ارتقای حسابداری برای دستیابی به اهداف بازار سرمایه

گروه بورس- مجید اسکندری: هشتمین کنفرانس سالانه انجمن حسابداری ایران با عنوان «حسابداری، هسته مرکزی اقتصاد» با حضور حدود ۸۰۰ نفر از فعالان حرفه حسابداری، مدیران ارشد بازار پول و سرمایه، اساتید دانشگاه و مدیران دستگاه‌های مربوط با سخنان دبیرکل انجمن حسابداری ایران آغاز به کار کرد. دکتر ناصر پرتوی بر این اعتقاد است که تصمیم‌های انجمن حسابداری ایران، همیشه باید تصمیم‌های خلاق باشد. او اظهار امیدواری کرده است که انجمن بتواند لغزش‌های ادراک خود را کنترل کند.دبیر کنفرانس «حسابداری، هسته مرکزی‌اقتصاد» نزدیکی دانشگاه با صفت را یکی از اهداف انجمن دانسته که دستیابی به آن، دشواری‌های زیادی را به همراه دارد.

دو ارگان تامین‌کننده اهداف عالی

پرتوی در سخنان خود با اشاره به چالش‌های میان دانشگاه‌ها و صنایع به نقش سازمان‌های بورس و اوراق بهادار و امور مالیاتی اشاره کرد و گفت: سازمان امور مالیاتی می‌تواند با قوانین، بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های خود صنعت را وادار به انجام موارد علمی بکند و سازمان بورس نیز با توجه به اینکه در کمیته برنامه‌ریزی رشته حسابداری نقش فعالی دارد، می‌تواند نیاز صنعت را تشخیص دهد و دانشگاه را در جهت رسیدن به اهداف صنعت یاری دهد.وی سپس گفت: دو سال پیش در چنین روزی به صورت کاملا عملی از دیوان محاسبات و سازمان بازرسی کل کشور خواستیم که نظارت باید به هنگام باشد تا اثر مطلوب و موثری را شاهد باشیم و امروز تحقق گوشه‌هایی از این موارد را نظاره‌گر هستیم.

ده‌ها سوال بی‌جواب

پرتوی با اشاره به بحران‌های رخ داده در اقتصادهای بزرگ دنیا و تبعات این بحران‌ها که گریبان بانک‌ها و موسسات مالی بین‌المللی را گرفته است، گفت: سوالی که در طول این بحران بارها عنوان شده، این است که حسابداران کجا بودند و نقش آنها در این موارد چیست؟

مگرنه این است که حسابداران شاغل در شرکت‌ها و موسسات اقتصادی، حسابداران حرفه‌ای بوده و ملزم به رعایت اخلاق و استانداردها هستند؟

مگر نه این است که حسابرسان ملزم به رسیدگی این شرکت‌ها بودند؟مگر نه این است که باید انواع ریسک، به خصوص ریسک اعتباری را ارزیابی کرد و برای آن ذخیره گرفت؟دبیرکل انجمن حسابداران ایران ادامه داد: چرا طیف وسیع استفاده‌کنندگان از صورت‌های مالی را از بروز مخاطرات آگاه نکردند؟ و صدها سوال دیگر...

پرتوی سپس با اشاره به تخلف مالی اخیر گفت: مگر نه این است که در این واحدها، حسابداران حرفه‌ای اشتغال دارند؟چگونه می‌توان اعتبار اسنادی جعلی گرفت و چطور می‌توان در جای دیگری آن را تنزیل کرد؟

وی با اشاره به محدود شدن شرایط ورود به حرفه حسابرسی از نبود استانداردهای کارآمد برای رسیدگی انتقاد کرد و گفت: در شرایطی که بیش از ۱۸۰ صفحه استاندارد در مورد حسابرسی و نظارت بر عملکرد بانک‌ها در دنیا وجود دارد و حتی در هند و پاکستان اعمال می‌شود، آیا حتی ۱ صفحه آن در کشور ما به صورت مکتوب وجود دارد؟

آیا استانداردهای بین‌المللی را درست ترجمه کرده‌ایم؟آیا استانداردهای حسابداری ایران بومی‌سازی شده است؟ آیا مردم حق ندارند از ما حسابداران بپرسند که در این گونه موارد کجا هستید؟!وی در پایان سخنان خود اظهار امیدواری کرد: امیدوارم که این همایش و همایش‌های دیگر بتواند به برخی از این پرسش‌ها پاسخ بدهد.

