کاهش نسبت سود به دارایی‌ها در ۱۰ بانک از مجموع ۱۷ بانک فعال از سال ۸۴ کلید خورد. از این تعداد ۴ بانک‌ خصوصی و ۶ بانک دیگر دولتی هستند. این پدیده جزو نادرترین اتفاقاتی است که شبکه بانکی تاکنون به خود دیده است. کارشناسان بانکی معتقدند زمانی نسبت سود به دارایی‌های یک بانک کاهش می‌یابد که رشد تسهیلات پرداختی نسبت به رشد سود بیشتر باشد. بدین معنی که بانک‌ها تسهیلات بیشتری پرداخت کرده‌اند، بدون اینکه به همان نسبت به سود بیشتری دست یابند. فشار به بانک‌ها برای تامین منابع مورد نیاز دولت نهم منجر به کاهش نسبت اخیر شده است. البته ۴۸ هزار میلیارد تومان مطالبات معوق شبکه بانکی نیز این پدیده را تشدید کرده است. به گزارش خبرگزاری ایلنا، آماری که در گزارشی با عنوان عملکرد نظام بانکی در سال ۸۷ ارائه شده نشان می‌دهد از مجموع ۱۷ بانک که در سال ۸۷ فعالیت می‌کردند ۱۰ بانک گرفتار کاهش نسبت سود به دارایی‌ها شده‌اند. نکته اشتراک این ۱۰ بانک در این است که همه آنها در سال ۸۴ به این معضل دچار شده‌اند. در این میان بانک‌هایی نیز هستند که پروژه کاهش نسبت سود به سپرده‌ها در آنها از سال ۸۴ و حتی ۸۵ کلید خورده است. بانک‌های صادرات، تجارت، ملت، پست‌بانک، کشاورزی، صنعت و معدن، کارآفرین، سامان، پارسیان و اقتصادنوین از جمله بانک‌هایی هستند که نسبت سود به دارایی‌هایشان تا پایان سال ۸۳ از روند معقول و صعودی برخوردار بوده، اما در پایان سال ۸۴ با کاهش مواجه شده است. آمار سال ۸۳ در مقایسه با سال ۸۴ نشان می‌دهد، نسبت سود به دارایی‌های این ۱۰بانک چگونه و به چه میزان کاهش یافته است. این آمار در بانک صادرات به ترتیب حدود ۹۸/۰ درصد و ۵۱/۰ درصد، در بانک تجارت ۱۶/۱ درصد و ۴۷/۰ درصد، در بانک ملت ۷۱/۰ درصد و ۴۴/۰ درصد، در پست بانک ۲۹/۱۸ درصد و ۶۱/۰ درصد، در بانک کشاورزی ۳۲/۱ درصد و ۵۹/۰ درصد و در بانک صنعت و معدن ۴۲/۶ درصد و ۱۹/۴ درصد بوده است. آمار مزبور نشانگر وضعیت ۶ بانک دولتی گرفتار این معضل بوده، اما بررسی آمار موجود در خصوص ۴ بانک خصوصی نیز بیانگر تکرار روند اخیر است. نسبت سود به دارایی‌ها در سال ۸۳ در مقایسه با سال ۸۴ در بانک‌های خصوصی نیز چنین است. این شاخص در بانک کارآفرین به ترتیب ۲۱/۳ درصد و ۶۴/۲ درصد، در بانک سامان ۵۳/۳ و ۶۳/۱ درصد، در بانک پارسیان ۶۱/۳ درصد و ۱۵/۲ درصد و در بانک اقتصاد نوین ۷۵/۳ درصد و ۹۲/۱ درصد است. این ۱۰ بانک حداقل در دو سال پیاپی پس از گذشت سال ۸۳ شاهد تکرار کاهش نسبت سود به دارایی‌ها بوده‌اند. برای نمونه این شاخص در بانک صادرات تا پایان سال ۸۶ همچنان نزولی بوده تا جایی که به ۰۳/۰ درصد هم رسید، اما این شاخص در سال ۸۷ ناگهان با افزایش همراه شد و به ۳۷/۱ درصد افزایش یافت. بانک تجارت نیز در دو سال ۸۴ و ۸۵ همچنان شاهد کاهش این شاخص بود، اما در سال ۸۶ شاخص اخیر تقویت شد. بانک‌های ملت، سامان، پارسیان و اقتصاد نوین هم وضعیتی مانند این بانک‌ها دارند. نسبت سود به دارایی‌ها در دو بانک توسعه صادرات و مسکن از سال ۸۳ تا سال ۸۷ یک سال در میان در افت‌وخیز بوده است. این شاخص در بانک‌های کشاورزی، صنعت و معدن و پست بانک به نسبت دیگر بانک‌ها در وضعیت نامطلوب‌تری قرار دارد. این شاخص در پست بانک با گذشت ۴ سال هنوز تقویت نشده و به رقم سال ۸۳ نرسیده است. در سال ۸۳ این شاخص عدد ۲۹/۱۸ درصد را نشان می‌داد، در حالی که این رقم در سال ۸۷ حدود ۱۸/۱ درصد است و فاصله زیادی بین این دو رقم وجود دارد. در بانک کشاورزی نیز نسبت سود به دارایی‌های بانک حدود ۳۲/۱ درصد بوده که در سال ۸۷ هنوز حدود ۰۷/۰ درصد است. این شاخص در بانک صنعت و معدن در پایان سال ۸۳ حدود ۴۲/۶ درصد بوده، در حالی که با گذشت ۴ سال هنوز به رقم ثبت شده در سال ۸۷ نرسیده و عدد ۳۴/۱ درصد را نشان می‌دهد. بانک‌هایی نیز وجود دارند که از همان ابتدای کار توانستند با در پیش گرفتن سیاست‌های کارآمد نسبت اخیر را تقویت کنند. نسبت سود به دارایی‌های بانک کارآفرین پس از اینکه در سال ۸۴ دچار سقوط شد از سال ۸۵ روند صعودی به خود گرفت، به طوری که در سال ۸۷ از رقم ثبت شده در سال ۸۳ نیز پیشی گرفت. کاهش نسبت سود به دارایی‌ها در برخی بانک‌ها مانند سرمایه، پاسارگاد از سال ۸۶ آغاز شد، زیرا بانک‌های اخیر در سال ۸۴ تازه فعالیت خود را آغاز کردند و به فاصله دو سال کاهش این شاخص را تجربه کردند؛ به طوری که روند کاهشی همچنان ادامه دارد و هنوز هم بهبود نیافته است. شاید بانک‌های اخیر بتوانند تا پایان سال ۸۸ موفق شوند تا این شاخص را تقویت کنند. بانک ملی بزرگترین بانک کشور نیز از سال ۸۵ گرفتار کاهش نسبت سود به دارایی‌ها شده که هنوز هم روند موجود ادامه دارد. از میان این ۱۰ بانک، برخی بانک‌ها توانسته‌اند کاهش نسبت سود به دارایی‌ها را تا حدودی کنترل کنند، اما برخی همچنان با کاهش این شاخص دست و پنجه نرم می‌کنند.