ارتباط شرکت‌های نفتی و احزاب سیاسی

نویسنده : پان کوان‌یوک

منبع: فایننشال تایمز

در برزیل، شرکت جنرال موتورز فعالیت کارخانه‌های خود را متوقف کرده و هزاران نفر بیکار شده‌اند. همچنین شرکت هواپیمایی لاتام که بزرگ‌ترین خط هواپیمایی منطقه آمریکای لاتین است، از تعداد پرواز‌های خود کاسته است و سومین سازنده بزرگ هواپیما در جهان یعنی شرکت امبرائر اس ای، اجرای برنامه ساخت بزرگ‌ترین هواپیمای خود را به تعویق انداخته است.

در بحبوحه عمیق‌ترین بحران سیاسی و اقتصادی در چند دهه اخیر، جو تجاری در برزیل چنان نامساعد شده که اجرای پروژه‌های بزرگ در بخش‌های مختلف یا متوقف شده یا از میزان آن کاسته شده است. همچنین شرکت‌های کوچک‌تر، یا از قیمت‌ها کاسته‌اند یا حوزه فعالیت خود را تغییر داده‌اند.

یکی از عوامل موثر بر وضعیت بحران کنونی بی‌ثباتی سیاسی است که عملا برزیل را فلج کرده است. در پایتخت برزیل اتخاذ تصمیم‌ها و اجرای برنامه‌های ضروری به تعویق افتاده یا متوقف شده زیرا درباره آینده اطمینانی کافی وجود ندارد. ابهام و نگرانی درباره آینده سبب محتاط شدن شهروندان شده و آنها از هزینه‌های غیرضروری خود کاسته‌اند. برای مثال، رستوران‌هایی که تا قبل از بروز بحران، وضعیت درآمدی خوبی داشتند دچار مشکل شده‌اند زیرا افراد ترجیح می‌دهند در خانه غذا بخورند. مدیران این رستوران‌ها برای جلب مشتری از قیمت‌ها کاسته‌اند اما این اقدام نتیجه مورد نظر را در پی نداشته است.

معمولا در شرایط سخت اقتصادی هنگامی که فشار بر حزب حاکم بیشتر می‌شود، احزاب رقیب تلاش می‌کنند از شرایط پدید آمده برای لطمه زدن به حزب حاکم استفاده کنند و قدرت را به دست گیرند. در حال حاضر آن دسته از نمایندگان کنگره ملی برزیل که مخالف حزب حاکم و از اعضای احزاب رقیب هستند خواستار استعفای رئیس‌جمهوری شده‌اند. از طرف دیگر، در روند رسیدگی به پرونده فساد مالی بزرگ تاریخ برزیل، از بسیاری از شخصیت‌های سیاسی بلندپایه از جمله روسای مجالس سنا و نمایندگان این کشور بازجویی شده است. در این رسوایی مالی، ادعا شده از شرکت نفتی پتروبراس یعنی بدهکارترین شرکت نفتی جهان، پول به احزاب سیاسی انتقال پیدا کرده است. به این ترتیب حتی اعضای ارشد کنگره ملی برزیل به مشارکت در این فساد مالی متهم هستند و این به معنای در هم ریختگی عمیق سیاسی در بزرگ‌ترین اقتصاد آمریکای لاتین است.

در این میان نرخ بالای تورم و بیکاری و پیش بینی کاهش ۲ درصدی تولید ناخالص داخلی برزیل در سال جاری میلادی از سوی موسسه رتبه‌سنجی مودیز، نشانه‌هایی از وضعیت نامناسب اقتصاد این کشور هستند.

برای شهروندان میان سال برزیل، وضعیت کنونی یادآور شرایط دهه ۱۹۹۰ است. در آن سال‌ها نرخ بسیار بالای تورم سبب شد دولت به شکل دستوری قیمت بسیاری از کالاها را تعیین کند اما شرایط کنونی برای جوان ترها، جدید و هولناک است. به این ترتیب، نسل جوان برزیل دچار وحشت شده و بازگرداندن اطمینان به آینده به این نسل مستلزم همکاری احزاب سیاسی، کنار گذاشتن اختلافات و اقدامات واقعی و موثر برای مبارزه با فساد است.

