در روزهای اخیر در برخی پایگاه‌های اینترنتی و نشریات، خبری به نقل از ماهنامه یار یاران مبنی بر رتبه‌بندی

PSPهای کشور بر اساس استانداردهای بین‌المللی! و با استناد به آمارهای بانک مرکزی درج شده است. با توجه به ایرادات وارد براین گزارش و تاکید نگارنده بر استمرار آن،لازم به نظر می‌رسد برخی مفاهیم اولیه در حوزه PSP تعریف و نکاتی مهم یادآوری گردد:

نکته اول- برای رتبه بندی روش‌های متنوعی وجود دارد که در صورت عدم توجه به گزینش صحیح آن نتایجی غیرواقعی حاصل می‌شود. انتخاب مدل، انتخاب شاخص‌های رتبه‌بندی، نحوه وزن دهی و نهایتا انتخاب روش محاسبه بدون جانبداری، از گام‌های اساسی رتبه‌بندی است. به عنوان مثال برای رتبه‌بندی رقابت‌پذیری کشورها، تیمی از استادان بهترین دانشگاه‌های دنیا با بهره گیری از کارآمدترین مدل‌ها تشکیل می‌شود، اما در نهایت، پس از انتخاب روش، انجام این امر در نهادی «مستقل» صورت می‌گیرد تا قابل استناد و راهگشا برای همگان باشد.

اگرچه انتظار این نیست که برای رتبه‌بندی PSP‌ها چنین تمهیداتی در نظر گرفته شود، اما رعایت انصاف و ارائه روش علمی و مستدل کمترین انتظار است. این موضوع که شاخص‌های رتبه بندی همکاران نشریه یاریاران چگونه انتخاب شده، به چه ترتیبی وزن دهی شده و از چه مدلی استفاده نموده، سوال‌هایی است که تا زمانی که گزارش کاربرد درون سازمانی و داخلی (شرکت اعتباری ایران کیش) دارد، نیازی به پاسخگویی ندارد، اما به محض انتشار در رسانه‌های جمعی می‌بایست به لحاظ محتوا به دقت مورد بررسی قرار گیرد. به عنوان نمونه آیا شاخص‌های کیفی همانند تراکنش بر کارتخوان و مبلغ بر کارتخوان مهم‌ترند یا شاخص‌های کمی همچون تعداد کارتخوان و تراکنش؟

نکته دوم- واژهPSP، مخفف عبارت Payment Service Provider بوده و به شرکت‌هایی که ابزارها و راهکارهای پرداخت الکترونیک ارائه می‌دهند، اطلاق می‌شود. به عبارتی دیگر فعالیت این شرکت‌ها در حوزه ابزارهای پرداخت مبتنی بر کارت است. از این‌رو رتبه‌بندی PSP‌ها صرفا بر اساس تعداد کارتخوان منصوبه، تعداد و مبلغ تراکنش‌ها نه تنها بر روش‌های مرسوم بین‌المللی منطبق نیست، بلکه غیرکارشناسی است. به عنوان مثال، پرداخت الکترونیک سامان به عنوان اولین ارائه‌کننده خدمات پرداخت اینترنتی، از سال ۸۳ تاکنون با ایجاد درگاهی امن، رتبه نخست را در این بازار دارا است، به گونه‌ای که در سال ۸۸ بیش از ۲۰ میلیون تراکنش از این درگاه صورت پذیرفته است. از دیگر موارد قابل ذکر، ارائه کننده خدمات پرداخت از طریق تلفن همراه با تکنولوژی USSD است که پرداخت الکترونیک سامان تنها PSP دارای این تکنولوژی می‌باشد. نمونه‌هایی از این توانمندی‌ها برای برخی دیگر از PSP هم قابل ذکر است، آیا لحاظ نمودن این دستاوردها به عنوان شاخص عملکرد در رتبه‌بندی بدیهی به نظر نمی‌رسد؟ نکته سوم- در مطلب مذکور به جدولی از بانک مرکزی استناد گردیده که پرداخت الکترونیک سامان را با ۵۶۷۰۳ دستگاه کارتخوان، در رتبه هفتم قرار می‌دهد. لازم به ذکر است آمار ارائه شده فقط کارتخوان‌های سامانی این شرکت را شامل می‌شود، در حالی که پرداخت الکترونیک سامان علاوه بر بانک سامان، در حال ارائه خدمات به بانک ملی، بانک سپه و در آینده‌ای نزدیک به بانک‌ها و موسسات مالی دیگر نیز می‌باشد. جهت اطلاع اعلام می‌گردد .در همان بازه زمانی تعداد کارتخوان‌های منصوبه این شرکت نزدیک به ۸۰۰۰۰، تعداد کل تراکنش‌های شرکت ۱۹،۳۰۷،۷۲۸ و مبلغ این تراکنش‌ها ۱۲۸۳۴ میلیارد ریال بوده است. در پایان یادآور می‌شود با توجه به نوپا بودن شرکت‌های PSP و ضرورت فرهنگ سازی در حوزه پرداخت‌های الکترونیک در کشور، انتشار چنین مواردی با ایرادهای ذکر شده، کاربردی تبلیغاتی داشته و منطبق بر شعار همگرایی و اتحاد حرفه‌ای مابین PSPها نیست. در هرحال انجام چنین رتبه‌بندی تنها در صورتی که توسط مرجعی مستقل و ذی‌صلاح انجام شده باشد مورد قبول بوده، می‌تواند در ارتقای سطح فعالیت این شرکت‌ها و ایجاد فضای رقابتی سالم موثر باشد.

روابط عمومی شرکت پرداخت الکترونیک سامان