انتقاد از انحصار صنعت نمایشگاهی

نظارتی بر بودجه شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی نمی‌شود

انتخاب مجری‌های نمایشگاهی انحصاری شده است

گروه بازرگانی - آن طور که فعالان اقتصادی در تشریح مشکلات کنونی خود در صنعت نمایشگاهی می‌گویند: در شرایط فعلی برگزاری نمایشگاه ها تنها نوعی هزینه برای بخش خصوصی است که کارآیی زیادی ندارد و منجر به جذب سرمایه‌گذاری خارجی نمی‌شود؛ چرا که برای مثال، انتخاب مجری از سوی شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی انحصاری شده و از سوی دیگر، نظارتی هم بر بودجه شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی که باید در اختیار تشکل‌ها قرار گیرد، نمی‌شود. اسفندماه سال گذشته، نمایندگان اتاق بازرگانی تهران و شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی مذاکراتی داشتند که بر اساس آن، قرار شد کمیته‌ای متشکل از نمایندگان اتاق تهران و شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی تشکیل شود تا از نزدیک، به بررسی این مشکلات بپردازند و برای آنها راه حل پیدا کنند.

تازه‌ترین جلسه این کمیته در قالب نشست کمیسیون فضای کسب و کار و کارآفرینی اتاق بازرگانی تهران برگزار شد که طی آن، گروهی از فعالان اقتصادی و مسوولان شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی به تحلیل چالش‌های کنونی بخش خصوصی و صنعت نمایشگاهی پرداختند.

در این نشست، موضوعات مهمی همچون معیارهای صدور مجوزهای نمایشگاهی، نحوه تعیین پیمانکاران نمایشگاه بین‌المللی تهران و ضرورت انتخاب آنها بر اساس معیارهای شایسته سالاری، مکانیزم تخصیص مشوق‌ها و کمک هزینه ها به ویژه به میهمانان خارجی، کیفیت برگزاری نمایشگاه‌ها، نحوه برگزاری همایش‌های جانبی، نحوه تخصیص فضاهای نمایشگاهی، ضرورت ایجاد بانک جامع اطلاعاتی و نحوه اطلاع‌رسانی به مخاطبان از جمله محورهایی است که در این حوزه مورد توجه قرار گرفت.

علیمردان شیبانی، نماینده انجمن صنایع نساجی که در این نشست حضور پیدا کرده بود، از امکانات نامناسب نمایشگاه بین‌المللی تهران برای جمعیت زیاد و میهمان‌های خارجی انتقاد کرد. شیبانی که از قیمت بالای اجاره فضای نمایشگاهی در نمایشگاه بین‌المللی تهران هم گلایه داشت، گفت: ما قوانین و دستورالعمل‌های خوبی وضع می‌کنیم، اما در اجرا خوب عمل نمی‌کنیم و قوانین خوبمان بی‌نتیجه می‌ماند. این فعال صنعت نساجی با تمجید از نظم و ترتیب نمایشگاهی که اخیرا در چین برگزار شده بود، گفت: در محل نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران مشکلات متعددی وجود دارد؛ مثلا شماره‌گذاری سالن‌ها براساس اصل غافلگیری است؛ به‌طوری که بازدیدکننده از سالن ۵ خارج می‌شود و ناگهان سر از سالن ۲۷ در می‌آورد.

محمدرضا نجفی‌منش، نماینده انجمن قطعه‌سازان نیز سخنان خود را با انتقاد از عدم اعتقاد وزارت صنعت و معدن و تجارت به تشکل‌ها آغاز کرد و گفت: اینکه شرکت نمایشگاه‌ها بیاید و برای نمایشگاه‌های ما مجری پیدا کند، مصداق اصطلاح «دایه

مهربان‌تر از مادر» است؛ چرا که مطمئنا ما خودمان بهتر منافع خود را می‌شناسیم و می‌توانیم برای نمایشگاه‌هایمان مجری‌های بهتری پیدا کنیم.

مسعود دانشمند، رییس کمیسیون حمل‌ونقل، گمرک و ترانزیت اتاق ایران نیز خواستار تشکیل اتحادیه انجمن ها شد تا برگزاری نمایشگاه ها نظم و نسق بهتری به خود بگیرد. او با اشاره به اینکه اقتصاد کشور ما دولتی است، شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی را نیز یک سازمان دولتی دانست که در بودجه، ردیفی دارد و عملا نظارتی هم بر اینکه بودجه این شرکت چطور هزینه می‌شود،

وجود ندارد.

دانشمند ادامه داد: اگر ناشران ما با تحمل هزینه‌های فراوان به نمایشگاه‌های فرانکفورت می‌روند و در آن شرکت می‌کنند، به این دلیل است که به نتیجه آنها اعتقاد دارند، اما ما از برگزاری نمایشگاه‌هایمان چه نتایجی می‌گیریم؟ مهمانان خارجی ما با کدام خط پروازی باید به کشور بیایند و در کدام هتل بین‌المللی اقامت بگیرند؟ این عضو کمیسیون فضای کسب‌وکار، کارآفرینی و مقررات برگزاری نمایشگاه را تنها نوعی هزینه برای بخش خصوصی برشمرد که کارآیی زیادی ندارد و منجر به جلب سرمایه‌گذاری سرمایه

خارجی نمی‌شود.

