رییس سازمان بازرگانی استان تهران در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»:
کار تعزیرات حکومتی را می‌پسندم
سارا صفاری - مدیریت بازار پر تلاطم مصرف در ایران به ویژه پایتخت که گویی در اختیار هیچ‌کس نیست و در عین حال دست‌های بسیاری در آن دخالت دارند هر روز پیچیده‌تر می‌شود. در این میان تقصیر را به گردن اقتصاد دنیا انداختن آن هم درگیر و دار افزایش نفس‌گیر قیمت‌ها گویی آسان‌‌ترین راه است. وقتی دور اندیشی نباشد بهترین مقصر اقتصاددنیا است. وقتی از گرانی سوال می‌کنیم از پیش به بیهودگی سوالمان و پاسخی که می‌شنویم واقفیم فقط می‌گوییم تا حرفی زده باشیم! برای یافتن پاسخ معمای مدیریت بازار و نظارت بر کنترل قیمت کالاها به سراغ عباس قلی‌زاده، رییس سازمان بازرگانی استان تهران رفتیم. قلی‌زاده از بازرسی‌ها، تعزیرات و گرانی گفت و به خریدهای غیرطبیعی و انبوه مردم اشاره کرد و این که «اگر در سایر نقاط دنیا با این جمعیت چنین خریدهایی صورت گیرد نظام اقتصادیشان به هم می‌ریزد». این گفت‌وگو می‌توانست چالشی‌تر باشد که به دلیل محافظه‌کاری، نشد!
***
جناب قلی‌زاده! این روزها کارشناسان و نمایندگان بخش‌خصوصی کشور در اتاق‌های بازرگانی انتقادات تند و تیزی به رفتار تعزیرات حکومتی دارند و بگیر و ببند واحدهای تولیدی و صنفی را راهکار مقابله با گرانی و وضعیت موجود نمی‌دانند، دیدگاه شما چیست!
تعزیرات حکومتی برای کمک به مردم در تغییرات قیمتی شکل گرفت و از همان ابتدای شکل‌گیری موافقان و مخالفانی داشت و این مخالفت‌ها از زمان جنگ و دوران نخست‌وزیری مهندس موسوی شروع شد.
در ابتدا چون تعزیرات حکومتی کنترل و نظارت کالاها را بر عهده داشت، در اختیار وزارت بازرگانی قرار گرفت و نهایتا به علت فشار بخش‌های مختلف، تعزیرات حکومتی زیر نظر قوه قضائیه فعال شد. فلسفه وجودی تعزیرات حکومتی باید هماهنگ با بازار کشور باشد. همیشه کم فروشی و کمبودهای تصنعی هست و در باب تنظیم بازار تعزیرات همچنان نقش اصلی را دارد زیرا هنوز احتکار، کم‌فروشی و کمبودهای مصنوعی وجود دارد.
در فاصله انتقال تعزیرات حکومتی از وزارت بازرگانی به قوه قضائیه مشکلاتی پدید آمد.
اگر تعزیرات حکومتی اهرم مناسبی بود، چرا هنوز مسائلی نظیر احتکار، گران‌فروشی و کمبود وجود دارد؟
تعزیرات حکومتی هست و این تخلفات در حال انجام است اگر تعزیرات نبود که شرایط بدتری داشتیم. هنوز عده زیادی از تعزیرات ترس دارند. معتقدم با وجود تعزیرات حکومتی تخلفات کنترل می‌شود و اگر تعزیرات نبود شرایط بدتری داشتیم. هر چند هنوز از نظر تجارت، عرضه و تقاضا به نقطه آرمانی نرسیده‌ایم که دلیل آن این است که هنوز بازارمان رقابتی نشده است. هنوز نتوانسته‌ایم وضعیت بازارمان را به سمتی ببریم که همه امور طبق روال و فرمول طبیعی انجام شود. هنوز خیلی از کالاهایمان تقریبا حالت انحصار شخصی دارد بنابراین تعزیرات ابزارهای دخالت در بازارها، انحصارهای شخصی و ساختارهایی را که برای منفعت عده‌ای است از بین می‌برد اما هنوز به نقطه‌ای نرسیده‌ایم که ادعا کنیم بازارمان شرایط طبیعی دارد و فقط نظارت کافی است.
