همایش سه‌روزه گردشگری در اتاق ایران
نسخه‌های تکراری برای صنعت بیمار توریسم
گروه بازرگانی- همایش بین‌المللی گردشگری در اتاق ایران، از آن رو اهمیت دارد که کشور ما در میان ممالک خاورمیانه، از نظر رتبه‌بندی جهانی توریسم، دارای بالاترین جایگاه است اما به لحاظ جذب درآمد گردشگری حتی با کشور نورسیده‌ای همچون امارات متحده عربی، فاصله کهکشانی دارد. گفته می‌شود که درآمد سالانه توریسم در ایران حدود ۳۰۰هزار دلار است اگر همین رقم را معیار مقایسه با درآمد کشورهای اسلامی بگیریم به نتایج تاسف‌برانگیزی خواهیم رسید.
براساس آمارهای موجود گردشگری تجاری حدود ۷۷درصد و گردشگری تفریحی ۲۳درصد درآمدهای داخلی دبی را در سال ۲۰۰۶ تشکیل داده است.
در ترکیه هم وضعیت به گونه‌ای دیگر رقم خورده تا جایی که در سال ۲۰۰۶ درآمد این کشور از محل سفرهای توریستی به ۲۱میلیارد دلار رسید.جالب است بدانید که مالزی نیز در سال ۲۰۰۶ به عنوان برترین مکان جذب گردشگر در جهان شناخته شد.در این سال بیش از ۲۰میلیون گردشگر خارجی به مالزی سفر کردند که درآمدی معادل ۵/۴۴میلیارد دلار به اقتصاد این کشور تزریق کردند.
مالزی در پی آن است تا سال ۲۰۱۰ درآمد گردشگری خود را به ۴/۵۹میلیارد دلار برساند.
اما در ایران چه خبر است؟ از این دست همایش‌ها که صرفا سخنان علمی در آنها مطرح می‌شود، بسیار برگزار شده و برنامه‌های راهبردی نیز تدوین گردیده است.در سال‌های برنامه سوم توسعه (۱۳۸۳-۱۳۷۹) پیش‌بینی شده بود که حدود ۱۴میلیون گردشگر خارجی از ایران دیدار کنند که ۳۰درصد این آمار نیز تحقق نیافت!در سال‌جاری مناطق نمونه گردشگری با تصویب هیات وزیران به ۲۳۶ منطقه رسید که صرفا نوعی عنوان‌گذاری بوده و به نظر نمی‌رسد تمهیدات و امکانات پیرامونی آن اجرا شده باشد.در واقع صنعت بیمار گردشگری در ایران از خلاءهایی رنج می‌برد که با مصوبه و بخشنامه درمان نمی‌شود.اگر به رتبه‌بندی سازمان جهانی توریسم رجوع کنیم درمی‌یابیم که ایران در جایگاه هشتم از نظر قابلیت‌های گردشگری (تاریخی، فرهنگی و طبیعی) قرار دارد اما جایگاه این کهن بوم و بر از منظر جذب درآمد کجاست!
اگر رقم ۳۰۰هزار دلار درست باشد که کشور ما را باید در منتهای فهرست کشورهای جهان جست‌وجو کرد.
دکتر امیر ملکی، دبیر همایش بین‌المللی گردشگری کشورهای اسلامی، در مراسم افتتاحیه این همایش گفت: پرداختن به موضوع گردشگری به عنوان یک صنعت در ادبیات توسعه بعد از دهه ۱۹۶۰ حاکی از رویکردی متفاوت به گردشگری بود. صنعتی که در کنار سایر صنایع موجود در بخش خدمات در حوزه اقتصاد کلان، تاثیری قابل ملاحظه در تسریع روند توسعه کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه داشته است.
وی، افزود: آمارهای سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) نشان میدهد که در سال ۲۰۰۰ صنعت گردشگری ۱۲/۶درصد از کل صادرات کشورهای جهان را به خود اختصاص داده و پیش‌بینی می‌شود این رقم تا سال ۲۰۱۰ به ۱۲/۸ در صد کل صادرات جهان افزایش یابد که ارزشی معادل دو هزار و ۱۰۰میلیارد دلار خواهد داشت.
