تغییر مسیر مبادلات تجاری

گروه بازرگانی: تحلیل‌ها از اعلام چارچوب توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ به این سمت پیش می‌رود که در صورت توافق نهایی، شاهد تغییر مسیری در مبادلات تجاری ایران و کشورهای دنیا باشیم، به‌طوری‌که کشورهای اروپایی برای حضورشان در اقتصاد ایران اعلام آمادگی کرده و از انگیزه کسب وکار و سرمایه‌گذاری‌شان خبر داده‌اند. پیش‌بینی‌ها نیز نشان می‌دهد با لغو تحریم‌های بین‌المللی بازارهای صادراتی ایران به سمت کشورهای اروپایی و کشورهای مطرح آسیایی تغییر مسیر خواهد داد. آمارهای گمرک نیز نشان از این دارند که در سال‌های اخیر و سخت تحریم‌ها، ایران با کشورهای اروپایی تراز تجاری منفی زیادی داشته است.

بررسی‌ کارشناسان نشان می‌دهد در صورت لغو تحریم‌ها، در وهله اول تحول عظیمی در صنعت نفت کشور روی خواهد داد و صادرات آن با افزایش همراه خواهد بود. با لغو تحریم‌ها شرکت‌های سرمایه‌گذار نفتی از یکسو و سرمایه‌گذاران سایر صنایع از سوی دیگر در اقتصاد ایران حضور خواهند یافت.

چنانچه سرمایه‌گذاری و تولید کالاهای مصرفی و همچنین اشتغال به دلیل سرمایه‌گذاری‌های خارجی در ایران افزایش یابد، آنگاه روابط تیره دولت ایران با غرب کمرنگ خواهد شد. تحلیل‌ها همچنین نشان می‌دهد کشورهای اروپایی، هند و ژاپن بیشتر از سایر کشورها از این توافق هسته‌ای سود خواهند برد؛ زیرا که این کشورها واردکنندگان عمده نفت هستند. هرچند با وجود تحریم‌های سخت موجود، برخی شرکت‌ها با ایران ارتباطات تجاری داشتند، اما با لغو تحریم‌ها قطعا شرکت‌های غربی بسیاری مایل به سرمایه‌گذاری در ایران به‌خصوص در دو بخش نفت و صنعت خواهند بود.

کشورهای با بیشترین تراز تجاری منفی

با نگاهی به آمارهای گمرک درخصوص تراز تجاری ایران با کشورهای طرف معامله، مشاهده می‌شود طی سال‌های ۹۱، ۹۲ و ۹۳ کشورهای طرف معامله ایران با بیشترین تراز تجاری منفی «امارات متحده عربی»، «جمهوری کره»، «چین»، «سوئیس»، «آلمان» و «ترکیه» بوده‌اند. در سال ۹۱، بیشترین تراز تجاری منفی مربوط به «امارات متحده عربی» با تراز تجاری منفی ۶ میلیارد و ۴۱۶ میلیون دلار بوده است. این کشور که در سال ۹۱، اولین کشور واردکننده به ایران و سومین کشور مقصد صادرات ایران بوده است، ارزش صادراتی به میزان ۴ میلیارد و ۲۱۰ میلیون دلار و وارداتی به ارزش ۱۰ میلیارد و ۶۲۶ میلیون دلار را از آن خود کرده است.

پس از آن «جمهوری کره» که رتبه سوم کشورهای واردکننده به ایران را در سال ۹۱ به خود نسبت داده است، با تراز تجاری منفی ۳ میلیارد و ۹۱۲ میلیون دلار، دومین کشور طرف معامله با بیشترین تراز تجاری منفی است. در سال ۹۱، «سوئیس» با تراز تجاری منفی ۳ میلیارد و ۴۱۲ میلیون دلار سومین کشور طرف معامله با بیشترین تراز تجاری منفی بوده و همچنین رتبه پنجم کشورهای عمده طرف معامله را داشته است. «ترکیه» با تراز تجاری منفی ۳ میلیارد و ۷۳ میلیون دلار، چهارمین کشور و «چین» نیز با تراز تجاری منفی ۲ میلیارد و ۶۶۸ میلیون دلار رتبه پنجم کشورهای طرف معامله با بیشترین تراز تجاری منفی را به خود تخصیص داده است. این در حالی است که«چین» در سال ۹۱ دومین کشور عمده طرف معامله نیز بوده است. در سال ۹۲ بیشترین تراز تجاری منفی مربوط به کشورهای یاد شده بوده است، اما این کشورها از نظر رتبه در جایگاه متفاوتی با سال ۹۱ قرار گرفته‌اند.