تعزیرات در وضعیت فعلی می‌تواند به تنظیم بازار کمک کند. با اعتمادی که شده در حال گسیل شدن به بازار رقابتی و تجارت سالم هستیم.
همکاری اصناف با سازمان بازرگانی به چه صورت است؟
اصناف تعامل و ارتباط خوبی با نظام بازرگانی کشور دارند و در بسیاری موارد با ما هماهنگ هستند. حداقل در ماه یک جلسه میان اصناف و سازمان بازرگانی استان تهران برگزار می‌شود ضمن اینکه اتحادیه‌ها در گذشته نقصان‌هایی به دلیل عدم‌برگزاری انتخاباتشان داشتند.
سازمان بازرگانی استان تهران در این زمینه شروع به فعالیت کرد و انتخابات اصناف به طور مرتب برگزار می‌شود.
درباره شبکه توزیع کالا و تاسیس شرکت ایرانیان توضیح دهید؟
به علت اینکه این اقدام سراسری است صلاح نیست که من زیاد وارد بحث آن شوم. شبکه توزیعی در کشور کمک به تولید و عرضه مناسب است.
وجود تقاضا باعث رقابت‌پذیری، ارائه خدمات و حضور در چرخه اقتصادی می‌شود. در زمینه اجرایی شدن و تشکیل واحدهای زنجیره‌ای موافقت‌ها و مخالفت‌هایی وجود دارد، اما معتقدم ورود به این چرخه و تسهیل ارتباط از تولید به مصرف اقدام شایسته‌ای است و باید حمایت شود. باید برنامه‌ریزی صورت گیرد تا منجر به رقابت‌پذیری و درآمدزایی برای فعالان تولید شود در نتیجه رسیدن به این هدف نیازمند تعیین چشم‌انداز مشخصی است.
در این مقوله اطلاعات زیادی ندارم چون پروژه‌ای کشوری است و تقریبا دوسال است روی آن کار می‌کنند. سازمان بازرگانی استان تهران فعلا هیچ سهمی از این پروژه ندارد و تشکیل شرکت‌های زنجیره‌ای وزارت بازرگانی و بخش خصوصی را درگیر می‌کند. وزارت بازرگانی نقش هدایت‌گری دارد. ما وظیفه‌مان اجرای ایده‌ها و برنامه‌های کمک به مردم است.
برخی دست‌اندرکاران تجارت کشور مدعی‌اند که نمایشگاه‌های استان تهران نسبت به سابق کم‌رونق شده‌اند، آیا واقعا چنین است؟
برنامه‌های سازمان بازرگانی استان تهران متاثر از سیاست‌های وزارت بازرگانی است. ما چارچوبی را که وزارت بازرگانی تعیین می‌کند اجرایی می‌کنیم.
در ماه‌های مختلف سال تقاضاها متفاوت است. دولت باید در این ایام به نحوی نسبت به تامین کالاها برنامه‌ریزی کند و در قانون برنامه چهارم آمده که کالای یارانه‌ای نداشته باشیم. با توجه به اینکه چیزی به پایان برنامه چهارم نمانده و برای رسیدن به این هدف و حذف یارانه‌ها فشارهایی به مردم وارد می‌آید، باید مکانیزم‌هایی انجام شود تا ضریب تحمل مردم بیشتر شود و برای افزایش تحمل مردم باید برنامه‌ریزی‌ها و سیاستگذاری‌هایی در دستور کار قرار گیرد. مثلا طرح آزادسازی بنزین، به نظرم طرح خوبی بود. هر چند در ابتدا فشارهایی به مردم وارد آمد اما هرچه پیش رفت منطقی‌تر شد و الان تقریبا در رابطه با بنزین مشکلی وجود ندارد. مشکل فعلی بحث جایگاه‌های سوخت است. اگر الان از هر کسی بپرسی که طرح بنزین چگونه بوده، همه موافقند و می‌توان گفت کسی در این زمینه مشکل پیدا نکرد و اتفاق خوبی که افتاد این بود که بنزین مدیریت شد.
بنابراین با توجه به اینکه ۲سال است که برگزاری نمایشگاه‌ها به عهده اصناف است، رعایت حال مردم و فرهنگ‌سازی توسط بخش‌خصوصی تمرینی است برای پیشبرد آزادسازی اقتصادی.
