سوء‌استفاده ابزاری

محمد صادق دبیری/ فعال اقتصادی اگر بپذیریم که دین اسلام مبتنی بر عقلانیت است و احکام شرعی به حکم قاعده «ما حکم به العقل، حکم به الشرع و ما حکم به الشرع، حکم به العقل» هیچگونه معارضتی با عقل ندارند، بنابراین چرا اساسا باید علوم عرفی و مستحدثه روز همچون علم اقتصاد و علم مدیریت و سایر علوم بشری را که ابتنای عقلانی دارند و نیاز بشر امروزی نیز هستند در مقابل دین و شرع قرار دهیم.

این یک عمل نابخردانه و حتی سودجویانه و سوءاستفاده ابزاری از دین است که همه علوم بشری و عرفی را از دین مطالبه کنیم؛ چراکه دین نه متکفل پرداختن به شیمی و فیزیک و زیست‌شناسی است و نه محملی برای نظریه‌پردازی اقتصاد و جامعه‌شناسی و روان‌شناسی به معنی مدرن و امروزی آن.   اگر هم در آموزه‌های دینی مواردی اشاره شده است (همچون حکم تحریم ربا)، درواقع این احکام و گزاره‌ها، خطوط کلی زندگی مومنان را ترسیم می‌کنند، نه نظریه‌پردازی و اساسا دین فرمولی برای کاهش تورم و مهار نقدینگی ندارد و قرار هم نیست داشته باشد و تا این حد در تمام جزئیات و مسائل مستحدثه‌ای که در آینده‌‌‌های دور اتفاق می‌افتد، نظریه‌پردازی کند. دین همواره بر علم‌آموزی و کسب معرفت و اخذ علوم مختلف از هرکجای دنیا و تبعیت از عقل و بهره‌گیری از خرد و اندیشه تاکید دارد که در نتیجه آن زندگی خوبی برای همه مردم در سایه توجه و عقلانیت و توسعه علم و آگاهی حاصل می‌شود.