رشد نامتناسب سکه دولتی در مقایسه با قیمت‌های جهانی
گروه بازار پول_مسعود رضا طاهری: بهای طلا در بازار‌های جهانی در چند ماه اخیر نوسان زیادی داشته است. در یک ماه گذشته قیمت آن در بازار‌های جهانی دو بار از مرز 1800 دلار گذشت. در همین حال ثبت این رقم به عنوان عمده‌ترین شاخص تعیین قیمت سکه، در دو مقطع زمانی به فاصله یک ماه ( اواخر مرداد ماه تا اواخر شهریور) در داخل کشور اثرات به شدت متفاوتی داشته است.

۲۸ مرداد ماه قیمت طلا برای اولین بار از ۱۸۰۰ دلار گذشت و در پایان معاملات هفتگی قیمت آن در سطح ۱۸۲۴ دلار بسته شد. تاثیر افزایش قیمت آن در روز ۲۹ مرداد به بازار داخلی رسید. قیمت سکه بهارآزادی در این روز در بازار آزاد به ۵۱۷ هزار تومان رسید. در این روز قیمت دلار بازار ۱۱۸۵ تومان بود. همچنین قیمت سکه دولتی ۴۹۴ هزار تومان تعیین شده بود. در این روز قیمت سکه طرح قدیم در بازار ۵۳۰ هزارتومان، نیم سکه در بازار ۲۶۰ هزار تومان و ربع سکه در بازار ۱۳۹ هزار تومان بود.قیمت‌های فوق در حالی است که در روز ۲۷ شهریور قیمت طلا در بازار‌های جهانی پس از نوسان فراوان و حتی افت قیمت تا ۱۷۶۰ دلار، مجددا از ۱۸۰۰ دلار عبور کردو در پایان معاملات هفتگی در سطح ۱۸۱۲ دلار متوقف شد. در این روز که قیمت دلار آمریکا تا۱۲۶۸ تومان رسیده بود، بهای سکه در بازار به ۶۱۰ هزار تومان رسید. سکه دولتی نیز در مرز ۶۰۰ هزار تومان تعیین شد. سکه طرح قدیم تا ۶۳۰ هزارتومان بالا رفت. نیم سکه بازار به ۲۹۰ هزارتومان رسید و ربع سکه هم در بازار ۱۴۹ هزار تومان به فروش رسید.بر اساس داده‌های موجود در جدول می‌توان دریافت که بازار داخلی با شتابی کاملا نامتناسب با قیمت‌های جهانی در حرکت است. درحالی که مقامات مسوول در بانک مرکزی به شدت از انطباق قیمت سکه با قیمت جهانی طلا دفاع می‌کنند، مقایسه نسبت افزایش قیمت و درصد تغییرات سکه‌های بهار آزادی با روند افت و خیز قیمت طلا این ادعا‌ها را رد می‌کند و افکار عمومی را از هرگونه چالش بیشتر در این زمینه بی نیاز می‌سازد. برابر با آنچه در جدول آمده در مدت مورد اشاره در حالی که بهای طلا در بازارهای جهانی با کاهش از ۱۸۲۴ دلار به ۱۸۱۲ دلار رسیده و ۷/۰ درصد کاهش نشان می‌دهد، قیمت سکه دولتی با ۴/۲۱ درصد در اوج افزایش قیمت‌ها ایستاده است.در همین حال، درصد افزایش قیمت سکه بازار به ۱۸ درصد رسیده است که نشان از بی‌ارتباطی مکانیسم تعیین قیمت‌ها در بازار داخلی نسبت به بازار‌های بین‌المللی دارد. سکه طرح قدیم در بازار داخلی در این مدت ۱۹ درصد گران شده است.
نیم سکه و ربع سکه نیز اگرچه با سایرسکه‌ها فاصله دارند، اما طی مدتی که متوسط بهای طلا در بازار جهانی منفی بوده، از نرخ رشد 5/11 درصدی و 4/10 درصدی برخوردار بوده‌اند.
