دلایل کاهش ارزش صادرات

۳ راهکار برای انتقال ارز به داخل

گروه بازرگانی- هر روز خبرهای جدید در مورد راهکارهای دولت برای تسهیل و تامین مالی تجارت خارجی کشور شنیده می‌شود؛ اما کاهش ارزش صادرات در ماه‌های گذشته و نیز مشکلات ارزی همچنان از دغدغه‌های اصلی تحلیلگران اقتصادی است. بر اساس آمار گمرک در ۵ ماه گذشته از مجموع نزدیک به ۳۸ میلیارد دلار کل تجارت کشور، با احتساب میعانات گازی ۱۵ میلیارد و ۷۲۷ میلیون دلار کالا به صادرات اختصاص یافت به این ترتیب ارزش کل صادرات غیرنفتی نسبت به مدت مشابه در سال گذشته ۷۸/۱۱ درصد کاهش داشته است البته هرچند آمار صادرات میعانات گازی و محصولات پتروشیمی در ۵ ماهه سال‌جاری کاهش داشته است؛ اما صادرات سایر کالاها ۱۷/۲۳ درصد افزایش نشان می‌دهد.

پرسش‌هایی در مورد دلایل افت صادرات کشور و آینده صادرات به وجود آمده است. روز گذشته حمید صافدل، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رییس سازمان توسعه تجارت در این مورد توضیحاتی داد و نسبت به گشایش مشکلات ارزی بازرگانان ابراز امیدواری کرد.

بازارهای جدید و کاهش صادرات

صافدل در نشستی خبری میزان صادرات غیرنفتی در پنج ماه نخست امسال را ۱۶ میلیارد دلار اعلام کرد و گفت: وزن مجموع صادرات ۳۰ میلیون تن برآورد شده است. حدود ۲۲ میلیارد دلار کالا نیز به وزن ۱۶ میلیون تن وارد کشور شده است. او اما کاهش صادرات را علاوه بر روند طبیعی هر ساله که در ماه‌های ابتدایی رخ می‌دهد، به بحث تغییر بازارهای هدف مرتبط کرد و با این توضیحات از بهبود اوضاع صادرات در ماه‌های باقیمانده از سال خبر داد.

رییس سازمان توسعه تجارت اشاره‌ای هم به تشدید تحریم‌های خارجی علیه ایران در این مدت کرد و گفت: برخی نوسانات در حوزه‌های اقتصادی موجب شد تا میزان صادرات کشور در پنج ماه نخست امسال نسبت به دوره مشابه سال ۹۰ به لحاظ ارزشی ۱۲ درصد و به لحاظ وزنی ۸ درصد کاهش بیابد.

آن طور که این مقام مسوول توضیح داد: بخشی از افت صادرات در ۵ ماه ابتدای سال ۹۱ نیز در پی تلاش برای تغییر بازارهای هدف رخ داده است که پس از رسیدن به ثبات، عاملی برای افزایش صادرات خواهد بود. رییس کل سازمان توسعه تجارت ایران با تایید اینکه تا قبل از نیمه دوم تیرماه امسال وضعیت صادرات مطلوب نبود، گفت: روند صادرات غیر نفتی از نیمه دوم تیرماه، سپس مرداد و اکنون در شهریور ماه بهبود یافته و انتظار این است که براساس برنامه پنجم به رقم ۵۱ میلیارد دلار تا پایان سال دست یابیم، اما تلاش برای رسیدن به رقم ۷۰ میلیارد دلار است.

او گفت: اگر صادرات خدمات فنی و مهندسی را نیز به آمار صادرات اضافه کنیم به رقمی حدود ۲۱ میلیارد دلار می‌رسد که این رقم نیز کمی با هدف تعیین شده برای نیمه نخست سال فاصله دارد.

