فلسفه وجودی اتاق‌های بازرگانی

تقی بهرامی نوشهر

آرمان و آرزوی ما متحول شدن اتاق‌های بازرگانی و صنایع و معادن سراسر کشور به منظور رسیدن به یکی از کارآمدترین و پرکارترین اتاق‌ها در خاورمیانه است. اتاق بازرگانی؛ توسعه صادرات و پایان سردرگمی

نماینده اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران و ایران

آرمان و آرزوی ما متحول شدن اتاق‌های بازرگانی و صنایع و معادن سراسر کشور به منظور رسیدن به یکی از کارآمدترین و پرکارترین اتاق‌ها در خاورمیانه است.

در این راستا با استفاده بهینه از وجود نمایندگان متخصص، صاحبان اندیشه، تجربه اعضای خود و تلاش جمعی در جهت شکوفایی و توسعه پایدار بنگاه‌های اقتصادی از طریق تولید ثروت و افزایش سطح رفاه اقتصادی جامعه خواهیم کوشید. ایجاد زمینه حضور تجار در بازارهای جهانی، بسترسازی بنیادی برای توسعه پایدار و افزایش قوه ابتکار و انگیزه‌های کارآفرینی این بخش، احترام به خرد جمعی، عمل به قانون، شفافیت در ارتباطات، مسوولیت‌پذیری، اندیشه سالم، تلاش مستمر و کار جمعی، ایجاد مرکز آموزش و تحقیق، اجرایی کردن ابلاغیه اصل ۴۴، توسعه تجارت به ویژه توسعه صادرات غیرنفتی، تقویت مزیت‌های رقابتی کشور، تلاش در جهت بهبود و اصلاح قوانین اقتصادی مانند تامین اجتماعی، قانون کار، گمرک، محیط‌زیست و... از جمله اهداف ما خواهد بود. پیگیری تامین امنیت فعالیت‌های اقتصادی، ارائه نظرات مشاوره‌ای برای شکوفایی اقتصاد کشور به دولت، خارج شدن از اقتصاد تک‌محصولی - ایجاد زمینه جهت پیوستن به سازمان تجارت جهانی- تلاش در جهت جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی از دیگر مواردی است که باید نمایندگان در پی تحقق آنها باشند.

در یک حرکت گروهی برای دستیابی هر چه سریع‌تر به مقصود (که بتوان انتظار مناسب‌ترین پاسخگویی لازم را به نیازمندی‌های امروز داشت) که گام اول آن، تلاش در راستای شناخت هر چه بهتر و بیشتر اعضای اتاق از بعد شخصیتی، تخصصی، مهارت، روحیات و کارکردها و سوابق و تجارب آنان از همدیگر است، پرواضح است تصمیمی که برای آرایش یک گروه بعد از شناخت و معارفه اتخاذ می‌شود بسیار متفاوت با تصمیمی خواهد بود که بدون در نظر گرفتن نوع ترکیب گروه گرفته می‌شود.

اتاق بازرگانی و صنایع و معادن کشور باید گامی مهم در جهت بهره‌مندی از افراد در جایگاه‌های مناسب و کارآمد بردارد تا بتواند حرکت‌های خود را طبق برنامه‌ریزی اصولی و جهان‌بینی واحد پیش ببرد و تمام تمهیدات لازم را جهت استفاده از تجربیات علمی و عملی اتاق به کار بندد و این مهم میسر نیست مگر با هم سویی و هدف‌مندی یکسان که لازمه آن تمرکز افراد روی اهداف مشترکی است که نهایتا در راستای ماهیت عملکرد و فلسفه وجودی اتاق و توسعه اقتصادی کشور است، پررنگ‌تر کردن اهداف مشترک و در حاشیه قرار دادن سلایق مدیریتی و اختلاف‌های عقیده‌ای و گروهی می‌تواند مهم‌ترین قدم در ایجاد یکپارچگی باشد.

