همزیستی فقر و غنا

ویکاس باجاج عضو شورای سردبیری نیویورک تایمز چهره هند به ویژه در شهرهایی مانند بمبئی تغییر کرده و بیشتر شبیه شانگهای چین شده است. اما آن هند آشنای قدیمی هنوز هم بیرون فرودگاه، در کوچه پس‌کوچه‌های شهر خودنمایی می‌کند. ثروت گیج‌کننده و فقر درهم‌شکننده در هند همیشه همزیست بوده‌اند و به‌رغم خوش‌بینی‌های سیاستمداران، مدیران کسب‌و‌کار و هندی‌های طبقه متوسط درباره نوع تغییر اقتصادی‌ای که فرودگاه بمبئی نماد آن است، این همزیستی هنوز وجود دارد. با این همه امیدها پس از به قدرت رسیدن نارندرا مودی که یک تکنوکرات است بیشتر شده است. بقیه دنیا هم به هند امید دارد. بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی می‌کنند هند ظرف چند سال آینده با پشت سر گذاشتن چین به سریع‌ترین رشد اقتصادی در میان اقتصادهای عمده برسد. دولت هند هفته گذشته اعلام کرد که اقتصاد این کشور همین حالا هم با سرعتی بیشتر از چین در حال رشد است.

اینکه سرعت رشد هند بالاخره از چین سبقت بگیرد به یک دلیل ساده ریاضی غیرقابل اجتناب است و آن اینکه بزرگ کردن یک اقتصاد کوچک ساده‌تر از افزایش اندازه یک اقتصاد بزرگ‌تر است. اقتصاد چین در سال ۲۰۱۳ با در نظر گرفتن جمعیت و قدرت خرید بیش از دو برابر اقتصاد هند بوده است. همچنین جمعیت چین در حال پیر شدن و نیروی کار آن در حال آب رفتن است در حالی که نیمی از هندی‌ها زیر ۲۵ سال دارند و نیروی کار آن در سال‌های آینده رو به رشد خواهد بود.

آنچه کمتر واضح است نوع اقتصادی است که هند خواهد داشت. آیا هند اقتصادی خواهد داشت که به نفع اقلیتی کوچک ولی ثروتمند عمل خواهد کرد یا برای ساخت خانه‌های پاکیزه و ارزان با آب و برق دائمی هم پول و فضا خواهد داشت؟ اخیرا در گزارشی آمده که این کشور پس از ایالات‌متحده و چین بیشترین تعداد میلیاردرها را دارد. با این حال تقریبا نیمی از جمعیت هند با کشاورزی روزگار می‌گذراند. فرزندان این گروه چنان آموزش‌های کمی می‌بینند که بسیاری از کسب‌و‌کارها آنان را غیرقابل استخدام می‌یابند. بسیاری از هندی‌ها چالش‌های منحصر به فرد پیش روی کشورشان را به رسمیت می‌شناسند، مشکلاتی که حل آنها سال‌ها زمان خواهد برد، گرچه برخی نیز به امید تغییرات انقلابی هستند.

دولت آقای مودی که کمتر از ۹ ماه است بر سر کار آمده همین حالا هم با وعده تبدیل هند به چین دوم انتظارات را به گونه قابل توجهی میان سرمایه‌گذاران و مردم عادی بالا برده است. او نوید راه‌اندازی قطارهای پرسرعت،ایجاد ۱۰۰ شهر «هوشمند» جدید و ده‌ها میلیون شغل در بخش تولید را داده است.

اما ناامیدی رو به رشدی در این مورد وجود دارد که این تغییرات وعده داده شده ممکن است به زودی از راه نرسند یا از سوی هواداران دست راستی و افراطی مودی از هم گسیخته شوند. دوسوم هندی‌ها معتقدند ملی‌گرایان هندوی متحد حزب بهارتیا جاناتا به دستور کار توسعه آسیب می‌زنند. نشاط اقتصادی می‌تواند به سرعت ناپدید شود. در سال ۲۰۱۰ اقتصاد هند از بحران مالی جان سالم به در برد و به نظر همه گمان می‌کردند که اوقات خوب اقتصادی بازگشته است. آن زمان مجله اکونومیست روی جلد خود عکسی از یک ببر درحال دویدن را با این تیتر چاپ کرد که «چگونه رشد هند از چین سبقت خواهد گرفت؟» اما این رشد تا حد زیادی ناکام ماند، چراکه رهبران سیاسی در آن زمان از خود راضی شدند و اجازه دادند مارپیچ مدیریت بد و فساد از کنترل خارج شود.

اواخر ماه جاری، دولت مودی نخستین بودجه سالانه خود را ارائه خواهد کرد سرمایه‌گذاران و مدیران کسب‌و‌کار امید دارند که این بودجه شامل پیشنهادهایی در مورد طرح‌های حمل‌ونقل، فروش شرکت‌های دولتی و تغییر نظام مالیاتی باشد. در حالی که چنین اقداماتی مهم هستند، این بودجه اگر برنامه‌‌ای برای بهبود خدمات عمومی مانند آموزش، بهداشت و مسکن نداشته باشد، شکست خواهد خورد. نمی‌توان انتظار داشت آقای مودی تمام مشکلات هند را درمان کند. او آنقدر که به نظر می‌رسد قدرتمند نیست. هند مانند ایالات متحده کشوری فدرال است که در آن بیشتر خدمات عمومی را دولت‌های محلی ارائه می‌کنند. وظیفه او استفاده از تمام ابزارهایی است که در اختیار دارد تا مطمئن شود فقیرترین هندی‌ها با تسریع رشد اقتصادی جا گذاشته نمی‌شوند.