ابهت دلار فرو میریزد
بیشتر کالاها نیز با دلار آمریکا قیمت‌گذاری و معامله می‌‌‌شوند. اما از زمانی که فدرال‌رزرو برای مبارزه با تورم داخلی، افزایش شدید نرخ بهره را آغاز کرد، بسیاری از بانک‌های مرکزی در سراسر جهان نیز نرخ بهره را برای جلوگیری از خروج سرمایه و کاهش شدید ارزش پول خود افزایش دادند. «سدریک شهاب»، از «فیچ سولوشنز» گفت: «کشورها با تنوع بخشیدن به ذخایر دارایی خود و تبدیل آن به یک‌نوع سبد چندارزی، شاید بتوانند این فشار را بر بخش‌‌‌های خارجی خود کاهش دهند.» داده‌‌‌های صندوق بین‌المللی پول نشان می‌دهد که به‌‌‌وضوح، دلار آمریکا همچنان در ذخایر ارز جهانی غالب است؛ اگرچه سهم آن در ذخایر ارزی بانک‌های مرکزی از بیش از ۷۰درصد در سال ۱۹۹۹ (نسبت به اکنون) کاهش یافته است.
براساس داده‌‌‌های ترکیب ارزی ذخایر ارزی صندوق بین‌المللی پول (COFER)، دلار آمریکا در سه‌‌‌ماهه چهارم سال گذشته ۳۶/ ۵۸درصد از ذخایر ارزی جهان را به خود اختصاص داد. در مقایسه، یورو در رتبه دوم قرار دارد و حدود ۵/ ۲۰درصد از ذخایر ارز جهانی را به خود اختصاص داده است؛ در حالی که یوآن چین تنها ۷/ ۲درصد از ذخایر را در همین دوره به خود اختصاص داده است. چین با توجه به موقعیت مسلط کنونی در تجارت جهانی و به‌‌‌عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان، یکی از فعال‌‌‌ترین بازیگران این حوزه است. براساس محاسبه CNBC از داده‌‌‌های صندوق بین‌المللی پول در مورد جهت تجارت در سال ۲۰۲۲، پکن بزرگ‌ترین شریک تجاری ۶۱کشور و در مقایسه، ایالات‌‌‌متحده بزرگ‌ترین شریک تجاری ۳۰کشور بود.
شهاب به CNBC گفت: «از آنجا که ممکن است اقتصاد چین همچنان در حال صعود باشد، این امر به آن معناست که این کشور نفوذ بیشتری در موسسات مالی جهانی و تجارت و... خواهد داشت.» چین -که مدت‌‌‌ها جزو دو دارنده بزرگ خارجی خزانه‌‌‌داری ایالات‌‌‌متحده بود- به‌‌‌طور پیوسته در حال کاهش دارایی‌‌‌های خود در اوراق بهادار خزانه‌‌‌داری ایالات‌‌‌متحده است. آخرین داده‌‌‌های وزارت خزانه‌‌‌داری ایالات‌‌‌متحده نشان می‌دهد که چین تا فوریه سال‌جاری نزدیک به ۸۴۹میلیارد دلار از خزانه‌‌‌داری ایالات‌‌‌متحده را در اختیار دارد. براساس داده‌‌‌های تاریخی، این کمترین میزان در ۱۲سال گذشته است.
تغییر دینامیک
چین تنها کشوری نیست که خواستار دور شدن از دلار آمریکاست. لولا، رئیس‌‌‌جمهور برزیل، در ماه آوریل به پکن سفر کرد و بنا بر گزارش‌‌‌ها خواستار کاهش اتکا به دلار آمریکا در تجارت جهانی شد. براساس اطلاعات S&P Global Market Intelligence، تجارت بین برزیل و چین در سال ۲۰۲۲ به ۱۵۰میلیارد دلار رسید که ۱۰درصد نسبت به سال گذشته جهش داشت. گفته می‌شود که انور ابراهیم، نخست‌‌‌وزیر مالزی در سفر اخیر خود به چین، پیشنهاد ایجاد «صندوق پولی آسیایی» را برای کاهش اتکا به دلار آمریکا داده است. وزیر تجارت مالزی در مصاحبه‌‌‌ای در ۶ آوریل با CNBC نگرانی‌های مالزی در مورد وابستگی آسیا به دلار آمریکا را تایید کرد. در نشست وزرای دارایی و بانک‌های مرکزی آسه‌‌‌آن طی ماه مارس در اندونزی، سیاستگذاران همچنین درباره ایده کاهش اتکای خود به دلار آمریکا، ین ژاپن و یورو و «حرکت به تسویه با ارزهای محلی» بحث کردند. در اوایل آوریل، رسانه‌‌‌های هندی به‌‌‌طور گسترده گزارش دادند وزارت امور خارجه (MEA) اعلام کرده است که هند و مالزی شروع به تسویه مبادلات تجاری خود با روپیه هند کرده‌‌‌اند.
