فاطمه بگ جوانی

چندی پیش مساله کاهش رتبه بندی اعتباری اوراق قرضه آمریکا، لرزه‌ای عظیم بر اقتصاد جهانی وارد کرد. لرزه‌ای که پس لرزهای آن با اعلام تثبیت نرخ بهره تا سال ۲۰۱۳ در حد صفر توسط «برنانکه» مهار شد تا دوباره فضایی از آرامش نسبی بر بازارهای جهانی حاکم شود. وجود این آرامش نسبی در آخر هفته کاری آمریکا، با وجود به هم ریختگی بازارهای مالی اروپا و آسیا، این مجال را برای برخی دولتمردان و صاحبنظران فراهم کرد تا با زیر سوال بردن نحوه بررسی موسسه S&P آبروی از دست رفته دولت اوباما را بازگردانند. سایت بلومبرگ به نقل از برخی منابع آگاه عنوان داشت که موسسه SEC در حال بررسی نحوه ارزیابی موسسه S&P می‌باشد. شواهد چنین عنوان می‌دارد که این احتمال وجود دارد موسسه S&P در نحوه رتبه‌بندی از شیوه جدیدی استفاده کرده است که باعث شده رتبه اعتباری این موسسات کمتر از واقع نشان داده شود. شیوه‌ای که باعث شده ارزش سهام جهانی ۸/۶ تریلیون دلار طی دو هفته اخیر کاهش یابد. این صاحبنظران معتقدند این نحوه ارزیابی سبب شده بدهی‌های دولت آمریکا در حدود ۲ تریلیون دلار بیشتر نشان داده شود. برخی از این صاحبنظران پا را فراتر گذاشتند و عنوان داشتند که کارکنان S&P از این خبر پیش از اعلام رسمی آن خبر داشتند که این خود حداقل باعث بروز این شائبه می‌شود که ممکن است حتی در صورت صحت نحوه رتبه‌بندی، از این اطلاعات بهره‌برداری شده باشد. همچنین عده‌ای بر این باور هستند که ارزیابی مذکور به صورت مغرضانه صورت گرفته است و شاید هدف تخریب دولت اوباما بوده است...

... که البته اعتراضات و جریانات اخیر این کشور به دنبال آمارهای اقتصادی ارائه شده، صحه‌ای بر این ادعا است. ما در این مقاله بیشتر به دنبال این هستیم که به واکاوی این جریان از بعد دیگر بپردازیم تا شاید این نگاه خارج از گود، علل رفتار‌های مشابه برای ما را روشن کند.

- در دنیای کنونی که اخبار و اطلاعات از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند. دیدن و شنیدن و تحت تاثیر هیجانات قرار نگرفتن کاری بس دشوار است. همیشه باید درصدی را برای این احتمال گذاشت که آنچه می‌شنویم حتی توسط یک موسسه معتبر ممکن است مغرضانه باشد یا با شیوه‌ای متفاوت از آنچه پیش از این ارزیابی می‌شود ارزیابی شده باشد که در هر صورت متضرران این داستان مترسکان بازار می‌باشند که اجازه می‌دهند بازیگر فیلم‌نامه‌ای شوند که خود از آن بی‌اطلاع هستند.

-این نکته که یک موسسه اعتباری رتبه اوراق قرضه خود را از AAA+ به AAA تغییر داد؛ هر چند دلالت بر وجود میزانی ریسک در سطحی محدود است. اما معرف وجود توان مناسب در انجام به موقع تعهدات است. اما این کاهش رتبه اندک چگونه تاثیر به این بزرگی بر اقتصاد جهان گذاشت را می‌توان در این مساله جست‌وجو کرد که همیشه سود یک عده در گرو متضرر شده عده‌ای دیگر است و به این ترتیب آمار و اطلاعات ابزاری در دست عده‌ای می‌شود تا با بزرگ‌نمایی این داده‌ها گاه با اخباری خوش و آماری مثبت به ایجاد یک جریان مثبت در بازار بپردازند؛ جریانی که در ته آن چیزی جز فروش عده‌ای مطلع از این داستان و خرید عده‌ای دیگر که از شنیدن اخبار خوش خوشنود می‌شوند نیست و گاه نیز یک خبر منفی فرصت خریدی برای سوداگران فراهم می‌سازد تا با اطلاع از اخبارسازی‌های ایجاد شده فرصتی درخور توجه را فراهم کنند.

- با توجه به این که SEC یک موسسه دولتی است، این تردید نیز گاه مطرح می‌شود که این آمار‌ها و داده‌ها عرصه‌ای برای زورآزمایی قدرت‌های سیاسی شده است و موسسات با زیر سوال بردن داده‌های یک موسسه به دنبال زیر سوال بردن جریان فکری پشت سر آن هستند.

این که آیا موسسه S&P درست ارزیابی کرده است یا موسسه SEC به حقیقت به منازعه برخواسته است، موضوع بحث ما در این نوشتار نیست.

آنچه ما در این مقاله خواهان بزرگ‌نمایی‌اش بودیم این است که در زمانی که در یک بازار درخصوص یک روش علمی اتفاق نظر وجود ندارد شاید بهتر آن باشد که به جای آنکه اجازه بدهیم در جنگ اقتصادی و سیاسی قدرت‌ها مورد بهره‌کشی واقع شویم در گوشه‌ای بنشینیم و ناظر جدال آن‌ها باشیم که سرانجام در انتهای هر بحرانی همیشه ناجی پیدا می‌شود تا جهت رسیدن به اهداف خود به امور سامان دهد.