سیاست‌های پوپولیستی تورم بالا، رکود و فساد

دام فیلیپس منبع: تایم در شرایطی که دیلما روسف، رئیس‌جمهوری وقت برزیل، در دور دوم انتخابات با آئسیو نوس حامی کسب و کارها رقابت می‌کند، اقتصاد در مرکز توجه قرار دارد. زمانی که رای‌دهندگان برزیلی برای شرکت در دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری به پای صندوق‌های رای می‌روند، اقتصاد متزلزل این کشور مساله‌ای است که به شدت ذهن آنها را مشغول کرده است. رئیس‌جمهوری، دیلما روسف که حزب کارگران او از سال ۲۰۰۳ تاکنون قدرت را در دست دارد، در دور نخست انتخابات که در تاریخ ۵ اکتبر برگزار شد توانست ۵۹/۴۱ درصد از آرا را به خود اختصاص دهد که این میزان رای برای شکست آئسیو نوس، کاندیدای حامی کسب و کارها و فرماندار میناس گرایس کافی نبود. نوس که در نظرسنجی‌ها در مکان سوم قرار داشت، با کسب ۵۵/۳۳ درصد از آرا توانست جایگاه دوم را به دست آورد و به دور دوم راه یابد.

خیزش نوس را می‌توان با توجه به شرایط نگران‌کننده اقتصاد برزیل توضیح داد. این کشور به‌لحاظ آماری در رکود قرار دارد و اقتصاد پس از آنکه در فصل نخست امسال ۲/۰ درصد کوچک شد، در فصل دوم هم با انقباض ۶/۰ درصدی رو‌به‌رو شد. از سوی دیگر صندوق بین‌المللی پول در جدیدترین گزارش خود از چشم انداز رشد اقتصادی جهان، پیش‌بینی خود از رشد اقتصادی برزیل را از ۳/۱ درصد به ۳/۰ درصد کاهش داده است.

ریکاردو اسماعیل،کارشناس سیاسی دانشگاه پونیفیکال کاتولیک در ریودوژانیرو، می‌گوید: «در برزیل رشد بسیار پایین است. این مساله اولویت برنامه‌های اجتماعی را به خطر می‌اندازد.» این در شرایطی است که تورم نیز بسیار بالاتر از هدف دولت و در رقم ۶۲/۶ درصد قرار دارد.

بسیاری از رای دهندگان، به ویژه کسانی که متعلق به طبقه بالای جامعه هستند، نوس را فردی قابل اعتماد می‌دانند که می‌تواند بدون اشتباه، کارهای مهم را به انجام برساند. حزب او یعنی حزب سوسیال دموکراسی برزیل، در سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۲ تحت ریاست جمهوری فرناندو انریکه کاردوسو قدرت را در دست داشت. کاردوسو پس از آنکه به‌عنوان وزیر دارایی توانست تحت «برنامه‌واقعی» به ابرتورم پایان دهد، در دور اول انتخابات سال ۱۹۹۵ به ریاست‌جمهوری انتخاب شد. دولت او اقتصاد را باثبات کرد و اصلاحات اقتصادی ضروری را انجام داد، اما حزب چپ به برنامه‌خصوصی‌سازی شرکت‌های دولتی و توجه نکردن این حزب به سیاست‌های اجتماعی حمله کرد. روسف نیز در رقابت‌های انتخاباتی این حملات را احیا کرد و با اشاره به این ضرب‌المثل که گذشته را فراموش کن، آینده فقط رویاست، اکنون را دریاب، گفت تورم در سال ۲۰۰۲ به ۵/۱۲ درصد رسیده بود. او گفت:«آنها هیچ‌گاه فقرا را در بودجه درنظر نگرفتند. همه سیاست‌های اجتماعی محدود شد و تنها برای افراد خاصی بود.» برنامه حمایت از درآمد حزب او با نام «بولسا فمیلیا» یا «کیف خانواده» میلیون‌ها برزیلی را از فقر خارج کرده است. روسف در سخنرانی‌های انتخاباتی خود گفته است که مخالفان او به این برنامه پایان خواهند داد. نوس نیز با انتقاد از رکود اقتصادی و رسوایی فساد مربوط به پرداخت پول از طرف شرکت ملی نفت برزیل به سیاستمداران حزب کارگران و احزاب ائتلافی برای اخذ قراردادهای بیشتر، این اقدامات روسف را تلافی کرده است. او همچنین اعلام کرده است که برنامه بولسا‌فمیلیا را حفظ خواهد کرد. او در سخنرانی خود گفت:«مردم برزیل نگران هیولاهای موجود هستند، یعنی تورم بالا، رکود و فساد.» در ابتدا به نظر می‌رسید روسف برنده این انتخابات خواهد بود، اما پس از آنکه ادواردو کامپوس، نماینده حزب سوسیالیست برزیل که در نظرسنجی‌ها در جایگاه سوم قرار داشت در سقوط هواپیما در تاریخ ۱۳ اوت کشته شد، کاندیدای معاونت وی یعنی مارینا سیلوا جایگزین او شد و سهم خود را در نظرسنجی‌ها سه برابر کرد و با روسف همتراز شد، اما کمپین سیلوا زیر رگبار شدید حملات حزب کارگران متزلزل شد و نوس با عملکرد عالی در دو مناظره تلویزیونی، توانست خود را به‌عنوان قوی‌ترین کاندیدا برای ایجاد تغییر معرفی کند. به این ترتیب موج حمایت‌های لحظات آخر موجب شد او به جایگاه دوم صعود کند. سیلوا با کسب ۳۲/۲۱ درصد از آرا تنها اندکی بیش از انتخابات سال ۲۰۱۰ رای به دست آورد و همانند آن سال به جایگاه سوم سقوط کرد.

اسماعیل می‌گوید:«رای دهندگانی که مخالف حزب کارگران بودند با آئسیو حس سازگاری بیشتری داشتند. او توانست از این حس بهره‌برداری کند.» اکنون نوس حدود سه هفته فرصت دارد قابلیت‌های خود را ثابت کند، اما این در شرایطی است که دلسردی رای‌دهندگان رو به افزایش است. در دور اول انتخابات ۳۹ میلیون برزیلی در رای‌گیری شرکت نکردند یا به هیچ‌کس رای ندادند که این تعداد بیشتر از ۳۵ میلیون نفری بود که به نوس رای دادند.