مزایای اقتصادی
تحلیلگران می‌‌‌گویند تغییر پویایی‌‌‌های اقتصاد جهانی باعث به وجود آمدن روندی به نام «دلارزدایی» شده که می‌‌‌تواند به طرق مختلف به نفع اقتصادهای محلی باشد. «مارکوس کارامورو»، سفیر سابق برزیل در چین، هفته گذشته به CNBC گفت: تجارت با ارزهای محلی «به صادرکنندگان و واردکنندگان اجازه می‌دهد تا ریسک‌‌‌ها را متعادل کنند، گزینه‌‌‌های بیشتری برای سرمایه‌گذاری داشته باشند و اطمینان بیشتری در مورد درآمدها و فروش داشته باشند.» «مارک تینکر» از ToscaFund هنگ‌‌‌کنگ در اوایل آوریل به CNBC گفت: یکی دیگر از مزیت‌‌‌ها برای کشورهایی که استفاده از دلار را به‌‌‌عنوان ارز میانجی در تجارت دوجانبه کنار می‌‌‌گذارند، «کمک به آنها برای ارتقای زنجیره ارزش» است. در همین حال، رشد بلوک‌‌‌های اقتصادی غیر‌آمریکایی نیز این اقتصادها را تشویق می‌کند تا برای استفاده گسترده‌‌‌تر از ارزهای خود تلاش کنند. صندوق بین‌المللی پول تخمین می‌‌‌زند که آسیا می‌‌‌تواند بیش از ۷۰درصد در رشد جهانی در سال‌جاری مشارکت داشته باشد.
نگرانی‌های ژئوپلیتیک
خطرات ژئوپلیتیک نیز روند دور شدن از دلار آمریکا را تسریع کرده است. «گالوین چیا» از NatWest Markets چندی پیش به Street Signs Asia گفت: «ریسک سیاسی واقعا به ایجاد عدم‌قطعیت و تنوع زیادی در مورد اینکه دلار آمریکا واقعا چقدر پناهگاه امن است کمک می‌کند.» تینکر گفت آنچه باعث تسریع درخواست‌‌‌ها برای دلارزدایی شده، تصمیم ایالات‌‌‌متحده برای مسدود کردن ذخایر ارز خارجی روسیه پس از حمله مسکو به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ بود. براساس گزارش بلومبرگ، یوآن به‌‌‌عنوان پرمعامله‌ترین ارز در روسیه، جایگزین دلار آمریکا شده است. تاکنون، ایالات‌‌‌متحده و متحدان غربی‌‌‌اش بیش از ۳۰۰میلیارد دلار از ذخایر ارز خارجی روسیه را مسدود کرده و چند دور تحریم‌‌‌ها را علیه مسکو و الیگارش‌‌‌های این کشور اعمال کرده‌‌‌اند. این امر روسیه را مجبور کرد تجارت خود را به ارزهای دیگر انجام داده و طلا را در ذخایر خود افزایش دهد.
تینکر گفت: «اکنون متوجه می‌‌‌شوید که اگر با سیاست خارجی ایالات‌‌‌متحده مخالف باشید، با خطر مصادره یا توقیف آن پول‌‌‌ها مواجه می‌‌‌شوید. باید جایگزینی برای این دارایی‌‌‌ها داشته باشید.» در خاورمیانه، عربستان‌سعودی به‌‌‌عنوان صادرکننده بزرگ نفت نشان داده است که برای تجارت با ارزهای دیگر غیر از دلار آمریکا آمادگی دارد. تحلیلگران گسست کامل نفت از دلار را در کوتاه‌‌‌مدت پیش‌بینی نمی‌‌‌کنند؛ اما «فکر می‌‌‌کنم آنچه آنها می‌‌‌گویند این است که بازیگر دیگری در شهر وجود دارد و می‌‌‌خواهیم ببینیم چگونه با آنها به‌‌‌صورت دوجانبه با استفاده از یوآن معامله می‌‌‌کنیم.» با وجود فرسایش آرام هژمونی دلار، تحلیلگران می‌‌‌گویند که انتظار نمی‌رود دلار آمریکا در آینده نزدیک سقوط کند.
شهاب به CNBC گفت: «یورو تا حدودی یک اتحادیه مالی و پولی ناقص است؛ ین ژاپن که یکی دیگر از ارزهای ذخیره است، دارای انواع چالش‌‌‌های ساختاری از نظر بار بدهی بالاست.» شهاب گفت که یوآن چین نیز نقص‌‌‌هایی دارد. وی افزود: «اگر به ذخایر یوآن به‌‌‌عنوان سهمی از کل ذخایر نگاه کنید، تنها حدود ۵/ ۲درصد از کل ذخایر است و چین همچنان محدودیت‌های حساب جاری دارد؛ این به آن معناست که زمان زیادی طول می‌‌‌کشد تا هر ارز دیگری، واقعا دلار را از میدان به در کند.»