با نزدیک شدن به ماه رمضان و افزایش تقاضا برای گوشت، خبرهایی مبنی به واردات گوشت داشتیم، این درحالی است که صادرات دام از ایران نیز در حال انجام است. آیا این واردات و صادرات بدون برنامه‌ریزی و مغایر با یکدیگر نیست؟
این امر مربوط به وزارت جهاد کشاورزی است. ۲۸تیر ماه سال گذشته دولت طی مصوبه‌ای بحث تامین، توزیع، یارانه و تنظیم بازار گوشت قرمز، مرغ و تخم‌مرغ را به وزارت جهاد کشاورزی واگذار کرد و تا الان مصوبه‌ای نیامده که این واگذاری را لغو کند.
تنظیم بازار هم بر عهده وزارت جهاد کشاورزی است و اگر قرار باشد وزارت بازرگانی یا سازمان بازرگانی استان تهران بحث گوشت، تامین، توزیع و تنظیم بازار را بر عهده بگیرد باید مصوبه قبلی لغو و مصوبه‌ای جدید صادر شود که هنوز این اتفاق نیفتاده است. اما ما در بازرسی‌ها دخیل هستیم و کنترل قیمت‌ها به عهده بازرسان سازمان بازرگانی است.
شما به عنوان یک مدیر دولتی، وضعیت بازار و عرضه و تقاضا را در شرایط موجود چگونه ارزیابی می‌کنید؟
من ۴۵روز پیش از آغاز سال ۷۸ فعالیتم را در این سازمان آغاز کردم در آن زمان اضطراب‌ها و اضطرارهایی وجود داشت که امکان برنامه‌ریزی خاصی برایشان وجود نداشت و فقط باید برای انجام امور اجرایی فشار زیادی می‌آوردیم. در میان اینها نمایشگاه بهاره و میوه شب عید از اهمیت برخوردار بود و علت اصلی حضور من در سازمان بازرگانی استان تهران بحث تنظیم بازار بود منتها تنظیم بازاری که با توجه به بحث هدفمند کردن یارانه‌ها کار بیشتری می‌طلبید، قیمت‌ها به ناچار افزایش پیدا کرده و همین امر باعث نگرانی مردم شده بود ضمن اینکه تمامی گرانیها به دلیل تغییرات ناگهانی قیمت‌ها در دنیا بود و کاری که ما باید انجام می‌دادیم مدیریت بود.
یکی از عوامل مخرب در گرانی قیمت‌ها مسائل روانی است و مردم، هم متاسفانه آمادگی دارند و به این بحث‌های روانی پاسخ می‌دهند که باعث عدم تعادل بازار می‌شود.
اتفاقاتی که در بازار ایران می‌افتد با تمام دنیا متفاوت است و هر کجای دنیا این اتفاقات بیافتد نظام اقتصادیشان به هم می‌ریزد. خریدهای مردم خریدهای طبیعی نیست. در کشوری با این جمعیت مردم به صورت انبوه کالاهای خود را تامین می‌کنند و با این حجم از خرید مدیریت تنظیم بازار بسیار سخت است اما باز هم بازار حالت تعادل دارد. مدیریت کردن در شرایطی مانند ایران با خریدها و ذخیره‌سازی‌های خانگی انبوه، بسیار سخت است.
برای تنظیم این بازار متفاوت و سخت چه اقدامی انجام دادید؟
در تنظیم بازار بحث گران شدن و گران فروشی دو مقوله متفاوت است در بحث گران شدن بازرسی نداریم اما در گران‌فروشی بازرسی داریم.
تنظیم بازار سخت است اما داریم مدیریتش می‌کنیم و تلاش می‌کنیم تا آثار وضعی گرانیها را در جامعه کمتر کنیم در واقع باید با چیزهایی که نداریم مدیریتش کنیم.
فرآیند واگذاری بازرسی‌ها به اصناف به چه صورت است؟
در سال گذشته بازرسی‌ها ارجاع و ابلاغ شد و در سال جاری اجرایی می‌شود این در حالی است که افزودن هر نیروی جدید به اصناف، آنها را متحمل پرداخت حقوق و مزایا می‌کند که اصناف مقداری در این زمینه مشکل دارند و این مهم‌ترین عاملی است که واگذاری کامل بازرسی‌ها به اصناف را دچار مشکل می‌کند.
ارسال نظر