انحصارزدایی از معرفی پروژه‌ها

فرشید خاموشی- نخستین همایش «تاثیر صادرات خدمات فنی و مهندسی در اقتصاد ملی» روز گذشته در ساختمان میلاد نمایشگاه بین‌المللی تهران برگزار شد. در این همایش قرار بود وزرای امور اقتصادی و دارایی، مسکن و شهرسازی، نیرو، راه‌ و ترابری، وزارت خارجه و نفت حضور داشته باشند که چنین نشد و فقط از میان وزرا، مسعود میرکاظمی خود را به همایش رسانده بود.

به گفته وزیر بازرگانی، آنچه که در برنامه‌های دولتی نهادینه شده، این است که یک ارتباط منطقی بین توانمندی‌های داخلی کشور و نیازمندی‌های بین‌المللی ایجاد شود: «لازمه این کار، شناسایی توان داخلی و تقویت آن از یکسو و رصد نیازهای بین‌المللی و حضور در بازارهای بین‌المللی از سوی دیگر است».

مسعود میرکاظمی به توانمندی‌های داخلی اشاره کرد و گفت: «توانمندی‌های داخلی به توسعه دانش خدمات فنی و مهندسی در کشور، توسعه مهارت در شرکت‌های خصوصی و تجربه‌ای که برای ادامه کار لازم است، برمی‌گردد. بنابراین نیاز به پشتوانه‌های قوی برای تقویت خدمات فنی و مهندسی داریم.

اگر دانشگاه‌های کشور در این جهت کمک نکنند، توسعه پایدار نخواهیم داشت. دانشگاهی که همه‌کاره باشد در واقع هیچ‌کاره است و شرکتی که همه‌کاره باشد آن نیز هیچ کاره است. قطب‌بندی کردن دانشگاه‌ها، مراکز تحقیق و شرکت‌ها را باید سرلوحه کارها قرار دهیم».

سیدمسعود میرکاظمی به توسعه خدمات آموزشی، توسعه خدمات مالی، حمل‌ونقل و لجستیک، ICT، زیست‌محیطی و گردشگری و همچنین موضوعات فرهنگی و آموزشی اشاره کرد که ظرفیت‌های قابل قبول نیز برای آنها در کشورمان وجود دارد.

به اعتقاد وزیر بازرگانی، برای حضور در بازارهای بین‌المللی آنچه که بیشتر از همه اهمیت دارد، جذب پروژه‌ها است: «لازمه این امر شناخت علمی و اصولی بازارهای هدف است و دیگر نمی‌توانیم با دید سطحی و سنتی به این بازارها بنگریم. دولت در کنار اتحادیه‌ها و انجمن‌های بخش‌های خصوصی می‌تواند این شناخت‌ها را مدون کند. ما باید برای شرکت‌های توانمند خود راهکار ارائه دهیم، چرا که ماندگاری در بازار کشور‌های با دانش بالا، نیاز به حضور شرکت‌های قوی دارد.»

میرکاظمی، تعریف پروژه در کشور‌های هدف را مهم ارزیابی کرد و گفت: «رایزنان بازرگانی در سفارتخانه‌ها و نیز اعزام هیات‌های تجاری به کشور‌های هدف در این راه نقش اساسی دارند.»

او بر اطلاع‌رسانی قوی و به موقع در داخل کشور تاکید کرد و افزود: «معرفی پروژه‌ها باید در اختیار تمام شرکت‌های صادراتی قرار بگیرد و این برنامه‌ای است که در سازمان توسعه و تجارت دنبال می‌شود تا امتیاز خاصی برای شرکتی خاص ایجاد نشود.»

میرکاظمی با بیان اینکه امروزه حضور شرکت‌های ایرانی در کشور‌های پرریسک بیشتر است، گفت: «ضمانتنامه‌های لازم برای کاهش مخاطرات سرمایه‌گذاری باید تقویت شود، بنابراین دولت کمک به صندوق ضمانت صادرات را در برنامه‌های سال ۸۶ آنچنان که در سال ۸۵ بوده است گنجانده است.»

وزیر بازرگانی، دغدغه اصلی در حوزه صدور خدمات را کیفیت و ارزیابی مستمر دانست و تصریح کرد: «امروز این نهالی که رو به رشد است احتیاج به مراقبت بیشتر دارد نه کنترل بیش از حد، چرا که جلوی این رشد را می‌گیرد و باید با ظرافتی خاص به تدریج نظام کیفیتی با حضور مجمع صادرکنندگان پی‌ریزی شود.»

به باور وزیر بازرگانی، رشد و بالندگی شرکت‌های ایرانی ریشه در حضور در بازار‌های بین‌المللی دارد.

میرکاظمی، افزایش قیمت مصالح ساختمانی در منطقه را یکی از علائم رشد قیمت جهانی نفت و به تبع آن گرایش کشور‌های منطقه به سوی گسترش کار‌های عمرانی دانست.وزیر بازرگانی بر تقویت تسهیلات به شرکت‌های صادرکننده خدمات تاکید کرد و یادآور شد: «در بودجه سال جاری، ۸میلیارد دلار برای سرمایه‌گذاری در داخل و صادرات در نظر گرفته شد که ۳میلیارد دلار آن مختص سرمایه‌گذاری و صدور کالا و خدمات بود و از ۵میلیارد دلار باقی‌مانده نیز بانک‌های تجاری می‌توانند برای حمایت از صادرات استفاده کنند و امروز اعلام می‌کنیم که تا پایان امسال باید بانک‌های تجاری ما این پول را برای حمایت از صادرات و صادرکنندگان جذب کنند.»میرکاظمی‌نیاز به فرهنگ‌سازی در سطح کشور را ضروری دانست و گفت: «صادرات خدمات فنی و مهندسی نیاز به بسترسازی و فرهنگ‌سازی برای حمایت و کمک به رشد این بخش دارد. امروز درخت تنومندی در خدمات فنی و مهندسی نمی‌بینیم. این فرهنگ باید از طریق بودجه و تذکراتی که به وزارتخانه‌ها داده می‌شود پی‌ریزی شود.

