفریقای جنوبی است. این کشور به تازگی ریاست سازمان بریکس را برعهده گرفته است. این بلوک اقتصادی با ۵عضو دائمی، ممکن است به دنبال پذیرش اعضای جدید از میان کشورهای در حال توسعه باشد. بریکس با پنج عضو دائمی شامل چین، هند، روسیه، آفریقای جنوبی و برزیل تولید و جمعیت قابل توجهی از جهان را به خود اختصاص داده است و گسترش آن می‌تواند به وزنه‌ای در مقابل اقتصاد‌های توسعه‌یافته مانند ایالات متحده تبدیل شود. کارشناسان احتمال می‌دهند که یلن دولت آفریقای جنوبی را مجاب کند تا برنامه خود برای حرکت از زغال‌سنگ به سمت انرژی‌های پاک‌تر را با سرعت بیشتری دنبال کند.

آفریقای جنوبی بیش از ۵/ ۸میلیارد دلار وعده کمک اقتصادی از کشورهای ثروتمند دریافت کرده است؛ اما عمده این کمک‌ها نه به شکل بلاعوض، بلکه به صورت وام خواهد بود. این درحالی است که آفریقای جنوبی با بحران انرژی دست و پنجه نرم می‌کند و این مساله ریسک کاهش تولید ناخالص داخلی را به دنبال داشته است. درحالی‌که آمریکا در میان کشورهایی قرار دارد که از این برنامه حمایت می‌کنند، مقامات این کشور آفریقایی ممکن است تقاضای کمک‌های مالی مضاعفی را از آمریکا داشته باشند.

امتداد تقابل چین و آمریکا

تابستان امسال بود که جو بایدن لایحه ۲۸۰میلیارد دلاری تولید تراشه در آمریکا را امضا کرد. این طرح به وضوح رقابت با چین را دنبال و از دوران جدیدی از رقابت میان این دو کشور پرده‌برداری می‌کرد. علاوه براین قوانین به تصویب‌رسیده در زمینه سرمایه‌گذاری دولت در «زیرساخت‌ها» و «انرژی‌های پاک» موجب می‌شود تا دولت آمریکا طی یک دهه آتی بیش از ۷/ ۱تریلیون دلار در اقتصاد این کشور سرمایه‌گذاری کند. درحالی‌که آمریکا به‌عنوان مهم‌ترین حامی جهانی‌سازی و تجارت آزاد، سال‌ها کاهش‌تعرفه‌های اقتصادی و دسترسی آزادانه به تجارت در سراسر جهان را دنبال می‌کرد، دولت بایدن با دنبال کردن سیاست‌های دولت ترامپ قصد دارد تا رقبا را منزوی و روابط تجاری با متحدان را بازسازی کند. امتداد این سیاست‌ها را می‌توان در سفر تازه یلن به آفریقا مشاهده کرد.