دکتر بهرام غیائی
اگرچه اکثریت قهرمانان ملی‌مان نتوانستند از المپیاد چین مدال‌های زرد، نقره‌ای و خاکستری رنگ مورد انتظارمان را به ارمغان بیاورند، در نتیجه غرور ملی‌مان قدری خط خطی و اندوهی پنهان بر اکثریت ملت مستولی گردید، که چرا ما ایرانیان قهرمان پرور نتوانستیم در این المپیاد با شکوه به حداقل‌ها دست یابیم، مع الوصف خبر مشعوف‌کننده اخیر نشریه معتبر بانکداری بنکر (The Banker) مبنی بر اینکه مدیران متفکر و برجسته بخش صنعت بانکداری به‌خصوص در بخش‌خصوصی، توانسته‌اند مقامی بسیار شاخص و برجسته در صحنه بانکداری بین‌الملل کسب کنند که این امر باعث افتخار هر فرد ایرانی است.

با تشکر فراوان از مدیران و کارکنان لایق و توانمند صنعت بانکداری بخش‌خصوصی کشور و با تبریک به دولتمردان، مقامات بانک مرکزی و ناظر بر امور بانکداری که با درایت و تصمیمات و سیاست‌های مقتضی توانسته‌اند بستر لازم برای اینگونه فعالیت های ثمر بخش را در بخش‌خصوصی هموار نمایند و هدایت و حمایت لازم را معمول دارند. بدیهی است که اعتماد بیشتر به بخش‌خصوصی می‌تواند در شکوفایی اقتصاد ملی و در اجرای اصل 44 قانون اساسی بسیار موثرتر واقع گردد.
مجله هفتگی اکونومیست
(The Economist) مورخ دوم آگوست 2008 (August 2,2008) تازه به دستم رسیده بود، نگاهم به مقاله مجله بنکر (The Banker) در مورد رتبه‌بندی یک هزار بانک برتر جهان، از نظر میزان سرمایه اصلی و دیگر توانمندیهای بانکها که در مجله معتبر اکونومیست (The Econmist)به چاپ رسیده بود، افتاد. از آنجایی که اخیرا مقالاتی در مورد مجله بانکداری و معتبر
(The Banker) در روزنامه‌‌های یومیه ایرانی به چاپ رسیده است، علی‌الخصوص آنکه اعتبار این مجله و نتایج ارزیابی برخی از بانک‌های ایرانی توسط آن مورد سوال قرار داده‌ بودند، لذا حیفم آمد که از این فرصت استفاده ننمایم و ضمن معرفی بیشتر مجله بنکر (The Banker)، حق کلام را در مورد درجه اعتبار بین‌المللی این مجله و نتایج ارزیابی به عمل آمده از بانک‌های ایرانی را به عنوان بخشی از یک‌هزار بانک‌های برتر جهان در سال ۲۰۰۷، ادا ننمایم. مجله بنکر (The Banker) با ۷۹ سال سابقه و تجربه بانکی در سطح بین‌الملل، در سال ۱۹۲۶ در انگلستان به ثبت رسیده است و یکی از معتبرترین منابع اطلاعاتی برای سرمایه‌گذاران بین‌المللی و مدیران صنعت بانکداری عمومی و تجاری جهان محسوب می‌شود. این مجله ماهانه با ارائه نتایج پژوهش‌های علمی و حرفه‌ای، آمار، مقالات و مصاحبه‌‌های وزین و ارائه نقطه نظرات بانکداران خبره و والامقام در صنعت بانکداری جهانی، توانسته است مقامی بس مهم و معتبر در این صنعت دست و پا نماید. کمتر افراد کلیدی در صنعت بانکداری و سرمایه‌گذاری هستند که بدون مطالعه مستمر این مجله بتوانند تصمیمات کلیدی اقتصادی، بانکداری و سرمایه‌گذاری خود را اتخاذ نمایند. به همین دلیل بوده است که مجله اکونومیست (The Economist)، این غول انتشاراتی اقتصادی، تصمیم به استفاده از آمار ارائه شده در مجله بنکر نموده که این نیز تاییدی است بر مقبولیت و اعتبار آمار و مقالات مجله بنکر.
بزرگ‌ترین بانک‌های جهان
سال گذشته، رتبه‌بندی مجله بنکر در یک هزار بانک برتر جهان، از نظر میزان سرمایه پایه (اصلی ـ (Tire I بانک اچ اس بی سی (HSBC) به عنوان بزرگ‌ترین بانک جهان معرفی شد و به این ترتیب از «بانک آو آمریکا» (Bank of America) پیشی گرفت. سرمایه بانک‌ها، از نظر استانداردهای بین‌المللی و برای این رتبه‌بندی، به ترتیب زیر تعریف گردیده و محاسبه شده است.