محسن صفایی نیز از انحصار ایجاد شده در حوزه تعیین مجریان نمایشگاهی گلایه کرد. او همچنین آمار و ارقامی که از سوی برخی مجریان نمایشگاه ها اعلام می‌شود را دارای شبهه دانست و خواستار ارائه دقیق و مستند آمار شد. این فعال بخش خصوصی از مسوولان نمایشگاه خواست برای رفع هرگونه شک و تردید در مورد مجریان و واگذاری برگزاری نمایشگاه‌های مختلف به آنها در طول سال، گزارشی از نمایشگاه‌های برگزار شده در سال‌های ۸۹ و ۹۰ و مجریان آنها منتشر کند.

محمدرضا بهرامن، نایب رییس خانه معدن نیز گفت: ما از حدود ۵۰ سال قبل در صنعت نمایشگاهی فعالیت داریم، اما تنها مشکل این بود که از همان ابتدا، بخش خصوصی به بازی گرفته نشد. این عضو کمیسیون فضای کسب و کار، کارآفرینی و مقررات از مسوولان نمایشگاه خواست تا در زمان برگزاری شورای سیاستگذاری و تصمیم‌گیری برای یک نمایشگاه، از نمایندگان تشکل مربوطه نیز دعوت کنند و اجازه دهند که بخش خصوصی هم شریک آنها باشد.

نیازمند تغییرات هستیم

اما در پاسخ به این انتقادات، خیراله خادم، نماینده شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی در پاسخ به بخشی از این چالش ها گفت: برای صدور مجوز برگزاری یک نمایشگاه، یک نماینده از اتاق بازرگانی ایران، یک نماینده از اتاق تعاون، دو نماینده از سازمان توسعه تجارت و یک نماینده از شرکت نمایشگاه‌ها حضور دارند. یک کمیته کارشناسی هم وجود دارد که براساس تقاضاهای رسیده، بهترین تقاضا را انتخاب می‌کند. معاون نمایشگاهی شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی همچنین از حضور یک ناظر برای هر نمایشگاه خبر داد و افزود: پیشنهادات تشکل‌ها برای چگونگی برگزاری نمایشگاه‌ها مدنظر قرار داده می‌شود. خادم همچنین با تاکید بر اینکه حضور بخش خصوصی در صنعت نمایشگاهی فرصت ایجاد می‌کند، از تشکیل اتحادیه نمایشگاهی و تدوین بسته نمایشگاهی برای خدمات به عنوان دو ضرورت در این حوزه نام برد.

مهرداد جلالی‌پور، نماینده سازمان توسعه تجارت نیز گفت: استنباط از شرایط فعلی این است که باید تغییراتی در نوع نگاه به نمایشگاه بین‌المللی به وجود آید. همچنین باید ساختار نمایشگاه را ارتقا دهیم و تمهیداتی بیندیشیم تا فضای نمایشگاهی ما، استاندارد شود و جزو نمایشگاه‌های درجه یک رتبه بندی شود. جلالی پور همچنین خواستار تدوین ضوابطی شد که براساس آن مجری خوب شناخته شود و براساس درجه‌بندی نمایشگاه‌ها مجری‌ها نیز رتبه‌بندی شوند.

محمود حق‌وردی، مدیر نمایشگاه‌های خارجی شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی نیز صنعت نمایشگاهی در ایران را نوپا خواند و برخی اشکالات را نتیجه جوان بودن این صنعت دانست. حق‌وردی برخی محدودیت‌ها را نیز مانع از دستیابی به نتایج کامل عنوان کرد و توضیح داد: تمام نمایشگاه‌های بزرگ دنیا دارای ایستگاه‌های مترو هستند؛ در حالی که در نمایشگاه بین‌المللی تهران هیچ ایستگاه مترویی وجود ندارد و خط مترو از نزدیک آن هم نمی‌گذرد.

این مسوول شرکت نمایشگاه‌ها همچنین از محدودیت‌هایی که در ساعات برگزاری نمایشگاه به دلیل ایجاد ترافیک گذاشته می‌شود، انتقاد کرد و گفت: نمایشگاه هایی که برگزار می‌شوند، ساعت ۱۶ باید تعطیل شوند؛ در حالی که بهترین ساعات برای بازدید از نمایشگاه از همین ساعت به بعد است، چون قبل از آن اغلب افراد در محل کار خود هستند.

در جمع‌بندی مطالب مطرح شده در این نشست، احمد پورفلاح، رییس کمیسیون فضای کسب‌وکار و کارآفرینی اتاق تهران نیز تاکید کرد: خارج شدن مجری و پیمانکاری نمایشگاه از حالت انحصاری فعلی، روان‌سازی جوابگویی به متقاضیان و مشخص شدن وظایف هر سازمان مسوول در روند برگزاری نمایشگاه، پذیرفتن حضور بخش خصوصی در کمیته اجرایی و شورای سیاستگذاری، استاندارد کردن فضای نمایشگاه و بررسی روند برگزاری نمایشگاه ها در چند کشور منطقه و امضای تفاهم‌نامه برای شرکت در نمایشگاه‌های مشترک با پیشنهاد بخش خصوصی از جمله مواردی است که حتما باید در این حوزه مورد توجه قرار گیرد.