کاهش حق عضویت صندوق ضمانت سپرده

گروه بازار پول: بانک مرکزی متن نهایی «آیین‌نامه میزان و نحوه دریافت حق عضویت در صندوق ضمانت سپرده‌ها» را به شبکه بانکی ابلاغ کرد. در این بخشنامه مقرر شده است حق عضویت بانک‌ها از۵/ ۱ درصد کل سپرده‌ها به ۲۵ صدم درصد پس از کسر سپرده قانونی کاهش یابد. همچنین در بخشنامه جدید میزان حق عضویت اولیه نیز تغییر کرده است. بر این اساس در بخشنامه پیشین بانک مرکزی حق عضویت اولیه «معادل ۲ درصد سرمایه پرداخت شده موسسه اعتباری» بود که در بخشنامه جدید این میزان به «معادل ۲ درصد حداقل سرمایه اعلامی از سوی بانک مرکزی برای تاسیس یک بانک» تغییر یافته است. همچنین در بخشنامه جدید میزان حق عضویت سالانه برای سال دوم به بعد فعالیت صندوق بر مبنای درصدی از میانگین مانده روزانه تمامی سپرده‌ها پس از کسر سپرده قانونی تا سقف تضمین صندوق در سال مالی گذشته توسط هیات امنای صندوق تعیین می‌شود و درصد فوق از یک درصد بیشتر و از ۲۵ صدم درصد کمتر نخواهد بود. در بخشنامه پیشین مورد «کسر سپرده قانونی تا سقف تضمین صندوق قید نشده بود و سقف درصد مزبور نیز ۳ درصد تعیین شده بود.»بررسی‌ها نشان می‌دهد این اصلاحیه پس از آن صورت گرفت که برخی از کارشناسان و مسوولان بانک‌ها و موسسات اعتباری انتقاداتی را به آیین‌نامه وارد کردند. به گزارش خبرگزاری فارس در شهریور سال ۹۲ مدیران عامل بانک‌های بورسی و شورای عالی بانک‌ها و موسسات اعتباری خصوصی در نامه‌ای به معاون اول رئیس جمهوری خواستار توقف اجرای این آیین‌نامه و بازنگری در مفاد آن شدند. صندوق‌های ضمانت سپرده از نهاد‌های مالی مورد نیاز برای کمک به ثبات سیستم‌بانکی و حفاظت ازمنافع سپرده‌گذاران در بازار پول به حساب می‌آیند. «دنیای اقتصاد» به دلیل اهمیت این بخشنامه متن کلی آن را با توضیح تغییرات صورت گرفته منتشر می‌کند.

آیین‌نامه میزان و نحوه دریافت عضویت در صندوق ضمانت سپرده‌ها موضوع تصویب‌نامه شماره ۱۰۰۹۹۸/ ت ۴۸۳۶۷ هـ مورخ ۲/ ۵/ ۱۳۹۲ به شرح زیر اصلاح می‌شود:

۱- دربند (ج) ماده (۱)، عبارت «و شعبه بانک خارجی» بعد از عبارت «اعتباری غیربانکی» اضافه می‌شود.

۲- متون زیر به بندهای (و) و (ز) به ماده (۱)، الحاق می‌شوند:

«و- موسسه اعتباری تازه‌تاسیس: موسسه اعتباری که پس از ابلاغ این آیین‌نامه مجوز تاسیس خود را از بانک مرکزی دریافت می‌دارد.

ز- سقف تضمین: حداکثر میزان ریالی سپرده‌های هر شخص اعم از ریالی و ارزی در هر موسسه اعتباری که بر اساس بند (الف) ماده (۵) اساسنامه صندوق ضمانت سپرده‌ها و تبصره بند یاد شده موضوع تصویب‌نامه شماره ۱۰۲۵۹۵/ ت ۴۷۶۳۲ ه مورخ ۲۲/ ۵/ ۱۳۹۱ و اصلاح بعدی، تحت تضمین صندوق ضمانت سپرده‌ها است.»

۳- در ماده (۷) عبارت «معادل دو درصد حداقل سرمایه اعلامی از سوی بانک مرکزی برای تاسیس یک بانک » جایگزین عبارت «معادل دو درصد سرمایه پرداخت شده موسسه اعتباری » و در تبصره ماده یادشده، عبارت «دو درصد حداقل سرمایه اعلامی از سوی بانک مرکزی» جایگزین عبارت «درصد سرمایه اعطایی» می‌شود.

۴- متن زیر جایگزین ماده (۸) و تبصره آن می‌شود:

« ماده ۸- موسسه اعتباری تاسیس شده قبل از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه، مکلف است ظرف مدت یکصد و بیست روز پس از ابلاغ این آیین‌نامه نسبت به واریز حق عضویت اولیه خود اقدام کند.