لازمه اعتماد به بورس ایفای نقش حسابداران است

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار، در این همایش به نقش و جایگاه حسابداران اشاره کرد و گفت: بازار سرمایه برای ارتقا و رسیدن به جایگاه واقعی خود به تعامل با حرفه حسابداری نیاز دارد، بنابراین همگرایی با استانداردهای بین‌المللی حسابداری در بازار سرمایه یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است.

دکتر علی صالح‌آبادی با بیان اینکه سرمایه‌گذاران نیازمند اطلاعات قابل اتکا در بازارهای مالی هستند، اظهار کرد: بورس به دنبال جذب سرمایه‌های خارجی است و برای این منظور باید اطلاعات بازار با سایر بورس‌ها قابل مقایسه و قابل اتکا باشد که این امر جز با ابزارها و ضوابط معتبر قابل انجام نیست. صالح‌آبادی با بیان اینکه حرکت به سمت استانداردهای بین‌المللی توسط سازمان حسابرسی به تصویب رسیده است عنوان کرد: برای عملیاتی کردن این بخش به یک نقشه راه نیاز داریم تا با برنامه زمان‌بندی مشخص و با همکاری حرفه حسابداری و دستگاه‌های ذی‌ربط این کار دنبال شود. رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه باید با گسترش بازارهای مالی بازار سرمایه بتواند در کنار بازار پول نقش مهمی در تامین مالی ایفا کند، اظهار کرد: از حرفه حسابداری تقاضا دارم که کمک کند تا این هدف در عمل پیاده‌سازی شود.

وی در ادامه این همایش به اهمیت صورت‌های مالی تلفیقی در بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: امروز با پذیرش شرکت‌های جدید که شرکت‌های تابعه فراوانی دارند تهیه صورت‌های تلفیقی بسیار مهم و ضروری است و باید حرفه حسابداری در زمینه استانداردها و آموزش به این موضوع توجه کرده و آن را تقویت کند.

به گفته صالح‌آبادی با پیچیدگی فضای کسب و کار و شرکت‌ها طبیعتا باید توجه بیشتری به این مباحث شود تا این حوزه ارتقا یابد.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار درباره کنترل داخلی در شرکت‌ها گفت: امروزه توجه خاص به کنترل داخلی در شرکت‌ها بسیار مهم و ضروری است و باید نظام کنترل داخلی در شرکت‌ها ارتقا پیدا کند. وی توضیح داد: با وقوع مساله‌ اخیر مالی در کشور اهمیت این موضوع بیشتر نمایان شد و این موضوع نشان داد که شرکت‌ها باید به سمت کنترل داخلی دقیق و سامان یافته حرکت کنند.

صالح‌آبادی اضافه کرد: شرکت‌هایی که در بازار سرمایه حضور دارند باید به انتظار سهامداران و انتظار نهادهای نظارتی از جمله سازمان بورس پاسخ دهند.

وی یادآور شد:‌ متاسفانه در حال حاضر برخی مدیران شرکت‌ها از اطلاعاتی که باید به بورس ارائه دهند اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند و خود را عضو غیر موظف می‌دانند. انتظار از مدیران شرکت‌ها این است که نظام کنترلی خود را ارتقا دهند و حسابرسان نیز باید در خصوص اینکه آیا کنترل‌ها به نحو مناسبی در شرکت استقرار پیدا کرده است یا نه، اظهارنظر کنند.

صالح‌آبادی در ادامه به اهمیت حاکمیت شرکتی اشاره کرد و گفت: هر چقدر که به سمت جلو حرکت می‌کنیم اهمیت حاکمیت شرکتی بیشتر می‌شود. به طوری که در همین مساله‌ مالی اخیر که اتفاق افتاد اگر حسابرسی داخلی در شرکت‌ها پررنگ‌تر بود، می‌شد از وقوع آن جلوگیری ‌کرد. نقش حاکمیت شرکتی بعد از وقوع بحران مالی در دنیا مطرح شده است تا اعتماد به بازارهای مالی بازگردد. رییس سازمان بورس و اوراق بهادار عنوان کرد: در ایران به دلیل خلاهای موجود در قانون تجارت و به روز نبودن استانداردها، در خصوص حاکمیت شرکتی خلأ وجود دارد که باید برطرف شود، ولی برخی جنبه‌های حاکمیت شرکتی توسط بورس در حال پیگیری بوده و مقررات آن در حال تصویب است که در این زمینه الزام ایجاد کمیته حسابرسی در شرکت‌های سهامی عام و حقوق سهامداران اقلیت مدنظر قرار می‌گیرد.

