فقر تفکر توسعه‌ای

کلهر مدیرعامل شرکت لیزینگ شید آلفرد مارشال اقتصاددان انگلیسی معتقد است هرگونه اظهارنظر سطحی راجع به مسائل اقتصادی گمراه‌کننده است. بنابراین توسعه‌نیافتگی صنعت لیزینگ را باید در توسعه‌نیافتگی کل نظام‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... جست‌وجو کرد.ریشه‌یابی توسعه‌نیافتگی در ایران، نیازمند مطالعات اقتصاد سیاسی و علوم اجتماعی است.به مصادیقی از توسعه‌نیافتگی کلی به شرح زیر دقت کنیم:در زمینه توسعه‌ علمی: سهم بودجه تحقیق و توسعه (R&D) کشور هیچ‌گاه از ۵/۰ درصد GDP تجاوز نکرده است! (مقایسه کنید با متوسط شاخص جهانی ۵/۱ درصد، اتحادیه اروپا ۲ درصد، ایالات متحده ۵/۲ درصد و ژاپن ۳ درصد!) در زمینه توسعه فرهنگی: سرانه مطالعه هر ایرانی روزانه ۲ دقیقه است!؟ در حالی که این نسبت برای آمریکایی‌ها ۲۰ دقیقه، انگلیسی‌ها ۵۵ دقیقه و ژاپنی‌ها ۹۰ دقیقه است!

در زمینه توسعه انسانی:

مصرف برق ۳ برابر، آب ۲ برابر، بنزین ۶ برابر و گاز ۳ برابر میانگین مصرف جهان!؟

مصرف نمک ۳ برابر، شکر ۴ برابر، نوشابه ۱۰ برابر و شیر یک‌چهارم میانگین مصرف جهان!؟

سوانح و تصادفات رانندگی، ۲۰ برابر استاندارد جهانی!؟

در زمینه توسعه اقتصادی: رتبه ۱۳۰ جهانی در بهبود فضای کسب‌و‌کار! رتبه دوم جهانی در تورم!، اقتصاد دولتی ۷۵ درصدی! اقتصاد زیرزمینی ۵۰ درصدی!

به طور کلی مطالعات تاریخی و مقایسه تطبیقی با سایر کشورها نشان می‌دهد که ایران از نظر صنایع مالی نظیر بانکداری، بیمه، بورس، صرافی و لیزینگ نیز از کشورهای همسایه و همگروه منطقه عقب‌تر است. مصداق اینکه تنها ۵۷ سال از استقلال کشور مالزی می‌گذرد (۱۹۵۷) و این کشور مروج انواع ابزارهای مالی اسلامی در منطقه آسیا است!

ایضا فقط حدود ۴۰ سال از بنیان‌گذاری کشور ۸۰هزار کیلومتری امارات متحده عربی می‌گذرد و حالا مرکز بین‌المللی مالی این کشور (DIFC) با سابقه ۱۰ساله، یکی از شناخته شده‌ترین مراکز مالی جهانی است!

در مقام مقایسه، قدمت برخی صنایع مالی ایران به بیش از یک و نیم قرن می‌رسد! به‌عنوان نمونه ۱۶۰ سال پیش در دوره قاجاریه صرافانی چون تومانیانس، جهانیان، جمشیدیان و ... در ایران به فعالیت صرافی مشغول بودند. در بانکداری سابقه‌ای ۱۳۵ ساله داریم (وقتی حاج امین دارالضرب پیشنهاد تاسیس بانک ملی را به ناصرالدین شاه داد، اما پذیرفته نشد!؟).

در صنعت بیمه سابقه‌ای ۸۰ ساله (از زمان رضاشاه)، در بورس سابقه‌ای حدودا ۵۰ ساله و در لیزینگ سابقه‌ای حدودا ۴۰ ساله!

اما چرا صنایع مالی ما متناسب با سن و سال خود در حد «جهان تراز» توسعه نیافتند!؟

۱- فقر «تفکر توسعه‌ای» به عنوان لنگر همه عقب‌ماندگی‌ها!

۲- عدم تعیین استراتژی و ماموریت توسط نهادهای متولی بازار پول و سرمایه در امر توسعه مالی «جهان تراز»

۳- نبود بستر مساعد اقتصاد پولی پویا و فرامرزی

۴- عدم انجام مطالعات بنیادین و تطبیقی و ورود دانش فنی (Know- How) و استفاده از مشاوران خارجی در صنعت لیزینگ، وضع قانونی مستقل، تدوین استانداردها، فرآیندها، بومی‌سازی و فرهنگ‌سازی این صنعت

۵- عدم تعامل با سازمان‌های مالی و پولی بین‌المللی (Euromoney, IMF, IFC)، انجمن‌ها و فدراسیون‌های بین‌المللی لیزینگ

۶- عدم برخورداری صنعت لیزینگ از حمایت‌ها و عنایت‌های لازم متولیان پولی و اقتصادی کشور