تبصره- موسسه اعتباری تازه‌تاسیس موظف است ظرف یک صد و بیست روز پس از اخذ مجوز فعالیت از بانک مرکزی نسبت به پرداخت حق عضویت اولیه خود به صندوق اقدام کند.»

۵- در بند (۱) ماده (۹)، عبارت «بیست و پنج صدم» جایگزین عبارت «یک و نیم درصد» و عبارت «تمامی سپرده‌ها پس از کسر سپرده قانونی تا سقف تضمین صندوق» جایگزین عبارت «تمامی سپرده‌های موسسه اعتباری» می‌شود.

۶- در بند ۲ ماده (۹) عبارت «تمامی سپرده‌ها پس از کسر سپرده قانونی تا سقف تضمین صندوق» جایگزین عبارت «تمامی سپرده‌های موسسه اعتباری» و عبارت «درصد فوق از یک درصد بیشتر و از بیست و پنج‌صدم درصد کمتر نخواهد بود» جایگزین عبارت «در هر صورت، درصد فوق از سه درصد بیشتر نخواهد بود» می‌شود.

۷- در تبصره (۱) ماده (۹)، عبارت «خردادماه سال بعد» جایگزین عبارت «فروردین‌ماه همان سال» می‌شود.

تبصره‌های (۱) و (۲) ماده (۹)، به‌عنوان تبصره‌های (۲) و (۳) تلقی و متن ذیل به‌عنوان تبصره (۱) ماده (۹) الحاق می‌شوند.

«تبصره- هرگاه میزان منابع صندوق از پنج درصد سپرده‌های مشمول ضمانت موسسات اعتباری فراتر رود، صندوق می‌تواند با رعایت مقررات مربوط، نسبت به کاهش میزان حق عضویت سالانه پرداختی از حداقل تعیین شده در این ماده اقدام نماید.»

۹- در ماده (۱۰)، عبارت «شهریورماه» جایگزین عبارت «خردادماه» می‌شود.

۱۰- در تبصره ماده (۱۳)، عبارت «وزیران عضو شورای پول و اعتبار» جایگزین عبارت «هیات وزیران» می‌شود.

آیین‌نامه میزان و نحوه دریافت حق عضویت در صندوق ضمانت سپرده‌ها

ماده ۱- اصطلاحات مندرج در این آیین‌نامه، در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:

الف- بانک مرکزی: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.

ب- صندوق: صندوق ضمانت سپرده‌ها.

ج- موسسه اعتباری: بانک یا موسسه اعتباری غیربانکی و شعبه بانک خارجی که به موجب قانون یا با مجوز بانک مرکزی تاسیس شده و تحت نظارت بانک مرکزی است.

د- سپرده‌گذار: شخصی که مبادرت به تودیع سپرده نزد موسسه اعتباری کند.

ه- شعبه بانک خارجی: واحد عملیاتی از یک بانک خارجی که با مجوز و تحت نظارت بانک مرکزی در ایران فعالیت کند.

و- موسسه اعتباری تازه‌تاسیس: موسسه اعتباری که پس از ابلاغ این آیین‌نامه مجوز تاسیس خود را از بانک مرکزی دریافت می‌دارد.

ز- سقف تضمین: حداکثر میزان ریالی سپرده‌های هر شخص اعم از ریالی و ارزی در هر موسسه اعتباری که بر اساس بند (الف) ماده (۵) اساسنامه صندوق ضمانت سپرده‌ها و تبصره بند یادشده موضوع تصویب‌نامه شماره ۱۰۲۵۹۵/ ت ۴۷۶۳۲ هـ مورخ ۲۲/ ۰۵/ ۱۳۹۱ و اصلاح بعدی، تحت تضمین صندوق ضمانت سپرده‌ها باشد.

ماده ۲- پرداخت حق عضویت برای تمامی موسسات اعتباری و شعب بانک‌های خارجی در صندوق الزامی است.

تبصره ۱- شعبه بانک خارجی که سپرده‌های آن تحت پوشش نهاد ضمانت سپرده‌ها در کشور مبدأ، معادل حداقل میزان ضمانت صندوق باشد، می‌تواند از عضویت در صندوق مستثنا شود.

تبصره ۲- چنانچه حدود ضمانت سپرده‌های شعبه بانک خارجی توسط نهاد ضمانت سپرده‌ها در کشور مبدأ، کمتر از حدود ضمانت صندوق باشد یا سپرده‌های شعبه بانک خارجی در کشور مبدأ تحت هیچ ضمانتی نباشد، شعبه بانک خارجی ذی‌ربط باید در‌خصوص سپرده‌هایی که نزد شعبه آن در ایران تودیع می‌شود، به عضویت صندوق درآید.