در سال ۹۲، «امارات متحده عربی» با میزان صادرات

۳ میلیارد و ۶۵۰ میلیون دلار و با میزان واردات ۱۱ میلیارد و ۷۸۴ میلیون دلار و با تراز تجاری منفی ۸ میلیارد و ۱۳۵ میلیون دلار اولین کشور طرف معامله با بیشترین تراز تجاری منفی است. «امارات متحده عربی» در سال ۹۲، اولین کشور واردکننده به کشور و سومین کشور مقصد صادرات از ایران بوده است.

پس از آن «جمهوری کره»، که چهارمین کشور واردکننده به کشور در سال ۹۲ بوده است، دومین تراز تجاری منفی کشور را با میزان منفی ۳ میلیارد و ۶۰۸ میلیون دلار به خود اختصاص داده است. سومین کشور طرف معامله با بیشترین تراز تجاری منفی در سال ۹۲ نیز «چین» با تراز تجاری منفی ۲ میلیارد و ۳۲۹ میلیون دلار بوده است، این در حالی است که در سال ۹۲، «چین» اولین کشور مقصد صادراتی ایران و دومین کشور واردکننده به ایران بوده است.

پس از آن سوئیس با تراز تجاری منفی ۲ میلیارد و ۴۷ میلیون دلار، چهارمین کشور طرف معامله با بیشترین تراز تجاری منفی و «ترکیه» نیز با تراز بازرگانی یک میلیارد و ۹۷۸ میلیون دلار، پنجمین کشور از لحاظ منفی بودن تراز بازرگانی بوده است. لازم به ذکر است که در سال ۹۲، «ترکیه» پنجمین کشور واردکننده به ایران از لحاظ ارزش واردات بوده است. در سال ۹۳ نیز «امارات متحده عربی» بیشترین تراز تجاری منفی را از آن خود کرده است. این کشور در سال ۹۳، میزان صادراتی به ارزش ۳ میلیارد و ۹۳۲ میلیون دلار و میزان وارداتی به ارزش ۱۲ میلیارد و ۱۶۴ میلیون دلار و همچنین تراز تجاری منفی ۸ میلیارد و ۲۳۲ میلیون دلار را به خود تخصیص داده است. این در حالی است که «امارات متحده عربی» در سال ۹۳، سومین کشور مقصد صادراتی ایران و دومین کشور واردکننده بوده است. پس از آن همچنان «جمهوری کره» دومین کشور طرف معامله با بیشترین تراز تجاری منفی بوده است.

این کشور که در سال ۹۳، تراز تجاری منفی ۳ میلیارد و ۸۸۰ میلیون دلاری را از آن خود کرده، سومین کشور واردکننده به ایران در این سال نیز بوده است. «چین» که در سال ۹۳، هم در بین کشورهای واردکننده و هم بین کشورهای صادرکننده رتبه اول صادرات و واردات را به خود نسبت داده بود، در رتبه سوم کشورهای طرف معامله با بیشترین تراز تجاری منفی دیده می‌شود.

تراز تجاری کشور «چین» در سال ۹۳، به میزان منفی ۳ میلیارد و ۴۰۱ میلیون دلار بوده است. پس از آن «سوئیس» با تراز تجاری منفی ۲ میلیارد و ۳۳۲ میلیون دلار رتبه چهارم و «آلمان» با تراز تجاری منفی یک میلیارد و ۹۷۶ میلیون دلار رتبه چهارم کشورهای طرف معامله با بیشترین تراز تجاری منفی بوده‌اند.