راه پرپیچ‌وخم تشکیل بانک قرض‌الحسنه
هفته گذشته پس از آن که اظهارات معاون وزیر اقتصاد از شروع به کار بانک قرض‌الحسنه در ماه رمضان خبر می‌داد، سخنان رییس کل بانک مرکزی از عدم اتفاق نظر درباره نحوه فعالیت و راه‌اندازی این بانک حکایت کرد. به گزارش خبرگزاری فارس، افتتاح بانک قرض‌الحسنه که قرار بود از نیمه شعبان با ۱۱هزار و ۵۰۰میلیارد تومان سرمایه آغاز به کار کند، تاکنون به تعویق افتاد، این تاخیر پرسش‌های فراوانی را به وجود آورد و موضوع گفت‌وگوی خبرنگاران با معاون امور بانک‌های وزارت اقتصاد از یک سو و رییس کل بانک مرکزی از سوی دیگر شد.
از طرفی مقرر شده است ده درصد شعب تمامی بانک‌ها با تمامی تجهیزات به بانک قرض‌الحسنه اختصاص یابند و از طرفی سازمان اقتصاد اسلامی معتقد است که این کار دقیقا بر خلاف اصل ۴۴ قانون اساسی و خصوصی‌سازی نهادهای دولتی است. در حالی که به نظر می‌رسید این امر یکی از دلایل مهم تاخیر در افتتاح این بانک باشد ولی اظهارات روسای سابق و فعلی بانک مرکزی در هجدهمین همایش بانکداری اسلامی زاویه‌ای دیگر از مشکلات موجود بر سر راه تشکیل بانک قرض‌الحسنه را نمایان کرد.
دیدگاه‌های همسوی دو رییس کل درباره رابطه تورم و نرخ سود
ابراهیم شیبانی رییس کل سابق بانک مرکزی در آخرین حضور خود به عنوان رییس کل بانک مرکزی در هجدهمین همایش بانکداری اسلامی اظهار داشت: فقها باید روشن کنند اگر ما تورم داریم وضعیت نرخ سود چگونه است. ما باید از این بحث‌های ۲۰ ساله نجات پیدا کنیم.
وی با اشاره به افتتاح حساب قرض‌الحسنه سکه در بانک رفاه گفت: من می‌گویم قرض‌الحسنه هم به همین شکل است. از بانک سکه استقبال نمی‌شود زیرا مشتریان بانک می‌دانند باید اصل مال را باز گردانند و ریسک آن را بپذیرند. در حالی که دریافت پول به شکل قرض‌الحسنه (به دلیل وجود تورم) رانت ایجاد می‌کند.
شیبانی تاکید کرد: البته پرداخت قرض‌الحسنه در کشور رایج است و بسیاری این کار را انجام می‌دهند، اما تورم شهد کار را به کام‌ها شرنگ کرده است. رییس کل سابق با اشاره به طرح تشکیل بانک قرض‌الحسنه تصریح کرد: این طرح به شرطی خوب است که تورم در حد صفر باشد، این طرح با نرخ سود ۱۵درصد موفق نخواهد بود.
درست در همان روز و همان همایش طهماسب مظاهری با تاکید بر ضرورت فاصله گرفتن بانک‌ها از بنگاه‌داری و فعالیت‌های سرمایه‌گذاری، اظهار داشت: یکی از ملاک‌هایی که برای تعیین نرخ سود در حساب‌های قرض‌الحسنه می‌تواند وجود داشته باشد، کارمزد است که بسته به نوع ارتباط بانک و مشتریان می‌تواند از ۵/۱ تا ۳درصد نوسان داشته باشد.
وی ملاک دیگر برای تعیین نرخ سود را نرخ تورم عنوان و تصریح کرد: نرخ تورم معادل کاهش ارزش پول است که وام‌گیرنده برای بانک جبران می‌کند و بانک هم آن را به سپرده‌گذار منتقل می‌کند.
مظاهری اضافه کرد: در صورت بالا رفتن این نرخ، نرخ سود بانکی هم بالا می‌رود و در صورت کاهش نرخ تورم می‌توان شاهد کاهش نرخ سود بانکی بود.
اختلاف دیدگاه‌ها نسبت به پول دلیل اصلی تاخیر
نگاهی به این اظهارات که از نظر محتوا یکسان به نظر می‌رسند نشان می‌دهد نرخ تورم محل اختلاف نظرها برای افتتاح بانک قرض‌الحسنه است.
شاید به همین دلیل است که درست زمانی که معاون وزیر اقتصاد از آمادگی کامل برای شروع به کار بانک قرض‌الحسنه و افتتاح قریب‌الوقوع آن در ماه رمضان خبر می‌دهد، رییس کل بانک مرکزی تنها با دو ساعت وقفه زمانی بار دیگر بحث‌های گذشته در مورد نرخ تورم و اختلاف دیدگاه‌ها درباره پول را پیش کشیده و با بیان این که «تصویب آیین‌نامه بانک قرض‌الحسنه نیز جزو فعالیت‌های کمیته اصلاح ساختار بانکی است و در آنجا نهایی می‌شود ...» تلویحا از عدم آمادگی‌های لازم برای آغاز به کار بانک قرض‌الحسنه خبر می‌دهد.
تداوم چالش دو دیدگاه
تاسیس بانک قرض‌الحسنه در حالی با چالش مواجه شده که دفتر مرکزی این بانک در خیابان طالقانی برای گشودن در بر روی متقاضیان انتظار می‌کشد، پلکاردهای شعب آماده افتتاح بر سر در برخی از شعب بانک‌ها از افتتاح قریب‌الوقوع خبر می‌دهد و به گفته پورمحمدی معاون وزیر اقتصاد حتی فرمها و دفترچه‌های پس انداز بانک قرض‌الحسنه آماده شده‌اند.
برخی کارشناسان معتقدند پول در واقع یک کالاست و در عقد قرض باید عین آن مسترد شود، بدون اینکه کاهش و یا افزایش ارزش آن مد نظر قرار گیرد، در مقابل برخی نیز با اعتقاد بر اینکه پول وسیله ذخیره ارزش است، بر استرداد عین ارزش پول قرض‌گرفته شده توسط فرد قرض‌گیرنده تاکید دارند. در واقع این عده بر عقیده شیبانی و مظاهری در مورد احتساب نرخ تورم به منظور جبران کاهش ارزش پول صحه می‌گذارند و این امر را دقیقا مطابق با موازین شرعی می‌دانند.
ارسال نظر