تبصره ۳- بانک مرکزی موظف است هنگام صدور مجوز برای فعالیت شعبه بانک خارجی موضوع تبصره (۲)، تمهیدات لازم را برای ضمانت سپرده‌هایی که نزد شعبه بانک خارجی در ایران تودیع شده‌اند، توسط مقام ذی‌ربط در کشور مبدأ، اتخاذ کند.

ماده ۳- بانک مرکزی باید قبل از موافقت با تاسیس شعبه بانک خارجی موضوع تبصره ۲ ماده (۲) در ایران، در مورد نحوه تعامل بانک خارجی یا شعبه آن با صندوق، از جمله پرداخت حق عضویت‌ها، زمان و شرایط پرداخت سپرده‌های سپرده‌گذاران این شعبه در مواقع لزوم و نحوه تصفیه بانک خارجی یا شعبه آن با صندوق، با مقام ذی‌ربط در کشور مبدأ به توافق برسد.

ماده ۴- صندوق از محل حق عضویت‌های اولیه، سالانه و خاص دریافتی از موسسات اعتباری اداره می‌شود.

ماده ۵- موسسه اعتباری موظف است نسبت به پرداخت حق عضویت‌های یاد شده به صندوق، مطابق با مفاد این آیین‌نامه، اقدام کند.

تبصره- دریافت حق عضویت‌ها به صورت واریز وجه آنها توسط موسسه اعتباری، به حساب صندوق نزد بانک مرکزی صورت می‌گیرد.

ماده ۶- حق عضویت پرداختی موسسه اعتباری در چارچوب این آیین‌نامه به‌عنوان هزینه‌های قابل‌قبول مالیاتی همان سال موسسه اعتباری منظور می‌شود.

ماده ۷- حق عضویت اولیه موسسه اعتباری معادل ۲ درصد حداقل سرمایه اعلامی از سوی بانک مرکزی برای تاسیس یک بانک است.

تبصره- حق عضویت اولیه شعبه بانک خارجی معادل دو درصد حداقل سرمایه اعلامی از سوی بانک مرکزی برای تاسیس شعبه بانک خارجی است که این مبلغ باید طی مدت مذکور در ماده (۸) پرداخت شود.

ماده ۸- موسسه اعتباری تاسیس شده قبل از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه، مکلف است ظرف مدت یکصد و بیست روز پس از ابلاغ این آیین‌نامه نسبت به واریز حق عضویت اولیه خود اقدام نماید.

تبصره- موسسه اعتباری تازه‌تاسیس موظف است ظرف یکصد و بیست روز پس از اخذ مجوز فعالیت از بانک مرکزی نسبت به پرداخت حق عضویت اولیه خود به صندوق اقدام کند.

ماده ۹- موسسه اعتباری موظف است برای هر سال، حق عضویتی تحت عنوان حق عضویت سالانه به صندوق پرداخت نماید که به شرح زیر دریافت می‌شود.

۱- برای سال اول فعالیت صندوق، معادل بیست و پنج صدم درصد از میانگین مانده روزانه (روزهای تقویمی سال) تمامی سپرده‌ها پس از کسر سپرده قانونی تا سقف تضمین صندوق در سال مالی گذشته.

۲- میزان حق عضویت سالانه برای سال دوم به بعد فعالیت صندوق، بر مبنای درصدی از میانگین مانده روزانه (روزهای تقویمی سال) تمامی سپرده‌ها پس از کسر سپرده قانونی تا سقف تضمین صندوق در سال مالی گذشته، توسط هیات امنای صندوق تعیین می‌شود. درصد فوق از یک درصد بیشتر و از بیست و پنج صدم درصد کمتر نخواهد بود.

تبصره ۱- هر گاه میزان منابع صندوق از پنج درصد سپرده‌های مشمول ضمانت موسسات اعتباری فراتر رود، صندوق می‌تواند با رعایت مقررات مربوط، نسبت به کاهش میزان حق عضویت سالانه پرداختی از حداقل تعیین شده در این ماده اقدام کند.

تبصره ۲- صندوق موظف است نحوه محاسبه و میزان حق عضویت سالانه موسسه اعتباری در هر سال را تا پایان خردادماه سال بعد، به موسسه اعتباری اعلام کند.

تبصره ۳- «حق عضویت سالانه» موسسه اعتباری تازه‌تاسیس، باید متناسب با دوره زمانی پس از شروع عملیات سپرده‌گیری تا پایان همان سال محاسبه شود.

۱۰- موسسه اعتباری و شعبه بانک خارجی موظفند حق عضویت سالانه هر سال خود را حداکثر تا پایان شهریورماه سال بعد، پرداخت کنند.