الف- سرمایه پایه (اصلی ـ Tire I)
سرمایه پایه (اصلی ـ Tire I) در صنعت بانکداری و در هر مقطع زمانی، به ترتیب جمع کل مانده حسابهای زیر تعریف و محاسبه می‌گردد:
-سرمایه انتشار داده شده و پرداخت شده
-مانده حساب‌اندوخته قانونی
-مانده حساب صرف سهام
-مانده حساب سود و زیان سنواتی
ب - سرمایه تکمیلی (Tire II):
سرمایه تکمیلی (Tire II) در صنعت بانکداری و در هر مقطع زمانی، به ترتیب جمع کل مانده حساب‌های زیر تعریف و محاسبه می‌گردد:
-مانده حساب‌اندوخته‌های عمومی
-مانده حساب‌اندوخته‌های سرمایه‌ای و سایرحساب های تجدید ارزیابی
-مانده حساب‌ اندوخته‌های مشکوک‌الوصول عمومی
-مانده حساب‌اندوخته ناشی از تجدید ارزیابی سهام
ج - کل سرمایه:
کل سرمایه بانک در هر مقطع زمانی، عبارت است از مجموعه سرمایه پایه (اصلی ـ Tire I) و سرمایه تکمیلی (Tire II)، که به ترتیب مذکور، محاسبه می‌شود.
در این رده‌بندی، رویال بانک اسکاتلند (Royal Bank of Scotland) از رده هشتم به رده سوم جدول ارتقا یافت. ولیکن نکته قابل توجه در این است که این بانک هنوز از نظر میزان جمع دارائی‌ها در رده نخست قرار دارد و پس از آن دویچ بانک
(Deutsche Bank) قرار گرفته که از نظر رده‌بندی براساس سرمایه پایه (اصلی ـ Tire-I) حتی جزو ۲۰ بانک اول و برتر جهان قرار نگرفته است. بانک چاینا (Bank of China) و بانک آی سی بی سی (ICBC) که یکی دیگر از بانک‌های چینی است، موفقیت خود را حفظ و نیز در رده ۱۰ بانک برتر قرار دارند و هر دو بانک چینی مورد بحث، از قدرت سودآوری قابل ملاحظه‌ای در قیاس با دیگر بانک‌های طراز اول جهان برخوردار هستند.
(سرمایه در تاریخ 31 دسامبر 2007، ارقام به میلیارد دلار)
اعلام این مطلب بسیار قابل توجه می باشد که اطلاعات فوق توسط یک تیم هزار نفری پژوهنده ارشد در مجله بنکر جمع‌آوری و ارائه گردیده است که هدایت و ریاست این گروه کارشناسان ارشد، بر عهده یک بانوی ایرانی‌تبار به نام سرکار خانم بیتا قویمی
(Beata Ghavimi) و سه مدیر ارشد دیگر (Chief Editors) بوده است. وجود چنین شخصیت‌های ایرانی در صحنه‌های اقتصاد بین‌الملل، باعث افتخار ما ایرانیان می باشد و این نیز شاید بهترین پاسخ به مقاله مورخ 20/5/1387 مندرج در روزنامه دنیای اقتصاد باشد که نویسنده مقاله گله کرده بودند که چرا ما خود یک The Banker نداریم؟ دوست عزیز و نگارنده مقاله مذکور بایستی توجه فرمایند که فرهیختگانی همچون سرکار خانم بیتا قویمی (Beata Ghavimi) هستند، که به بنگاه‌هایی چون بنکر (The Banker) نقش و حیات می‌دهند. اگر مصمم هستید، شما هم می‌توانید یکی دیگر از بنکرزها را همین امروز بنا کنید. یادمان باشد که نیاز همواره مادر اختراع و موجب کسب موفقیت بشر بوده است، کشور انگلستان هیچگاه از مواهب الهی و طبیعی، مثل کشور ایران برخوردار نمی‌باشد و صاحب انرژی نفتی و گازی و صدها منابع طبیعی دیگر نبوده است. چرخ اقتصادی آن مملکت عمدتا از طریق فروش خدمات و یا درآمد صنعت توریست می‌چرخد که امروز به عنوان چهارمین قدرت اقتصادی دنیا معروف گردیده است. شاید دولتمردان و نمایندگان محترم مجلس ماهم قدری توجه خود را به صادرات دانش، تفکر و‌اندیشه که از قدیم همواره نزد ایرانیان بوده است، معطوف بدارند و بنگاه‌های اقتصادی را از این بابت تشویق، پشتیبانی و حمایت نمایند. بلکه ما هم بتوانیم بنکرزها را خود بنا کنیم و دانش پزشکی، مهندسی، حسابداری، حسابرسی و غیر و غیره خود را به جای منابع طبیعی که اموال ملی محسوب می‌گردند، صادر کنیم. صحبت از حسابداری شد.