بر این اساس پیش‌بینی می‌شود میزان سرمایهگذاری بر روی این صنعت در جهان در طول دوره ۱۰ ساله مذکور صد درصد رشد داشته و به یک هزار و ۴۰۰میلیارد دلار برسد. ملکی، ادامه داد: در حالی که در سال ۲۰۰۰، ۶۸۷میلیون نفر به عنوان گردشگر در جهان سفر کردهاند، این آمار در سال ۲۰۰۶ به رقم ۸۴۲میلیون نفر رسیده است و چشم‌انداز صنعت گردشگری رسیدن به رقم ۶/۱میلیارد نفر در سال ۲۰۲۰ و ایجاد درآمدی بالغ بر دو هزار میلیارد دلار است.
وی، گفت: اگر میزان متوسط سرمایهگذاری برای ایجاد یک شغل را در جهان ۳۵هزار دلار در نظر بگیریم، در صنعت گردشگری براساس آمارهای جهانی به ازای هر ۶هزار دلار سرمایه می‌توان یک شغل ایجاد کرد، لذا می‌توان انتظار داشت به ازای هر یک میلیون دلار درآمدی که منجر به سرمایهگذاری شود، برای ۲۰هزار نفر شغل جدید ایجاد شود.
دبیر همایش بین‌المللی گردشگری کشورهای اسلامی، با بیان این که آمارها نشان میدهد تا سال ۲۰۰۲ گردشگری به طور مستقیم برای ۲۰۰میلیون نفر در سطح جهان شغل ایجاد کرد، اظهار داشت: پیش‌بینی می‌شود در صورت سرمایهگذاری در این زمینه تا سال ۲۰۲۰، ۵۰درصد معضل اشتغال کشورهای در حال توسعه حل شود. براساس این آمارها، درآمد حاصله از صنعت گردشگری در جهان در سال ۲۰۰۵، ۶۸۰میلیارد دلار بود که ۱۳۸میلیارد دلار بیشتر از کل درآمد حاصل از فروش نفت اعضا سازمان کشورهای صادرکننده نفت (OPEC) بوده است.
وی، اظهارداشت: این در حالی است که سهم ورود گردشگر در ۵۷ کشور اسلامی تنها حدود ۱۳درصد کل کسانی است که به عنوان گردشگر در سال ۲۰۰۶ سفر کردهاند و از میان ۲۵ کشور برتر جذب گردشگر فقط نام چهار کشور ترکیه، مالزی، عربستان سعودی و مصر در میان کشورهای اسلامی دیده می‌شود و به‌رغم این که آمار گردشگران جهان در سال ۲۰۰۴ نسبت به سال ۲۰۰۰، ۱۰درصد رشد نشان میدهد، در این سالها رشد گردشگری در کشورهای اسلامی از نظر تعداد گردشگر در حدود ۲درصد بوده است. وی، افزود: همایش بین‌المللی گردشگری کشورهای اسلامی که به ابتکار خبرگزاری میراث فرهنگی و با همکاری اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران برگزار می‌شود، سعی دارد تا ضمن واکاوی ابعاد این صنعت در کشورهای اسلامی و پرداختن به فرصتهای بالقوه موجود در این کشورها، گامی در جهت توسعه این صنعت از طریق ارائه مطالعات کارشناسی و انتقال آنها به سیاستگذاران و تصمیمگیران بردارد. احمد مسجدجامعی رییس هیات مدیره موسسه بین‌المللی گفت‌وگوی تمدن‌ها و عضو شورای شهر تهران نیز در ادامه با اشاره به تجارب برپایی اجلاس‌های بین‌المللی گردشگری در حوزه کشورهای اسلامی خاطرنشان کرد: در طول سال‌های گذشته شاهد برپایی نشست‌های متعددی در حوزه گردشگری بوده‌ایم که اسناد مهمی نیز در این نشست‌ها به امضا رسید، اما محصول این تصمیمات به گونه‌ای نبوده است که بتواند زمینه و بستر رشد گسترده را در این حوزه فراهم کند.
وی گفت: این گردهمایی‌ها نتوانسته توفیق لازم را در تحول نگاه به صنعت گردشگری و ایجاد بستر و تمهیدات لازم برای توسعه این صنعت فراهم کند.