واکنش‌های افراد در قبال تحولات مقطعی (از جمله انتخابات هیات رییسه اتاق تهران و مسائل مشابهی از این دست) رویکردهایی کاملا روشن و طبیعی است به شرطی که پس از گذراندن مراحل، مواضع مذکور فراموش شده و جای خود را با وحدت نظر عوض کند. نمایندگان محترم اتاق باید به اختلافات موجود پایان داده و برای جبران عقب‌ماندگی‌ها در حوزه‌های صادرات، بازاریابی، جذب سرمایه‌های خارجی، آشنا نمودن صادرکنندگان به قوانین بین‌المللی، دفاع از حقوق تولیدکنندگان و حمایت از تشکل‌ها، تقویت بازارهای موجود و تلاش در جهت پیدا کردن بازارهای جدید و ایجاد فضایی سالم برای مشاوره دادن به مدیران بخش‌خصوصی و صرف بیشترین وقت برای بالندگی اتاق و حضور پررنگ در بازارهای جهانی تلاش نمایند که متاسفانه تاکنون به دلیل دولتی بودن اقتصاد کشورمان و دلایل دیگر اتاق از آن غافل بوده است، که باید ترتیبی اتخاذ گردد تا اتاق محل توسعه صادرات و نقطه پایان سردرگمی‌های آن (با تقویت روحیه بهره‌وری در سطح بالا) قرار بگیرد، ایجاد تحول در اتاق باید هدف مشترک نمایندگان دوره ششم باشد تا بتوان به داشتن اتاقی سالم، کارآمد، (و البته عاری از هر گونه سیاست‌بازی‌ها و مهره نوازی‌ها) امیدوار بود. کاملا روشن است که اصلاح امور اتاق در جهت تحول، ابتدا ممکن است با مقاومت‌ها و سنگ‌اندازی‌های قابل‌توجهی مواجه شود که این تحول‌طلبی و سالم‌سازی و هم سوگری‌های نهادین با نیازمندی‌های روز نیازمند پایبندی فوق‌العاده به احساس مسوولیتی بالا، اعمال جسارت لازم در مواقع ضروری و پایداری و استقامت در هدف بوده و هست. نکته قابل‌اتکا و امیدبخش این است که حل این معضلات در اصلاحات نیازمند تفکرهای بغرنج و تجزیه و تحلیل‌های آنچنانی نیست، ایجاد یک‌دستی و اتحاد و به رسمیت شناختن تیم متحدی برای رهبری و ایجاد فضایی کاملا مثبت و پشتیبانی از این گروه روشن‌ترین راهکاری است که به ذهن می‌رسد. زیرا این حرکت زمینه‌ساز تحقق اهداف دیگر است.

وجود اتحاد لازم در تیم رهبری مستلزم ایجاد اعتماد در بین نمایندگان اتاق است و تعهدات مابین افراد نیازمند شناخت و اعتماد متقابل گروه رهبری و سایر اعضا. پیکره و چهار چوب، و وضعیت کنونی اتاق مبین عدم علاقه‌مندی نمایندگان آن به ایجاد تحولات لازم بوده که دلیل روشن آن ناتوان بودن اعضا از شناخت ریشه‌ای مشکلات موجود و شناخت همدیگر است. اقتصاد دولتی نتیجه حل نشدن اساسی‌ترین مسائل اتاق است که به ناچار همیشه راحت‌ترین راه را برای حل معضلات، برگزیده است.

تیم رهبری اتاق‌ها باید فرصت پیش آمده را مغتنم شمرده و سعی نمایند تا همه نمایندگان بتوانند بدون درگیری نقش خود را در پیشبرد اهداف اتاق ایفا نمایند و مواظب باشند امکانات اتاق بیشتر در راه کسب نتایج مطلوب صرف شود، برای نیل به مقصود و دست‌یابی به اهداف والا و کنار گذاشتن اختلافات به نفع خود اعضا، اتاق و در نهایت کشور خواهد بود، همان طوری که اشاره شد رقابت در انتخابات نباید دلیل عداوت همیشگی در یک مدت کوتاه چند ساله که فرصت خوبی برای خدمات‌رسانی است باشد.