نکته قابل تامل در این میان نرخ رشد ۷ درصدی دلار آمریکا است. در این مدت قیمت دلار آمریکا در بازار از ۱۱۸۵ تومان به ۱۲۶۸ تومان در روز گذشته رسیده که نهایتا به نرخ رشد ۷ درصدی دست یافته که هرگونه توجیه در مورد تاثیر فوق‌العاده آن، در تعیین قیمت سکه را نیز رد می‌کند. با توجه به مقایسه‌های انجام شده باید افزایش شدید قیمت سکه‌های دولتی را بیشتر در راستای انتظارات تورمی ایجاد شده در بازار تحلیل کرد، در حالی که بانک مرکزی در ماه‌های گذشته همواره با افزایش قیمت سکه دولتی به سرعت بر قیمت سکه بازار تاثیر منفی می‌گذاشت و حداقل قیمت آن را روزانه ۵ هزار تومان کاهش می‌داد، بررسی‌ها نشان داده که در یک ماه گذشته قیمت شتابان سکه بازار دیگر تاثیری از روند افزایشی قیمت سکه دولتی نپذیرفته است. از این رو، بانک حداقل با دو هدف کنترل قیمت سکه در بازار و همچنین جلوگیری از خروج منابع طلایی کشور، ظاهرا تنها راه چاره را افزایش قیمت سکه دولتی دانسته است. رویه ای که البته در دو، سه روز اخیر قدری با احتیاط با آن برخورد شده است.
بازار سکه در روز گذشته
قیمت سکه بهار آزادی، سکه طرح قدیم و نیم سکه دیروز در بازار تغییری نداشت و به ترتیب ۶۱۰ هزار تومان، ۶۳۰ هزار تومان و ۲۹۰ هزار تومان به مردم فروخته شد. در همین حال قیمت ربع سکه با ۱۰۰۰ تومان افزایش به ۱۴۹ هزار تومان رسید. قیمت سکه گرمی نیز ۸۰ هزار تومان اعلام شد.
سکه دولتی
روز گذشته قیمت سکه‌های دولتی نیز تغییر نکرد. سکه بهار آزادی ۵۹۹ هزار و ۵۶۰ تومان، نیم سکه ۲۸۲ هزار و ۳۶۰ تومان، ربع سکه ۱۴۴ هزار و ۵۶۰ تومان و سکه گرمی ۷۵ هزار و ۹۲۰ تومان تعیین شدند.
بازار ارز
قیمت‌ها در بازار ارز دیروز قدری تعدیل شد. دلار آمریکا که تا ۱۲۷۵ تومان در روز شنبه بالا رفته بود، با ۸ تومان افت قیمت به ۱۲۶۷ تومان رسید. یورو نیز با ۵ تومان کاهش قیمت تا ۱۷۷۰ تومان پایین آمد. پوند انگلیس در حد ۲۰۲۰ تومان ثابت ماند اما هر یکصد ین ژاپن با ۲۰ تومان رشد قیمت تا ۱۶۵۰ تومان بالا رفت. تازه‌ترین خبرها در مورد فروش ارزهای مسافری این است که در حالی که مسافران خارجی به مقصد کشورهای همجوار از جمله عراق تاکنون می‌توانستند از سهمیه ۵۰۰ تا ۷۰۰ دلاری به نرخ دولتی استفاده کنند. در حالی که بر اساس برخی شنیده‌ها این امکان در برخی شعب بانک‌ها کلا قطع شده اما در عین حال در برخی شعب به واسطه اعمال نفوذ تا ۱۰۰۰ دلار نیز پرداخته شده است. گفته شده به طور مثال برخی از مسافران برای مسافرت صوری تا شهر اربیل عراق بلیت ۴۰ هزار تومانی خریداری کرده، حق خروج مربوطه را نیز می‌پردازند و در نهایت با توجه به شکاف قیمتی ۲۰۰ تومانی دلار دولتی و آزاد از تفاوت قیمت‌ها آنچنان سود می‌برند که از خیر سفر نیز می‌گذرند.طلا در بازار‌های جهانی در پایان معاملات هفتگی در سطح ۱۸۱۲ دلار بسته مانده است. با اینکه در روز‌های اخیر رونق ظاهری بورس‌های جهان قدری موجب افت قیمت طلا شد اما احتمال خروج یونان ازحوزه یورو روز به روز قوی‌تر می‌شود. این در حالی است که یونان برای ورشکستگی اقتصادی تنها یک ماه فرصت دارد و دولت‌های اروپایی باید قسط دوم تسهیلات حمایتی به این کشور را هر چه زودتر بپردازند، اقدامی که عمدتا با واکنش منفی مردم و احزاب کشورهایی چون آلمان و فرانسه روبه‌رو بوده است.