کودتای غربی در بلاروس؟
اشاره به سلاح‌‌‌های هسته‌‌‌ای استراتژیک، تشدید لفاظی‌های لوکاشنکو است. در حالی که کلاهک‌‌‌های تاکتیکی برای استفاده در یک میدان جنگ محدود طراحی شده‌‌‌اند (به‌‌‌عنوان‌‌‌مثال برای از بین بردن یک پست فرماندهی یا ستونی از تانک‌‌‌ها)، کلاهک‌‌‌های هسته‌‌‌ای استراتژیک برای نابودی کل شهرها طراحی شده‌‌‌اند. لوکاشنکو که مدتی است از پوتین درخواست سلاح هسته‌‌‌ای کرده است، مدعی شد که بلاروس به این سلاح‌‌‌ها نیاز دارد؛ زیرا متحدان غربی اوکراین در حال برنامه‌‌‌ریزی برای کودتا علیه او هستند. او به شکلی بی‌‌‌اساس کشورهای غربی را به «آماده شدن برای حمله به بلاروس» از لهستان و «ویران کردن» آن متهم کرد.
وی به رسانه دولتی BELGA گفت: «در صورت لزوم، من و پوتین تصمیم خواهیم گرفت و سلاح‌‌‌های هسته‌‌‌ای استراتژیک را در اینجا به کار خواهیم برد. آنها باید این را درک کنند... ما برای محافظت از کشورهای خود، دولت‌‌‌ها و مردمان خود، از هیچ اقدامی فروگذار نخواهیم کرد.» «سویاتلانا سیخانوسکایا»، رهبر مخالفان بلاروس، به سیانان گفت که تصمیم روسیه برای استقرار تسلیحات هسته‌‌‌ای تاکتیکی در کشور همسایه‌‌‌اش «با هدف تحت‌سلطه درآوردن بلاروس است.» وی با بیان اینکه این تصمیم ناقض قانون اساسی بلاروس است، گفت: «ما یک کشور هسته‌‌‌ای نیستیم و نمی‌‌‌خواهیم سلاح هسته‌‌‌ای در کشورمان مستقر کنیم.»
بلاروس یکی از معدود متحدان روسیه در جنگ با اوکراین است. در حالی که ارتش این کشور مستقیما در جنگ شرکت نمی‌‌‌کند، اما به روسیه کمک کرد تا در فوریه ۲۰۲۲ حمله خود به اوکراین را آغاز کند و به نیروهای کرملین اجازه داد از خاک این کشور وارد اوکراین شوند. رهبر مستبد بلاروس گفت: «هواپیماهای تغییریافته ما می‌‌‌توانند کلاهک هسته‌‌‌ای حمل کنند. شما از رئیس‌‌‌جمهور روسیه در مورد برنامه‌‌‌های مشترک برای ایجاد زیرساخت‌‌‌های مناسب در قلمرو بلاروس شنیدید. من فقط می‌‌‌خواهم توضیح دهم: کل زیرساخت ایجاد شده و آماده است.»
لوکاشنکو گفت که مینسک و مسکو «همه تلاش خود را انجام خواهند داد و از همه ابزارها برای تضمین حاکمیت و استقلال خود استفاده خواهند کرد.» او به‌‌‌طور خاص لهستان و همسایگان غربی «متعصب» را به «تشکیل هنگ‌‌‌ها، بنرها و لژیون‌‌‌ها» برای «کودتای بعدی در بلاروس» متهم کرد. لوکاشنکو در تلویزیون دولتی کشورش همچنین خواستار توقف «خصومت‌‌‌ها» در اوکراین شد. وی ادامه داد: «باید خصومت‌‌‌ها متوقف و آتش‌‌‌بسی اعلام شود که هر دو طرف را از جابه‌جایی نیرو و انتقال سلاح، مهمات، نیروی انسانی و تجهیزات منع کند.» لوکاشنکو گفت: «همه‌‌‌چیز متوقف و منجمد شده است.» «میخائیلو پودولیاک»، مشاور ارشد ریاست‌جمهوری اوکراین، گفت تا زمانی که نیروهای روسی به اشغال خاک اوکراین ادامه می‌دهند، آتش‌‌‌بس نمی‌‌‌تواند برقرار شود.