با ایجاد فضایی آرام و امن و دوستی بین اعضا، انگیزه حضور نمایندگان نخبه نیز در اتاق پررنگ خواهد بود. چرا که نخبگانی از این دست بیش از هر چیزی به سلامت افعال و روان و اعمال خود پایبندند و در صورتی اتاق می‌تواند از وجود ذی‌قیمت آنان بهره جوید که دارای فضایی پاک و آکنده از اعتماد و امنیت باشد، تا بتوان برنامه‌ های اتاق را یکی پس از دیگری به عرضه ظهور و نتیجه رساند. خدای نکرده اگر فضای جلسات آلوده درگیری‌‌ها و موضع‌گیری‌های غیر ضروری و داخلی و تشنج‌های سطحی باشد ره به جایی نخواهیم برد، جلسات اتاق باید پرشور و گرم و به دور از کسالت بوده و پیوسته یکپارچگی اعضا دریافتن راهکارهای مملو از چالش برای رفع مشکلات مایه بالندگی کیفی اتاق قرار گیرد، حضور همه جانبه اعضا از ضرورت‌های دیگر قابل طرح است. اتاق باید از اندیشه‌های تمامی نمایندگان اتاق بهره جوید. حرکت همیشه زاییده تضاد است، تضارب آرا و عقاید هرگز موجب اختلاف و نفاق نیست بلکه عاملی مهم برای رسیدن به درست‌ترین تصمیم است ولی وقتی پس از سنجش تمام عقاید تصمیمی برابر آیین‌‌نامه و مقررات اتخاذ می‌گردد اعضا خود را باید ملزم به اطاعت و پذیرش آن بدانند مغتنم شمردن وقت جلسات اتاق و عدم تخصیص آن به مواردی غیر ضروری از دیگر فاکتورهای اصلاح آن است. پشت سرنهادن جریان بحث و جدل‌ها در اتخاذ تصمیمات و جلوگیری از عدم رسوب آنها به ذهن نمایندگان از ملزومات است و نباید به هیچ وجه اختلاف نظر در یک مورد در تصمیم‌گیری بعدی نقش داشته باشد.

باید از وارد شدن در مجادله‌هایی که به بحث‌های شخصی منتهی می‌شود پرهیز نمود. نمایندگان اتاق لازم است در رفع شبهات و مشکلات نهایت همکاری را به عمل آورند و به شدت از دامن زدن به مشکلات پرهیز نمایند. تا پایان کار کسی با کینه از جلسه بیرون نرود که این امر علیه وجهه و کار کرد مثبت اتاق است.

رسیدن به چنین درجه‌ای کار ناممکنی نیست و تنها گام خواستن و توانستن، عزت نفس و اعتماد به نفس است. کلید ایمان گشاینده کورترین قفل‌ها و سیاهی‌ها و ناامیدی‌ها است. نتایج این تحولات را باید در قالب بهر‌وری،‌ کاهش درگیری‌ها، انجام کار جمعی، بهبود خدمت‌رسانی، افزایش صادرات و پیگیری اهداف مشترک، جلوگیری از اتلاف بی‌ثمر وقت جلسات اتاق و عواملی از این دست دید. مایزیزبرگز، در خصوص شناخت همدیگر می گوید: «شناخت همدیگر ابزاری است کار آمد در کمک به اعضا تیم برای شناخت رفتارهای یکدیگر و پرهیز دادن از نسبت‌های ناروا، میلیون‌ها نفر این ابزار را به کار برده و آن را آزموده‌اند. حتی بدبینترین مدیران نیز آن را سودمند می دانند.» تنظیم این سطور در چارچوب بضاعت حقیر تنها با نیت ارائه کمکی فکری به گروه رهبری و سایر نمایندگان اتاق با بهترین آرزوها برای فرداهای روشن این تشکل انجام شده است. با این امید که همه ما راه‌های مقابله با وسوسه‌ها را در حوزه‌های کاری و وظیفه‌ای خود بشناسیم تا بتوانیم از پس مهار آنها برآییم و هرگز اهداف را در راه وسیله‌های انحرافی تلف نکنیم. سخن گفتن از پس زمینه‌ها و لایه‌های زیرین تشکل‌ها بسیار کارآمدتر و سودمندتر است. اضافه بر اینکه کسانی که از جهان بینی سرگذشت و حتی ترکیب خانوادگی، سرگرمی‌ها و دلبستگی‌ها و علایق یکدیگر در پیگیری هدفی مشترک با خبرند بهتر می توانند از مرز تفکر همدیگر تردد کرده و با هم مراوده داشته باشند و کار کنند، تجربه و علم به این نتیجه منتج شده که این دسته افراد که از سلاح شناخت همدیگر بهره‌مندند به مراتب بهتر از دیگران می توانند با هم فعالیت داشته باشند و زودتر به نتیجه‌های آرمانی و مطلوب دست پیدا کنند، با این اشاره که مهم‌ترین و حساس‌ترین اوقات و انرژی ما در محیط‌های کاری‌مان سپری می‌شود و تنها هنگام خستگی‌ها و رفع حاجات غریزی مانند استراحت و خواب و غیره در منزل حضور داریم.