وی در پایان با بیان اینکه نقش و جایگاه حرفه حسابداری و حسابرسی در بازارهای مالی باید ارتقا یابد، تاکید کرد: بازار سرمایه بدون حمایت این حرفه نمی‌تواند به اهداف عالی خود دست پیدا کند و لازمه اعتماد به بازار مالی ایفای نقش حسابداران است.

حسابرسی مالیاتی باید با حساسیت همراه باشد

رییس سازمان امور مالیاتی نیز در همایش یادشده به نقش حسابداران اشاره کرد و گفت: در حوزه مالیاتی علاقه‌مندیم که تعداد حسابرسان و حسابداران در کشور به دلیل اهمیت مسائل مالی و حسابرسی افزایش یابد.علی عسکری با بیان اینکه نقش حسابداران برای پیشبرد امور بسیار حساس و کلیدی است، اظهار کرد: امروزه در حوزه مسائل اجرایی، حساسیت‌های اجتماعی در جامعه ایجاد شده است و تقریبا یک سوال عمومی مطرح است که جایگاه و نقش حسابداران چیست و چه میزان اخلاق حرفه‌ای در این حوزه رعایت می‌شود؟ عسکری ادامه داد: از کسانی که در حرفه حسابداری مشغول به فعالیت هستند تقاضا دارم که به حساسیت‌های اجتماعی توجه جدی کنند و در مسائل حرفه‌ای و فنی و تکنیکی نهایت دقت و توجه را اعمال کنند.

رییس سازمان امور مالیاتی کشور عنوان کرد:‌ جا دارد که جامعه حسابداری به اصلاح نقص‌های موجود اقدام کند تا در آینده شاهد ایجاد مسائل و مشکلات مالی نباشیم که در این میان انجمن حسابداران خبره، جامعه حسابداران رسمی و سازمان حسابرسی می‌تواند نقش کلیدی داشته باشد و سازمان مالیاتی نیز به آنها کمک کند.

وی به مقایسه عملکرد ادارات مالیاتی و حسابرسان در پرونده‌های مالیاتی اشاره کرد و گفت: در رسیدگی عملکرد سال ۸۸، دو هزار و ۲۶۱ پرونده مالیاتی مورد رسیدگی قرار گرفت که در نتیجه، رسیدگی حسابداران نسبت به درآمد ابرازی مودی هفت درصد رشد داشته است که این میزان عدد قابل توجهی نیست، زیرا در همین رسیدگی که توسط ادارات مالیاتی انجام شد نسبت به درآمد ابرازی مودی که به نتیجه قطعی رسیده ۵۵ درصد رشد داشته است، بنابراین نمی‌توان به راحتی از آن گذشت. رییس سازمان امور مالیاتی کشور در ادامه به ابهاماتی که در رسیدگی مالیاتی در واحدهای مالیاتی وجود دارد اشاره کرد و گفت: در بررسی پرونده مالیاتی در یکی از استان‌ها در سال ۷۸ پرونده مقایسه درآمد ابرازی مودی و درآمد رسیدگی شده توسط حسابرسان بیانگر این بود که رسیدگی ادارات مالیاتی نسبت به رسیدگی درآمد ابرازی مودی ۴۶۸ درصد افزایش داشته است، در حالی که حسابرسان در رسیدگی خود به یک پنجم این عدد هم نرسیده بودند. عسگری اضافه کرد: همچنین در رسیدگی عملکرد سال ۸۷ از چهار هزار و ۶۷۷ پرونده، هزار و ۶۷۶ پرونده به هیات هماهنگی ارسال شد که پنج هزار و ۸۰۳ ابهام مطرح شد که در این میان در چهار هزار و ۸۷۴ مورد، نظر همکاران ما و در هزار و ۲۹ مورد نظر حسابرس تایید شد. وی تاکید کرد: وجود این آمار نشان می‌دهد که جایگاه انجمن و جامعه حسابداران و شاغلان در رسیدگی به پرونده‌های مالیاتی باید بیش از گذشته با حساسیت همراه باشد. رییس سازمان امور مالیاتی کشور در پایان عنوان کرد: برای ارتقا بخشی به مسائل مالی کشور باید دست به دست هم دهیم و تراز کشور را در این زمینه افزایش دهیم.