قابل توجه است که بودجه شرکت Ernest young که یکی از بزرگ‌ترین موسسات حسابرسی دنیا می‌باشد، در سال ۲۰۰۷ معادل نصف درآمد کل ایران بوده و از این طریق درآمد و ارز قابل توجهی برای کشور خود تولید کرده است و به همین علت جزو ۱۰۰ شرکت برتر دنیا (Fortune ۱۰۰) معرفی شده است. در سالهای اخیر نشانه‌های بسیاری از توانایی‌های علمی و تجربی و مدیریتی ما ایرانیان در سطح جهانی مشاهده و مطرح گردیده است و این ثابت می‌کند که قهرمانان علمی و دانشمند ما می‌توانند در سطح بین‌الملل مطرح باشند و از این طریق نیز چرخ اقتصادی مملکت را به حرکت درآورند. وضعیت بانک‌های ایرانی در رده‌بندی یک هزار بانک برتر جهان در سال میلادی ۲۰۰۷ به ترتیب زیر توسط مجله بنکر ارائه شده است:
الف- رده‌بندی بانک‌های ایرانی از نظر‌اندازه و میزان سرمایه پایه (اصلی- Tire I )، توسط مجله بنکر (The Banker) به ترتیب زیر در نشریات ماه‌های جولای و آگوست 2008 محاسبه و ارائه شده است:
ب- مجله بنکر، دیگر توانمندی‌های بانک‌های ایرانی را برای سال ۲۰۰۷ مورد ارزیابی قرار داده و از آن جمله قدرت سودآوری و محاسبه درصد برگشت روی سرمایه هر بانک، از بانک‌های ایرانی را به ترتیب زیر محاسبه و رتبه‌بندی نموده است:
ج) همچنین رشد قدرت سودآوری بانک‌های مورد بحث ایرانی را، در قیاس با سود ویژه سال ماقبل آنها، محاسبه و میزان بهبود قدرت سودآوری آنها را طی سال مالی مورد گزارش به ترتیب زیر ارائه داده است: ظاهرا اطلاعات لازم برای محاسبه درصدهای فوق و برای بانک‌های ملی، صادرات و مسکن در اختیار کارشناسان مجله بنکر (The Banker) قرار نگرفته است. د) مجله بنکر (The Banker) از لحاظ سلامت و امنیت اقتصادی (رابطه فیمابین میزان و کفایت سرمایه و دارایی‌های بانک) بانک‌های مذکور را مورد ارزیابی قرار داده و رتبه‌بندی بانک ها را به ترتیب زیر ارائه داده است: آفرین بر مدیران کهنه ‌کار، با تجربه و موفق بانک‌های بخش‌خصوصی، یادمان باشد که عمر بانک پاسارگاد (سهامی عام) و یا بانک پارسیان تنها دو تا حداکثر هفت سال از تاریخ تأسیس آنها تجاوز نمی‌کند و طی این مدت کوتاه و با پیشرفت چشم‌گیر و گسترش انفجاری و استثنایی خود توانسته‌اند چنین مقام شایسته‌ای را بین بانک‌های ایرانی که عمدتا بیش از ده‌ها سال سابقه دارند و یا فیمابین ده ها هزار بانک جهانی که اکثریت قریب به اتفاق آنها بانک‌های قدیمی صدساله هستند، رتبه با ارزش 536 برای بانک پاسارگاد و مرتبه 595 برای بانک پارسیان احراز گردد. بنابراین در قیاس نسبی معادله ا‌ی، بانک پاسارگاد و پارسیان را می‌توان قهرمانان و به عنوان برندگان مدال طلای المپیاد جهانی صنعت بانکداری کشور معرفی نمود که مرهمی باشند بر‌اندوه از دست دادن مدالهای زرین المپیاد چین، آنچه که انجام شده است قطعا« تفضل الهی» بوده است. با تشکر بی‌پایان از متفکران و مدیران توانمند صنعت بخش‌خصوصی بانکداری ایران که از این آزمایش بسیار سخت سربلند بیرون آمده‌اند. برای هر ایرانی جای نهایت خوشوقتی خواهد بود که مشاهده کند در رتبه‌بندی‌های سالانه نشریه اقتصادی و بانکی معتبر (The Banker) بانک‌های ایرانی با وجود تمامی مشکلات و محدودیت‌ها و علیرغم تمامی قطعنامه‌های ناروا و ناجوانمردانه بین‌الملل، هر سال رتبه بهتر و بالاتری را در میان یک هزار بانک برتر جهان بدست آوردند. آن برادر عزیزی که در روزنامه وزین سرمایه، مورخ 15/5/1387 این موفقیت‌ها را به عنوان سوء استفاده تبلیغاتی از رتبه‌بندهای عملکرد اعلام داشته بود، بهتر است با واقع‌بینی و حسن نیت به این مقاله بنگرد و همگی سعی نماییم که خودمان و به تبع بخش‌خصوصی موفق کشورمان را باور داشته باشیم.
حسابداران خبره انگلستان و آمریکا
حسابدار رسمی ایران