تبصره- در شرایط اضطراری و در صورت عدم تکافوی منابع صندوق برای پرداخت سپرده‌های سپرده‌گذاران، صندوق می‌تواند منابع خود را از طریق اخذ حق عضویت سالانه از موسسات اعتباری، پیش از موعد مقرر تامین نماید.

ماده ۱۱- کاهش حق عضویت سالانه در مورد موسسه اعتباری که بر اساس اعلام بانک مرکزی مشمول اقدامات نظارتی یا انتظامی شده است، نباید اعمال گردد.

ماده ۱۲- در صورت افزایش ریسک فعالیت‌های موسسه اعتباری، حداکثر تا دو نوبت در هر سال از موسسه اعتباری ذی‌ربط حق عضویتی تحت عنوان حق عضویت خاص دریافت می‌گردد.

تبصره- دریافت حق عضویت خاص بر مبنای استانداردهای تعیین‌شده توسط بانک مرکزی در زمینه اندازه گیری ریسک و بر اساس دستورالعملی خواهد بود که به پیشنهاد بانک مرکزی به تصویب وزیران عضو شورای پول و اعتبار می‌رسد.

ماده ۱۳- حق عضویت‌های پرداختی توسط موسسه اعتباری تحت هیچ شرایطی قابل برگشت نخواهد بود.

ماده ۱۴- چنانچه موسسه اعتباری از پرداخت حق عضویت خود ظرف سه ماه پس از مهلت‌های مقرر امتناع ورزد، صندوق موظف است مراتب را به رئیس کل بانک مرکزی جهت اعمال اقدامات نظارتی از جمله سلب صلاحیت مدیران و نیز اقدامات مصرح در بند (۱۱) ماده (۱۴) قانون پولی و بانکی کشور- مصوب ۱۳۵۱ - شامل محدود کردن عملیات سپرده‌گیری موسسه اعتباری متخلف اعلام کند. اعمال بند مذکور منوط به اخذ مجوز لازم از شورای پول و اعتبار خواهد بود.

ماده ۱۵- حق عضویت‌های دریافتی از موسسات اعتباری پس از کسر هزینه‌های مرتبط با اداره امور صندوق، به بازپرداخت سپرده‌های سپرده‌گذاران موسسات مذکور ورشکسته اختصاص می‌یابد.

۱۶- صندوق می‌تواند برای انجام وظایف قانونی خود نسبت به دریافت اطلاعات و آمار مورد نیاز از موسسات اعتباری و بانک مرکزی اقدام نماید. بانک مرکزی و موسسات اعتباری نیز موظفند اطلاعات و آمار درخواستی صندوق را با رعایت قوانین مربوط، در حداقل زمان ممکن ارائه نمایند.

تبصره ۱- صندوق موظف است اطلاعات و آمار دریافتی موضوع این ماده را محرمانه تلقی نماید.

تبصره ۲- موسسه اعتباری موظف است با رعایت قوانین مربوط ترتیبی اتخاذ نماید که در هر زمان، قادر به ارائه اطلاعات مربوط به سپرده‌های تودیع شده نزد خود، به صندوق باشد.

ماده ۱۷- موسسه اعتباری نباید در‌خصوص تضمین سپرده‌های خود تبلیغی فراتر از محدودیت‌های مصرح در این آیین‌نامه و اساسنامه صندوق، موضوع تصویب‌نامه شماره ۱۰۲۵۹۵/ ت ۴۷۶۳۲ هـ مورخ ۱۳۹۱/ ۰۵/ ۲۲ و اصلاحیه آن، موضوع تصویب‌نامه شماره ۴۸۰۰۳/ ت ۴۷۶۳۲ هـ مورخ ۱۳۹۲/ ۰۲/ ۳۱ انجام دهد.

۱۸- بودجه مورد نیاز جهت راه‌اندازی صندوق، توسط بانک مرکزی تامین می‌شود. هزینه‌های مذکور، باید پس از اخذ حق عضویت از موسسات اعتباری، از محل منابع صندوق و به صورت توافقی با بانک مرکزی تسویه شود.

۱۹- بانک مرکزی موظف است ظرف مدت یک ماه پس از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه، الزامات مورد نیاز برای عضویت و تبعیت از مقررات صندوق را به موسسات اعتباری به منظور درج در اساسنامه آنها ابلاغ نماید.

موسسات اعتباری نیز موظفند اساسنامه خود را بر اساس الزامات ابلاغی توسط بانک مرکزی، ظرف مدت دو ماه از تاریخ ابلاغ، اصلاح نموده و به تصویب شورای پول و اعتبار برسانند.