وی افزود: «هرگونه آتش‌‌‌بس به معنای حق [فدراسیون روسیه] برای ماندن در سرزمین‌‌‌های اشغالی خواهد بود. این کاملا غیرقابل‌‌‌قبول است.» کرملین نیز این پیشنهاد را رد کرد: «در مورد اوکراین، هیچ‌‌‌چیز تغییر نمی‌‌‌کند.» دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین در تماس منظم با خبرنگاران گفت: «عملیات ویژه نظامی ادامه دارد؛ زیرا در حال حاضر تنها راه برای دستیابی به اهدافی است که کشور ما با آن روبه‌روست.» اما در حالی که لوکاشنکو خواستار آتش‌‌‌بس شد، وی هشداری به غرب داد مبنی بر اینکه مسکو موظف است از «تمام قدرت مجتمع نظامی-صنعتی و ارتش خود برای جلوگیری از تشدید درگیری استفاده کند -مهمات فسفری، اورانیوم ضعیف‌نشده و اورانیوم غنی‌‌‌شده – و در صورت وجود فریب و حتی کوچک‌ترین حرکت در سراسر مرز اوکراین، همه‌‌‌چیز باید دگرگون شود.»
این اقدام پوتین غیرمنتظره نبود؛ اما وی گفت این اقدام ناقض وعده‌‌‌های منع گسترش سلاح‌‌‌های هسته‌‌‌ای نیست. بااین‌‌‌حال، این اقدام یکی از بارزترین سیگنال‌‌‌های هسته‌‌‌ای روسیه از آغاز حمله این کشور به اوکراین در ۱۳ماه پیش است. ایالات‌‌‌متحده -دیگر ابرقدرت هسته‌‌‌ای جهان- با احتیاط به اظهارات پوتین واکنش نشان داد. این اولین بار از اواسط دهه ۱۹۹۰ است که روسیه چنین سلاح‌‌‌هایی را در خارج از کشور مستقر می‌کند. پوتین به تلویزیون دولتی روسیه گفت: «در اینجا نیز هیچ‌‌‌چیز غیرعادی وجود ندارد: اولا، ایالات‌‌‌متحده چند دهه است که این کار را انجام می‌دهد. آنها مدت‌‌‌هاست که سلاح‌‌‌های هسته‌‌‌ای تاکتیکی خود را در قلمرو کشورهای متحد خویش مستقر کرده‌‌‌اند.» پوتین افزود: «ما توافق کردیم که همین کار را انجام دهیم؛ تاکید می‌‌‌کنم بدون نقض تعهداتمان، بدون نقض تعهدات بین‌المللی خود در مورد عدم‌اشاعه سلاح‌‌‌های هسته‌‌‌ای.» تنش‌‌‌ها بر سر جنگ در اوکراین پس از ارائه تدارکات سنگین تسلیحات غربی به کی‌یف افزایش یافته و مسکو لفاظی‌های خود را در مورد عملیات نظامی از «غیرنظامی کردن» همسایه خود به جنگ با «کل غرب» تغییر داده است.
برخی از سیاستمداران و مفسران تندرو در روسیه مدت‌‌‌هاست در مورد «ضربات هسته‌‌‌ای» گمانه‌‌‌زنی می‌کنند و می‌‌‌گویند روسیه حق دارد از خود با سلاح‌‌‌های هسته‌‌‌ای دفاع کند؛ اگر این کشور مجبور شود محدودیت‌هایش را کنار بگذارد. با توجه به اینکه اینجا منطقه‌‌‌ای است که هنوز نشانه‌‌‌های جنگ سرد پنهان در آن جریان دارد، مشخص نیست که بناست روسیه چه تعداد از این تسلیحات را در بلاروس مستقر کند. کارشناسان گفتند که این تحول، اقدامی قابل‌‌‌توجه است؛ زیرا روسیه تاکنون مباهات می‌‌‌کرد که برخلاف ایالات‌‌‌متحده، سلاح‌‌‌های هسته‌‌‌ای را در خارج از مرزهای خود مستقر نکرده است. یک مقام ارشد دولت آمریکا خاطرنشان کرد که روسیه و بلاروس مدتی در مورد انتقال تسلیحات هسته‌‌‌ای در حال مذاکره بودند. این مقام گفت: «ما دلیلی برای تعدیل موقعیت استراتژیک هسته‌‌‌ای خود و نشانه‌‌‌ای از روسیه برای استفاده از سلاح هسته‌‌‌ای ندیده‌‌‌ایم. ما به دفاع جمعی از اتحاد ناتو متعهد هستیم.»
