یک کارشناس اقتصاد اسلامی:
اوراق مشارکت با تعریف دیگری جایگزین اوراق قرضه شد
یک کارشناس اقتصاد اسلامی گفت: در سال‌های پس از انقلاب قانون بانکداری اسلامی به ندرت در کشورهای دنیا اجرا می‌شد، اما به تدریج بسیاری از کشورهای اسلامی و حتی غیراسلامی قانون فعالیت‌های بانکی بدون ربا را تصویب و اجرا کردند.
مرتضی عزتی در گفت‌وگو با «توانا»، اظهار داشت: در سال‌های اول بعد از انقلاب، با تصویب شورای انقلاب همه بانکهای موجود دولتی شدند و طبق همین مصوبه تعداد زیادی از بانکهای خصوصی کوچک با هم ادغام شدند.
وی تصریح کرد: بر این اساس بانکهای ملت و تجارت تشکیل شدند و برخی از بانکها که قبل از انقلاب هم وجود داشتند امکان توسعه و گسترش پیدا کردند ضمن اینکه در سال‌های اول بعد انقلاب شاهد تاسیس بانکهای جدیدی هم بودیم.
وی افزود: در نظام بانکی بعد از انقلاب شبهه اصلی که وجود داشت، ربوی بودن فعالیت بانکها بود و در یکی از مصوبات شورای انقلاب ربا یا بهره از نظام بانکی حذف و کارمزد و قرض‌الحسنه جایگزین آن شد.
وی بیان کرد: در سال ۱۳۶۲ قانون عملیات بانکداری بدون ربا تصویب شد و در سال ۱۳۶۳ به صورت رسمی به اجرا درآمد.
عزتی خاطرنشان کرد: براساس این قانون بانکها باید در کنار فعالیت قرض‌الحسنه براساس عقود مشارکتی در زمینه‌های مختلف فعالیت کنند.
وی اشاره کرد: طبق قانون عملیات بانکداری بدون ربا سپرده‌های سرمایه‌گذاری فقط در قالب‌های سرمایه‌گذاری هستند و سپرده‌های پس‌انداز مربوط به فعالیت قرض‌الحسنه هستند.
این کارشناس امور اقتصادی بیان کرد: قانون عملیات بانکداری بدون ربا بعد از انقلاب در ایران مبنای عمل نظام بانکی قرار گرفت و فعالیت‌های بدون ربا در کشور گسترش پیدا کرد.
به گفته وی در سال‌های پس از انقلاب بعضی از کشورهای دنیا به ندرت با این قانون به فعالیت می‌پرداختند، اما بعد از آن تقریبا در همه کشورهای اسلامی قانون فعالیت‌های بانکی بدون ربا اجرا شد و تعداد قابل‌توجهی از کشورهای غیراسلامی این قانون را در اقتصاد خود اجرا کردند.
عزتی گفت: در حال حاضر بانکداری اسلامی سهم بزرگی از فعالیت‌های بانکی جهان را به خود اختصاص داده و با گذشت زمان سهم آن در حال افزایش است.
عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس تعیین نرخ بهره را جزو فعالیت‌های اصلی نظام بانکی بیان کرد و گفت: بعد از انقلاب نرخ بهره از نظام بانکی حذف و سود جایگزین آن شد.
وی با اشاره به قانون بانکداری بدون ربا تصریح کرد: با تغییر نظام بانکی کشور سود فعالیت‌های اقتصادی به تناسب میزان سپرده‌گذاری بین سپرده‌گذاران توزیع می‌شود و این سیاست جایگزین تعیین نرخ بهره شده است.
وی افزود: طبق نظام بانکی قبل از انقلاب، بانک مرکزی برای اجرای برخی از سیاست‌ها اوراق قرضه‌ای را به فروش می‌رساند که بعد از انقلاب با توجه به ربوی بودن، این سیاست از نظام بانکی حذف شد.