به گفته صافدل در حال حاضر به منظور دسترسی به بازارهای جدید هدف، کمیته ویژه‌ای برای بررسی بازار چین تشکیل شده است و بررسی وضعیت بازار هند و روسیه نیز در دستور کار قرار دارد.

نشست عدم تعهد زمینه گسترش تجارت

او همچنین با اشاره به نشست کشورهای غیرمتعهد که هفته گذشته در تهران برگزار شد، بهبود اوضاع تجارت خارجی کشور را از نتایج این رویداد ارزیابی کرد. صافدل گفت: برخی از هیات‌های شرکت‌کننده در این اجلاس، شرط حضور خود را رایزنی‌های اقتصادی و تجاری با همتایان ایرانی ذکر کرده بودند به گونه‌ای که ۸۰ درصد افراد حاضر از یک کشور شرکت‌کننده در اجلاس از دست‌اندرکاران بخش خصوصی در حوزه تجارت بودند.

به گفته معاون بازرگانی خارجی وزیر صنعت، معدن و تجارت از سال ۸۴ تاکنون میان ایران با کشورهای نم ظرفیت تجاری ۲۳۰ میلیارد دلاری وجود داشته که سهم ایران از این میزان صادرات ۸۷ میلیارد دلاری به بازار کشورهای غیر متعهد بوده است. او گفت: در سال گذشته مبادلات تجاری میان ایران با کشورهای غیر متعهد ۴۳ میلیارد بوده که ایران ۲۲ میلیارد دلار از این کشورها کالا وارد کرده و ۲۱ میلیارد دلار کالا به بازار کشورهای غیر متعهد صادر کرده است و در سال‌جاری نیز ایران ۵/۶ میلیارد دلار به این کشورها کالا صادر کرده و پنج میلیارد دلار کالا از کشورهای عضو جنبش عدم تعهد وارد کرده است.

صافدل گفت: گسترش فعالیت‌های اقتصادی یکی از سرفصل‌های اصلی فعالیت‌های ایران در دوره ریاست این جنبش خواهد بود.

راهکارهای انتقال ارز

در کنار کاهش میزان تجارت که البته به گفته مسوولان به زودی بهبود می‌یابد، مشکلات دیگری همچون موانع پیش روی نقل و انتقال ارز حاصل از صادرات نیز بازرگانان را با نگرانی‌هایی مواجه کرده است. این در حالی است که به تازگی مسوولان برای تسهیل روند تبادل ارز دست کم بین تجار داخلی پیشنهاد راه‌اندازی بورس را مطرح کرده‌اند، پیشنهادی که به گفته صافدل تاکنون ۸۰ درصد راه را تا عملیاتی شدن پیموده است.

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت علاوه بر بورس ارز و به تبع آن کشف قیمت واقعی دلار به عنوان راهکاری برای انتقال درآمد حاصل از صادرات به داخل کشور، افزایش سرمایه گذاری‌های مشترک و همچنین تغییر نیاز ارزی کشور را از دیگر راهکارهای انتقال ارز به داخل برشمرد.

او گفت: بخش عمده‌ای از ارز حاصل از صادرات با تبدیل نیازهای کشور به داخل بازمی گردد.

او همچنین تاکید کرد: اختصاص ارز مرجع با اولویت اول و دوم کالاهای وارداتی همچنان باقی است و این ارز به واردات کالاهای اساسی و استراتژیک تعلق می‌گیرد.

رییس کل سازمان توسعه تجارت در مورد پوشش نوسانات نرخ ارز نیز توضیح داد: در آخرین جلسه کمیته توسعه صادرات در حضور معاون اول رییس جمهور، کلیات طرح پوشش نوسانات نرخ ارز تصویب شد که برای جمع‌بندی نهایی و دریافت دیدگاه‌های بخش خصوصی به صندوق ضمانت صادرات ایران بازگشت داده شد و امیدواریم در جلسه آتی شورای عالی صادرات غیر نفتی بتوان تصویب نهایی آن را شاهد بود.