نسل جدید برزیل هیچ تجربه‌ای از دوران‌های بحرانی و پرآشوب ندارد و این امر سبب رفتار غیرمنطقی و از روی وحشت آن می‌شود. مردم در حال کاهش هزینه‌های خود هستند، ازدواج نمی‌کنند و از خرید و مصرف غیرضروری اجتناب می‌کنند. در دانشگاه‌ها از بودجه تحقیقات کاسته شده و کمتر از گذشته کنفرانس‌های علمی برگزار می‌شود.

به این ترتیب شرایط برای فعالیت شرکت‌ها به ویژه شرکت‌های خدماتی نظیر خطوط هواپیمایی به شدت بد شده است. تقاضا برای خدمات هواپیمایی این خطوط حدود ۴۰ درصد کاهش یافته است. رستوران‌ها نیز وضعیت مشابهی دارند. بسیاری از رستوران‌ها در شهرهای بزرگ برزیل غذاهای ارزان تر به مشتری‌ها پیشنهاد می‌کنند اما تدابیری که برای حفظ درآمد خود اتخاذ کرده‌اند نتیجه مورد نظر را در پی نداشته است. نکته مهم این است که نسل نو در برزیل که مراجعه‌کنندگان اصلی به رستوران‌ها و استفاده‌کنندگان بزرگ خدمات خطوط هواپیمایی هستند بیش از اقشار دیگر وحشت‌زده شده و با احتیاط زندگی می‌کنند.

در این شرایط مدیران شرکت‌ها مجبور هستند دستمزد کارکنان را با تاخیر پرداخت کنند و همین امر عاملی برای کاهش قدرت مصرف است که بر رونق فعالیت‌های اقتصادی تاثیر منفی می‌گذارد. شرایط برای شرکت‌های تولیدی نظیر تولیدکنندگان خودرو نیز خیلی بهتر نیست. در نیمه نخست امسال در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، فروش خودرو در برزیل ۲۰ درصد کاهش یافته و مدیران این شرکت‌ها برنامه‌هایی نظیر کاهش تولید و اخراج کارکنان را در دستور کار خود قرار داده‌اند. از سوی دیگر شرکت‌های فعال در حوزه ساخت‌وساز به دلیل تصویب نشدن برنامه‌های تامین مالی با مشکل ادامه فعالیت مواجه شده‌اند. دولت تامین میلیاردها رئال بودجه برای برنامه‌های ساخت مسکن را متوقف کرده است و بخش‌های وابسته به بخش ساخت‌و‌ساز نیز در شرایط مساعدی قرار ندارند.

تحلیلگران از پیش اعلام کرده‌اند که شرایط کنونی در سال آینده میلادی نیز ادامه پیدا خواهد کرد. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد مدیران شرکت‌های خدماتی و تولیدی نیز چنین اعتقادی دارند. نرخ بیکاری در برزیل در ماه گذشته میلادی به ۵/ ۷ درصد یعنی به بالاترین میزان در پنج سال اخیر رسیده است. ماه گذشته برای هفتمین ماه پی‌درپی نرخ بیکاری در بزرگ‌ترین اقتصاد آمریکای لاتین افزایش یافت. اعلام این خبر سبب هراس بیش از پیش سرمایه‌گذاران در بورس برزیل شده است.

اختلافات سیاسی می‌تواند به عمیق تر شدن بحران اقتصادی و بی‌نتیجه ماندن تلاش‌های دولت برای سامان بخشیدن به اوضاع منجر شود، به همین دلیل در هفته‌های اخیر افق شرایط اقتصادی در این کشور تیره‌تر شده است. افزایش نرخ بیکاری از مصرف می‌کاهد و افق وضعیت اقتصادی را نگران کننده تر می‌کند. رفع بحرانی که با کاهش شدید قیمت مواد خام در جهان شروع شد و با انتشار اخبار مربوط به فساد فراگیر مالی برخی شخصیت‌های سیاسی و اقتصادی کشور گسترش یافت، به سادگی قابل رفع نخواهد بود.

شرایط اقتصاد جهان به گونه‌ای است که احتمال افزایش قیمت مواد خام بسیار کم است و از سوی دیگر پاک کردن ذهن مردم از فساد مالی گسترده غیرممکن است خواهد بود.