سهم بانک‌های خصوصی از اقتصاد

لیلا اکبرپور- ابلاغ مجوز پذیره‌نویسی بانک تات توسط بانک مرکزی موجب شد تا با ارزیابی کارنامه بانک‌های خصوصی ضرورت تصمیم بانک مرکزی درخصوص افزایش بانک‌های خصوصی و همچنین خصوصی‌سازی سیستم بانکی بررسی شود. عمر بانک‌های خصوصی در بازار پولی مالی ایران هنوز به یک دهه نرسیده، اما اثرات مثبت حضور این بانک‌ها بر اقتصاد کشور موجب شده تا بانک مرکزی با تاسیس بانک‌های خصوصی جدید موافقت نماید.

در این هشت سال اخیر که بانک‌های خصوصی فعالیت خود را در نظام بانکداری کشور شروع کردند توانستند با داشتن تعداد اندکی شعبه بیش از ۲۲‌درصد از منابع بانکی را جذب کنند و این در مقایسه با وجود ۱۸‌هزار شعبه بانک دولتی و سهم ۷۸‌درصدی آنها از منابع بانکی، موفقیت بزرگی برای نظام بانکداری خصوصی کشور محسوب می‌شود.

حرکت از سوی بانکداری سنتی به بانکداری مدرن را می‌توان یکی از دلایل اصلی موفقیت بانک‌های خصوصی نام برد. یکی از دستاوردهای بانک‌های خصوصی، حرکت به سمت بانکداری الکترونیک بود. این بانک‌ها به دلیل فراهم نمودن بسترهای لازم به سرعت به سمت corebanking حرکت کردند و به موازات آن فعالیت‌های سپرده‌ای، تنوع در سوددهی و معرفی حساب‌های جدید سپرده‌ای را در سبد خدمات خود قرار دادند.

بهره‌برداری از ابزارهای نوین مانند بانکداری مبتنی بر اینترنت، ارائه انواع کارت‌های اعتباری، نقدی و خرید و همچنین خدماتی مانند تلفن بانک، پیامک و فکس بود که تقریبا مشتریان را از مراجعه به شعبه بی‌نیاز کرد و آنها به راحتی توانستند به وسیله ابزارهای گوناگون، خدمات موردنظر را دریافت کنند.

روند صعودی سهم بانک‌های خصوصی و موسسات اعتباری از کل تسهیلات اعطایی نظام بانکی کشور نشان می‌دهد این رقم از ۰۲/۱۱‌درصد در سال ۱۳۸۵ به ۲۳/۱۴‌درصد در سال ۱۳۸۶ افزایش یافت و طبق آخرین آمار ارائه شده نسبت تسهیلات این بانک‌ها به کل تسهیلات بانکی حدود ۲/۲۰‌درصد است.

هرچند مطالبات معوق بانک‌های خصوصی نیز به موازات رشد تسهیلات‌دهی آنان افزایش یافته است؛ اما بر اساس گزارش، عملکرد نظام بانکی کشور که اخیرا از سوی موسسه عالی آموزش بانکداری وابسته به بانک مرکزی بنا بر اطلاعات ارسالی بانک‌ها منتشر شد میزان مطالبات معوق بانک‌های خصوصی در پایان سال ۸۷ بالغ بر۵۰۶۲۲ میلیارد ریال بوده که بر این مبنا نسبت مطالبات معوق به کل تسهیلات ۳۲۱۷۴۲ میلیارد ریالی آنها بالغ بر ۷/۱۵‌درصد است.

بانک‌های خصوصی باید خصوصی رقابت کنند؛ یعنی به مانند کسبه یک بازار تجاری بتوانند به منظور جلب مشتری نرخ‌ها را بالا و پایین کنند یا شاید گاهی هم سود را نادیده بگیرند و به تراکم مشتری بیندیشند.

در واقع فعالیت و رقابت بانک‌های خصوصی با یکدیگر، باید در سایه قوانین و هنجارهای مترتب بر بخش خصوصی صورت گیرد.

هرچند قیمت تمام شده پول برای بانک‌های خصوصی بسیار بالا است و بر همین اساس کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی اصول سرمایه‌گذاری و سودآوری در این بانک‌ها را مخدوش می‌سازد؛ اما فعالیت موفق بانک‌های خصوصی در طول این سال‌ها باعث شده تا بانک‌های خصوصی در عرصه رقابت با بانک‌های دولتی حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشند.

بانک تات به عنوان هشتمین بانک خصوصی کشور مجوز پذیره نویسی گرفته است. یکی از مسوولان بانک مرکزی در این خصوص گفت: شورای پول و اعتبار درخواست‌های مجوز تاسیس بانک را بررسی می‌کند و اعطای مجوز مذکور در نهایت وسواس و دقت تمامی ‌ضوابط و دستورالعمل‌های بانک مرکزی صادر خواهد شد. او که نخواست نامش آورده شود، افزود: بانک تات توانست با تبعیت از تمامی‌ضوابط بانک مرکزی مجوز پذیره نویسی را دریافت کند و به زودی درنظام بانکی کشور مشغول به فعالیت خواهد شد.