این کارشناس اقتصادی بیان کرد: بر این اساس اوراق مشارکت با تعریف دیگری جایگزین اوراق قرضه شد و قرار شد براساس سود واقعی حاصل از فروش و واگذاری این اوراق در فعالیت اقتصادی، بین سپرده‌گذاران سود توزیع شود.
وی اظهار داشت: طبق این قانون در عمل به جای قرض دادن و گرفتن، سیاست مشارکت در فعالیت‌های اقتصادی توسط عموم، سپرده‌گذاران و صاحبان سرمایه جایگزین شد.
عزتی اشاره کرد: بعد از انقلاب زمانی که نظام بانکی دولتی شد، قرار بود بانکها سیاست‌های دولت را به صورت مستقیم و غیرمستقیم اعمال و اجراکنند، اما بعد از مدتی ضرورت بانکداری خصوصی در کشور مشاهده شد و اجازه فعالیت بانکهای خصوصی در کشور داده شد.
وی با اشاره به اقتصاد پولی بیان کرد: پول و بانکها شریان‌های فعالیت‌های اقتصادی هستند، هر فعالیت اقتصادی بخواهد صورت بگیرد ملزم به دریافت و پرداخت پول است و این عمل امروزه بدون وجود بانکها انجام نمی‌شود.
وی افزود: بانکها برای تداوم فعالیت و حفظ بقای خود نیاز به توسعه فعالیت‌های اقتصادی و مبادلات گردش وجوه دارند.
این کارشناس مسائل بانکداری در خصوص خدمات بانکداری بعد از انقلاب، گفت: توسعه فعالیت‌های بانکداری در دنیا باعث شده تا تمام این فعالیت‌ها در ایران هم انجام شود.
وی افزود: بعد از انقلاب، ایران بسیاری از ابزارها و وسایلی که در بانکهای سراسر دنیا استفاده می‌شد برای توسعه نظام بانکی خود به‌کار گرفت.
عزتی اظهار داشت: قبل از انقلاب به علت کمبود وجوه در بانکها تسهیلات محدود و متمرکز در شهرهای اصلی کشور بود، اما در سال‌های بعد از انقلاب به علت توسعه و گسترش نظام بانکی تسهیلات در تمام کشور توزیع شد.
وی تفاوت اصلی بانکداری بعد از انقلاب را توزیع بیشتر امکانات بانکی به کل کشور از جمله مناطق محروم دانست و بیان کرد: نظام بانکی ملزم شده شعبی در تمام کشور ایجاد کند و فعالیت‌های بانکی را در کل کشور توسعه دهد، ضمن اینکه باید از ابزار و وسایلی استفاده کند که مخالف قانون عملیات بانکداری بدون ربا نباشد.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: قبل از انقلاب مکانیزم جذب پول بانکها فقط براساس نرخ بهره بود، اما بعد از پیروزی انقلاب، تنوعی در زمینه‌های سپرده‌ها، سرمایه‌گذاری‌ها و قرض‌الحسنه به وجود آمد.
عزتی مدیریت نقدینگی بانکها را در دو بحث دریافت وجوه و پرداخت تسهیلات بیان کرد و اظهار داشت: اعطای تسهیلات بانکی در نظام جدید سیستم بانکداری تنوع قابل‌توجهی داشته است. در حالی که قبل از انقلاب اعطای تسهیلات فقط براساس پرداخت سود ربوی انجام می‌شد و شکل عمومی داشت.
عزتی بیان کرد: بعد از انقلاب طبق قانون مصوب شورای انقلاب، بانکهای کوچک با هم ادغام شدند و بانکهای تجارت و ملت را به وجود آوردند و طبق این اقدام قابلیت نظارت، کنترل و سیاست‌گذاری در نظام بانکداری به علت کاهش تنوع بانکها، افزایش پیدا کرد.
وی افزود: بر همین اساس از بروز برخی مشکلات از جمله اختلاس در امور بانکی که ممکن بود اوایل انقلاب به‌وجود بیاید با افزایش نظارت بانک مرکزی جلوگیری شد.
ارسال نظر