پوتین مشخص نکرد که این تسلیحات چه زمانی به بلاروس (که با سه‌عضو ناتو یعنی لهستان، لیتوانی و لتونی هم‌‌‌مرز است) منتقل می‌شود. او گفت که روسیه تا اول ژوئیه ساخت یک انبار را در آنجا تکمیل خواهد کرد. هانس کریستنسن، مدیر پروژه اطلاعات هسته‌‌‌ای فدراسیون دانشمندان آمریکایی، گفت: «این بخشی از بازی پوتین برای ترساندن ناتو است؛ زیرا انجام این کار در بلاروس هیچ فایده نظامی ندارد و روسیه تعداد زیادی از این سلاح‌‌‌ها و نیروها را در داخل روسیه دارد.» همچنین مشخص نیست که این سلاح‌‌‌ها در کجای بلاروس مستقر خواهند شد. این انتقال توانایی ضربه اتمی روسیه را در امتداد مرز شرقی ناتو گسترش خواهد داد. اگرچه کرملین هرگز به‌‌‌طور علنی آن را تایید نکرده؛ اما غرب مدت‌‌‌هاست می‌‌‌گوید روسیه موشک‌‌‌های با قابلیت حمل کلاهک هسته‌‌‌ای را در کالینینگراد، منطقه ساحل بالتیکِ این کشور بین ناتو و اعضای اتحادیه اروپا (لهستان و لیتوانی) نگه می‌دارد.
کمپین بین‌المللی برای لغو سلاح‌‌‌های هسته‌‌‌ای این اقدام پوتین را «تشدید بسیار خطرناک وضعیت» خواند. این کمپین در توییتر اعلام کرد: «در زمینه جنگ در اوکراین، احتمال اشتباه در محاسبه یا تفسیر نادرست بسیار زیاد است. به اشتراک گذاشتن سلاح‌‌‌های هسته‌‌‌ای وضعیت را بسیار بدتر می‌کند و خطر عواقب انسانی فاجعه‌‌‌بار را به دنبال دارد.» پوتین گفت که الکساندر لوکاشنکو، رئیس‌‌‌جمهور بلاروس، مدت‌‌‌هاست که درخواست استقرار این نیروها را داشته است. در حالی که ارتش بلاروس به‌‌‌طور رسمی در اوکراین وارد نبرد نشده است، مینسک و مسکو روابط نظامی نزدیکی برقرار کرده‌‌‌اند. پوتین گفت که روسیه ۱۰فروند هواپیما را در بلاروس مستقر کرده است که قادر به حمل تسلیحات هسته‌‌‌ای تاکتیکی هستند و پیش‌تر نیز تعدادی از سامانه‌‌‌های موشکی تاکتیکی اسکندر را به بلاروس منتقل کرده که می‌‌‌توانند سلاح‌‌‌های هسته‌‌‌ای را پرتاب کنند. «نیکولای سوکوف»، کارشناس ارشد مرکز خلع سلاح و عدم‌اشاعه وین، گفت: «این یک حرکت بسیار مهم است. روسیه همیشه مباهات می‌‌‌کرد که در خارج از قلمرو خود سلاح هسته‌‌‌ای ندارد. اکنون آنها در حال تغییر آن رویکرد هستند و این دگرگونی بزرگی است.»
