امیرحسین توکلی

به نظر می‌رسد با نزدیک شدن واگذاری سهام دولت در بیمه‌های دولتی توجه‌ها بیش از پیش به مسائل مختلف بیمه‌ها به ویژه سوددهی آنها جلب شده است‌. یک روز مقاله‌ای برای جلب توجه خریداران بالقوه سهام نگاشته می‌شود و روزی دیگر مقاله‌ای در باب آخرین آمار تولید حق بیمه کشور و شرکت‌های دولتی را می‌خوانیم‌. بالاخره توجه‌ها به مسائل مختلف بیمه و جوانب متفاوت آن جلب شده است و باید تامل لازم را در‌این امر مبذول داشت ‌ تا خدای ناکرده دچار توهم و ابهام ناخواسته‌ای نشویم‌.

واقعیت‌این است که بیمه‌های دولتی کشور مانند هر بنگاه دولتی دیگر به تناسب اهداف و راهبردهای ترسیم شده از سوی مالک خود که تاکنون دولت بوده است‌، گام برداشته اند‌. اگر مثلا دولتی علاقه‌مند به پرداخت یارانه‌ای روی بیمه‌های خودرو بود‌، تا هنگامی‌که بخش بیمه را در مالکیت خود داشت با بهره‌گیری از اختیارات مالکانه خود نسبت به تنظیم و سر به سر کردن فعالیت‌های بیمه اقدام می‌نمود‌.‌این که چنین دیدگاه‌هایی تا چه حد صحیح یا خطا بوده یا هست‌، یا‌این که اصولا چنین دیدگاهی به صورت نظام مند در دولت به عنوان مالک بیمه‌ها وجود داشته یا دارد‌، ضمن‌این که از بحث‌این مقاله خارج می‌باشد‌، خود قابل تامل و بحث است‌. باید در جای خود بدان پرداخت‌.

اما در هر صورت تاثیر کار ‌به هر علت و دلیل ‌‌این بوده است که بیمه‌ها نیز مانند بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی که تحت مالکیت دولت بوده اند، منابع‌، ‌توان و امکانات خود را صرفا‌ برای کسب سود تجهیز نکرده بودند و اگر صرفا بخواهیم به شرکت‌های بیمه در چارچوب سوددهی نگاه کنیم‌، در برخی موارد دچار سرخوردگی‌های جدی می‌شویم‌. اما اکنون مطابق با اصل ۴۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی‌ایران‌، فرآیند واگذاری سهام دولت در بنگاه‌های اقتصادی از جمله بیمه‌ها در شرف انجام است و خصوصی‌سازی به عنوان یک اصل به پیش می‌رود‌.

در ‌این مقطع‌، سوال مهمی‌ که اکنون برای خریداران بالقوه سهام بیمه‌ها مطرح است‌ این خواهد بود که کدام شرکت بیمه آینده‌ای روشن‌تر داشته و توانگری و ماندگاری بالاتری در بازار رقابتی آتی خواهد داشت‌. در واقع به نظر می‌رسد ملاک ارزیابی خریداران سهام بیمه‌ها در بورس صرفا سوددهی گذشته آنها نخواهد بود‌، بلکه آنچه در تعیین ارزش سهام بیمه‌ها ‌ و البته بسیاری دیگر از صنایع وابسته به دولت که به زودی واگذار خواهند شد‌، می‌باشد‌؛ توان بالقوه تولید سود در بلند مدت برای سهامداران در سال‌های آتی است‌. به کلام دیگر‌، خریداران بالقوه سهام بیمه‌ها هنگام انتخاب برای سرمایه گذاری بیش از سابقه باید به آینده شرکت مورد نظر نگاهی جدی داشته باشند‌. یکی از توانایی‌های مهم و عمده هر شرکت بیمه‌،‌ در حالی که به سوی آزادسازی تعرفه‌ها گام برمی‌داریم‌،‌ در اختیار داشتن اطلاعات‌،‌ آمار صحیح‌، ‌دقیق و به روز و توانایی لازم برای بهره‌گیری کارشناسی از‌این اطلاعات و تبدیل آن به نرخ و شرایطی مبتنی بر مبانی فنی و علمی‌است‌. تنها بر‌این اساس است که می‌توان امیدوار بود که در بازار رقابتی بیمه‌، امکان سودآوری منطقی برای شرکت بیمه‌گر فراهم خواهد شد‌. یافتن ‌اینکه کدام شرکت‌ بیمه توان لازم جمع آوری‌، ‌پردازش‌، ‌توزیع و پالایش داده‌های عملکرد خود به صورت برخط‌،‌ دقیق و صحیح را دارند‌،‌ برای سرمایه‌گذاران کار سختی به نظر نمی‌رسد‌. سطح و عمق مکانیزاسیون عملیات بیمه‌گری‌ در درون سازمان بیمه‌گر از جمله مواردی است که چندین سال است از سوی بیمه مرکزی جمهوری اسلامی‌ایران ارزیابی شده و می‌توان به خوبی آن را یکی از ملاک‌های اصلی در تعیین ارزش سهام یا حجم خرید سهام شرکت‌های بیمه دانست‌.