قیمت یا ارزش؟
به‌منظور درک عمیق‌‌‌تر موضوع بهتر است بازار دارایی‌‌‌ها، به‌‌‌خصوص دارایی‌‌‌های مالی را بررسی کنیم. اگر در یک روز و یک لحظه خاص، نگاهی به تابلوی قیمت سهام در بورس تهران بیندازیم، نام چند صد شرکت را خواهیم دید که متناظر با هریک، قیمتی به نمایش درآمده است. این همان است که در جمله ابتدایی آمد که بازار قیمت همه‌چیز را می‌‌‌داند. فرض کنید سهام شرکت «الف» در بازار بین دو نفر از معامله‌‌‌گران به قیمت ۱۰هزار ریال معامله شود. مفهوم این معامله چیزی نیست جز آنکه خریدار و فروشنده برای این سهم دو ارزش متفاوت قائل هستند. خریدار این تحلیل را دارد که سهم موردنظر بیش از ۱۰هزار ریال ارزش دارد، در حالی که فروشنده بر این باور است که ارزش این سهم کمتر از قیمت تابلو است و بهتر است در چنین قیمتی در موقعیت فروش قرار گیرد. اساسا اگر هر دو طرف معامله انتظارات هم‌‌‌جهتی داشته باشند، فی‌نفسه انگیزه‌ای برای معامله وجود ندارد؛ زیرا در آن صورت دو طرف یا هر دو خریدار یا هر دو فروشنده هستند و انجام معامله محلی از اعراب ندارد. نه فقط در معاملات لحظه‌‌‌ای (Spot)، بلکه در معاملات آتی هم این قاعده کلی برقرار است.
هنگامی که سهام یک شرکت استارت‌آپی برای اولین بار در بورس عرضه می‌شود (IPO)، آنچه برای خریداران بیش از قیمت اهمیت دارد، ارزش سهم است. در مورد شرکت‌هایی که از یک ساختار قاعده‌مند برای دهه‌ها برخوردار بوده‌اند و سهامداران درک دقیقی از روندهای قیمتی آنان دارند، خرید و فروش سهام با دقت بیشتری انجام شده و ریسک کمتری به طرفین معامله وارد می‌شود. اما در مورد یک شرکت استارت‌آپی که در عرصه‌ای مشغول فعالیت است که کمتر مسبوق به سابقه بوده و اطلاعات دقیقی از گذشته آن موجود نیست، پیش‌بینی در مورد روندهای آتی نیز با اما و اگرهای زیادی همراه است و متقاعد کردن سهامداران برای خرید به‌راحتی میسر نیست. اگر این گروه از شرکت‌ها به‌راحتی نتوانند در بازار سهام عرضه شوند و سرمایه‌گذاران نتوانند از این طریق منابع مالی را برای توسعه و تجهیز برنامه‌های آتی تخصیص دهند، در آن صورت باید برای فروش سهام به روش‌های دیگری مانند مذاکره با سهامداران بزرگ و ویژه متوسل شوند. معمولا خرید سهام عمده شرکت‌های استارت‌آپی بزرگ و با برندهای معتبر با حساسیت‌های بسیاری نیز روبه‌روست و اهلیت خریدار به‌راحتی از سوی مراجع ذی‌ربط تایید نمی‌شود.
تردیدی نیست که رشد و بالندگی شرکت‌های استارت‌آپی تنها از طریق شفافیت و رقابت منصفانه برای عرضه سهام در بورس شکل می‌گیرد و هرگونه مانع‌تراشی در این زمینه حتی انگیزه نسل‌های آینده استارت‌آپ‌ها را به‌شدت تضعیف خواهد کرد.