همگرایی منطقه ای با صدور خدمات فنی و مهندسی

در این همایش پرویز داودی، معاون اول رییس‌جمهوری ایران بر عزم دولت برای صادرات کالا و خدمات فنی و مهندسی تاکید کرد.

داودی گفت: مهندسان و کسانی که در زمینه صادرات خدمات مهندسی و فنی فعالیت دارند، موتور حرکت اقتصاد ملی‌ هستند و می‌توانند حرکت‌های تولیدی ما را به‌خوبی نمایش دهند.

معاون اول رییس‌جمهوری با بیان اینکه «صادرات خدمات جنبه‌های مختلفی دارد»، اظهار داشت: یک بعد صادرات نقش اساسی‌ در توسعه کشور و بعد دیگر آن نیز در زمینه همگرایی منطقه‌ای است.

داودی ضمن تشریح تاثیر صادرات خدمات در فرآیند توسعه افزود: صادرات خدمات فنی‌ و مهندسی دارای نقش زیربنایی‌ در ایجاد کارآیی، رشد تولید و اقتصاد کشور است.

وی خاطرنشان کرد: این ابعاد برای همه ‌موارد صادرات صادق است اما صادرات خدمات فنی و مهندسی بعد و وجه بارز دیگری نیز دارد و آن انجام کار کیفی بر روی انسان‌ها و نهادها است.

معاون اول رییس‌جمهوری با بیان اینکه دولت نهم مجموع این خصوصیات را با شدت و استمرار دنبال می‌کند، تصریح کرد: دولت تلاش‌ می‌کند سیاست‌های توسعه‌ای خود را در همه زمینه‌ها و همه بخش‌های کشور بر محور عدالت و براساس ضوابط و معیارهای خاص خود به پیش ببرد.

داودی همگرایی منطقه‌ای را فراتر از مبحث جغرافیایی توصیف کرد و با تاکید بر اینکه «نظام اسلامی باید همه فعالیت‌هایش از جمله اقتصادش اسلامی باشد»، گفت: اگر در یک جا شعاری داده شود و در عمل کار دیگری انجام شود، این عین نفاق است و باید آن ‌را رها کرد.

به بار نشستن نهال ۱۲ساله

رییس هیات‌مدیره انجمن صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی به رسم میزبانی پشت تریبون قرار گرفت و به مهمانان دولتی و بخش‌خصوصی برای شرکت در اولین همایش تاثیر صادرات خدمات فنی و مهندسی در اقتصاد ملی خیرمقدم گفت.

مهندس محمدرضاانصاری، صادرات خدمات فنی و مهندسی را یک نهال ۱۲ساله معرفی کرد و گفت: اولین صادرات این بخش در سال ۷۳ شکل گرفت.

در این سال حدود ۷۵میلیون دلار صادرات داشتیم که این میزان در سال گذشته به ۵/۱میلیارد دلار رسید. بنابراین شاهد جهشی بلند و ۷۰درصدی بخش صادرات خدمات فنی و مهندسی در سال ۸۴ بوده‌ایم.

اما با نگاهی به صادرات جهانی خدمات فنی و مهندسی که ۳۳۰میلیارددلار است، ایران با دارا بودن یک درصد جمعیت جهان باید ۳/۳میلیارد دلار در این بخش صادرات داشته باشد، در حالی که ظرفیت صدور خدمات فنی و مهندسی، با توجه به قابلیت‌های موجود حول و حوش ۷میلیارد دلار است.

وی با توجه به این آمار اظهار امیدواری کرد که صادرات خدمات فنی و مهندسی ایران در سال‌جاری از مرز ۲میلیارد دلار بگذرد. انصاری در ادامه به بیان ضرورت صادرات خدمات فنی و مهندسی پرداخت و گفت: «صادرات خدمات فنی و مهندسی را در دنیا به سبب تاثیر آن بر مولفه‌های توسعه اقتصادی می‌سنجند و نه فقط با مبادله پولی و ارزی. همچنین صادرات این بخش بر توسعه فناوری و حضور در جهان به لحاظ اقتصادی و گسترش روابط سیاسی مهم است.

بنابراین کشورهای دنیا در زمینه این نوع صادرات مایه می‌گذارند و در برخی کشورها بین ۱۰ تا ۲۰درصد جایزه صادراتی می‌پردازند.» رییس هیات‌مدیره انجمن صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی با اشاره به اینکه در ایران حدود ۵۰۰صنعت وابسته به صدور خدمات فنی و مهندسی فعال هستند، افزود: «خدمات فنی و مهندسی و صادرات آن منجر به فعال شدن این ۵۰۰رشته صنعتی می‌شود». به اعتقاد انصاری صدور خدمات فنی و مهندسی گام اول در راهیابی کالاها و محصولات به کشورهای هدف است.

او تصریح کرد: «شرکت‌های فنی و مهندسی ایرانی در بیش از ۱۰کشور جایزه بهترین کیفیت آن سرزمین راگرفته‌اند و دولت‌های این ممالک از شرکت‌های ایرانی بسیار راضی هستند.»