مسجدجامعی با اشاره به تحقیقات صورت گرفته در سایر کشورهایی که توسعه گردشگری در آنها محسوس نیست، یادآور شد: مطالعات در این کشورها حاکی از اهمیت و اعتماد مطلق به دولت و وجود دولت‌های مقتدری است که رسانه، فرهنگ و به نوعی تشکل‌های غیردولتی را در اختیار خود دارند، لذا اگر اقتدار دولت مبنا قرار گیرد و همه چیز از دولت مقتدر خواسته شود، قطعا نقش سایر نهادها کاهش پیدا می‌کند. به گفته وی چنانچه، بخش‌خصوصی و نخبگان فکری در صنعت گردشگری ایفای نقش کنند، قطعا توسعه این صنعت حاصل می‌شود و دولت نیز می‌تواند نقش بسترسازی خود را ایفا کند.
به گفته مسجدجامعی عصر ارتباطات را می‌توان عصر گردشگری نیز نامید، چرا که حجم عظیم سرمایه‌ها در این حوزه به کار می‌افتد و این حجم درآمد از مجموعه درآمدهای ناشی از فعالیت‌های نفتی اوپک بیشتر خواهد بود. همچنین دکتر حمیدرضا آصفی سفیر ایران در امارات متحده عربی، در مقاله‌ای تحت عنوان نقش سیاست خارجی در توسعه صنعت توریسم کشورهای اسلامی، ضمن اشاره به ابعاد متنوع این صنعت، گردشگری را در شرایط فعلی یکی ازا جزای دیپلماسی عمومی جهان دانست که عاملی موثر در تامین منافع و امنیت ملی کشورها به شمار می‌آید.
Razali Mohd. Daud قائم مقام سازمان گردشگری مالزی، در مقاله‌ای با عنوان بازاریابی گردشگری در کشورهای اسلامی، ضمن بررسی اقتصاد صنعت گردشگری به بیان اهداف بازاریابی گردشگری در این کشورها پرداخت.
وی گفت: از اهداف بازاریابی گردشگری برای کشورهای اسلامی معرفی هر چه بهتر و بیشتر جاذبه‌های گردشگری این کشورها به افراد و اقوام دیگر است که در این رابطه نیازمند تاسیس مرکز توسعه گردشگری اسلامی هستند. این نهاد به عنوان مرکزی مستقل و قابل شناسایی با قابلیت بازاریابی و همچنین به عنوان چتری برای همکاری‌های بازاریابی در توسعه کشورهای اسلامی عمل خواهد کرد.همچنین دکتر کادیر دین، استاد مدعو دانشگاه اوهایو، در مقاله‌ای با نام «چشم‌انداز گردشگری در کشورهای اسلامی»، به بررسی گردشگری در کشورهای اسلامی از دیدگاه یک مالزیایی پرداخت که با بررسی کیفی الگوهای ورود گردشگر آغاز و با توضیح کوتاهی از فعالیت گردشگر ادامه یافت.
وی در ادامه محدودیت‌ها و نقاط قوت مقصد در ارتباط با الگوی پیشرفت هفت عنصری (جاذبه‌ها، آگاهی، دسترسی، موجودیت، استطاعت، کارگزاری، جوابگویی) با توجه به نقش مذهب به عنوان زمینه ایجاد احساس در مدیریت گردشگری را تشریح کرد.
دکتر حمید ضرغام، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی نیز با ارائه مقاله‌ای تحت عنوان «راهکارهای عملی برای توسعه گردشگری کشورهای اسلامی به منظور دستیابی به تعریف علمی - عملیاتی روشن و قابل استنادی از گردشگری اسلامی»، اصول و مبانی گردشگری را از جنبه‌های اقتصادی، فنی، علمی، انسانی و جغرافیایی تشریح کرد.
براساس آمار سازمان توریسم جهانی در سال ۲۰۰۵ مجموعا ۳۹میلیون گردشگر خارجی وارد خاورمیانه شده‌اند که در این میان سهم کشورهای مصر، اردن، لبنان، فلسطین، عربستان سعودی، سوریه و یمن به ترتیب ۸میلیون و ۲۴۴هزار نفر، ۲میلیون و ۹۸۷هزار نفر، یک‌‌میلیون و ۱۴۰هزار نفر، ۸۸هزار نفر، ۹میلیون و ۱۰۰هزار نفر، ۳میلیون و ۳۶۸هزار نفر و ۳۳۶هزار نفر بوده است. نکته جالب توجه این است که در میان آمار متعدد سازمان جهانی توریسم، نامی از ایران دیده نمی‌شود و تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل.
ارسال نظر