رضا معظمی
بخش اول
سوال: تحلیلی از وضعیت کربن ایران ارایه کنید؟
شرکت کربن ایران در سال ۱۳۵۴در منطقه اهواز و بر اساس تکنولوژی روز آن زمان شرکت کابوت آمریکا برای تولید دوده صنعتی ایجاد شده است.

دوده صنعتی از جمله مواد پایه صنعت تولید لاستیک است که با هدف ایجاد خاصیت‌های مقاومت خمشی و سختی تایر و جلو گیری از پاره شدن لاستیک به کار می‌‌‌رود. البته دوده در صنایع دیگری از جمله چاپ و تهیه مرکب کاربرد دارد که البته هر یک از انواع دوده بر اساس تکنولوژی متفاوتی تولید می‌‌‌شود.ظرفیت این شرکت 50 هزار تن به صورت مستقیم است. کربن ایران تا سال گذشته موقعیت منحصر به فردی داشت که این موقعیت به دلیل برخورداری از سهام مدیریتی در شرکت دوده صنعتی پارس با ظرفیت تولید 35هزار تن حاصل شده بود.اما با راه اندازی کارخانه کربن سیمرغ توسط شرکت‌‌های تولید کننده لاستیک در استان مرکزی با ظرفیت 42هزار تن ضمن آنکه ظرفیت تولید دوده کشور به بیش 125هزارتن رسید، بازار تولید دوده صنعتی کشور با توان مصرف 70 هزار تن با مازاد تولید مواجه شود. مازاد تولید در کنار دشواری‌‌های صادرات تولیدات شرکت‌‌های این صنعت باعث افول این شرکت در تامین نیاز کشور شد.
از سویی در صحنه صنعت تولید دوده کشور در سال گذشته شرکت با رشد بهای تمام شده مواجه شد.شرکت کربن ایران برای تولید دوده صنعتی نیازمند مصرف فروفورال و اکسترانت است (‌هر چند شرکت کربن ایران در حال حاضر مطالعاتی برای ایجاد یک واحد ۱۰۰هزار تنی دوده در منطقه عسلویه بر پایه مصرف گاز دارد) اما استفاده از مواد اولیه روغنی موجب افزایش بهای تمام شده تولید شرکت در سال جاری شده است. همچنین در صنعت لاستیک سازی کشور بحث راه اندازی کارخانه سیمرغ و همچنین شرایط بد صنعت لاستیک سازی به دلیل واردات تایرهای ارزان چینی که زیان دهی گسترده شرکت‌‌های این صنعت را به همراه آورده است، موجب شد تا صنعت دوده صنعتی نیز به تبع صنعت مصرف کننده این ماده شرایط نامناسبی را در سال جاری تجربه کند. از این رو شرکت کربن ایران در سال جاری در مقاطع مختلف زمانی میزان پیش بینی خود از فروش را تعدیل کرده است.


از سویی تحلیل بهای تمام شده شرکت نشان دهنده سهم ۸۴درصدی مواد مستقیم مصرفی در تولید و ۱۴درصد سربار و ۲درصد دستمزد است. همچنین ۸۲درصد بهای مواد مستقیم مصرفی شرکت را اکسترانت و فروفورال تشکیل می‌‌‌دهد. از این رو با افزایش بهای هر واحد اکسترانت و فروفورال از ۳۸۹۰ریال به ۵۰۰۰ریال و بهای قطران، ماده مصرفی دیگری که ۱۳درصد بهای تمام شده مواد مصرفی را تشکیل می‌‌‌دهد، از رقم ۴۷۵۰ریال به ۵۳۰۰ریال در شش ماه نخست امسال، بهای تمام شده شرکت افزایش چشمگیری یافته و حاشیه سود شرکت افت کرده است.

در کنار مساله تولید، شرکت به لحاظ صورت مالی تلفیقی دارای مشکلات اساسی است. شرکت کربن در سال‌های ۸۳تا ۸۴با خرید و فروش سهام درآمد غیر عملیاتی قابل ملاحظه ای را حاصل کرد که به بازده غیر عادی این شرکت در بازار سهام منجر شد، اما با افول بازار سهام این درآمد رو به کاهش نهاد. در حال حاضر شرکت دارای ۱۵میلیارد ریال سرمایه‌گذاری کوتاه مدت است که ذخیره کاهش ۷/۳میلیارد ریالی برای آن منظور شده است اما مشکل اساسی در سرمایه‌گذاری‌های بلند مدت شرکت است که شامل ۲۶/۲۲درصد سهام دوده صنعتی پارس، ۳۷/۴۰درصد سهام صنایع لاستیکی سهند،۲۳/۹۹درصد سهام شرکت سرمایه‌گذاری توسعه صنعت شیمیایی ،۹۹/۳۳درصد سهام سرمایه‌گذاری صنایع لاستیکی سهند و ۹۶درصد کربن پاسارگاد(طرح مطالعاتی) است که بهای تمام شده آن ۳۶۶میلیارد ریال است. از سویی در گزارش شش ماه شرکت، حسابرس بر میزان ۲۵۴میلیارد ریال کاهش ارزش این سرمایه‌گذاری‌ها تاکید کرده است. در کنار این مساله که شرکت به دلیل احتساب سرمایه‌گذاری‌ها به عنوان سرمایه‌گذاری بلند مدت نیازی به اخذ ذخیره فوری ندارد اما بحث ارزش روز این سرمایه‌گذاری‌ها و همچنین کاهش درآمد شرکت از محل سرمایه‌گذاری‌ها مبتلا به کربن ایران است. به عنوان مثال شرکت دوده صنعتی پارس با کاهش سود هر سهم خود از ۱۰۰۳ریال به ۳۰۸ریال(با پوشش کمتر از ۶۰درصد در ۹ماهه که تحقق همین رقم را با مشکل مواجه می‌‌‌سازد)درآمد سرمایه‌گذاری‌های شرکت کربن را ۳/۸میلیارد ریال کاهش داده است .در همین حال شرکت در بحث تولید نیز با مشکل مواجه است. میزان تولید شرکت در سال جاری به شرح زیر بوده است:

با توجه به شرایط تولید شرکت و همچنین کاهش همزمان بهای مواد اولیه و محصول نهایی شرکت در نیمه دوم سال جاری، شرکت کربن ایران احتمالا در سال جاری به مرز ۳۱هزار تن تولید خواهد رسید که کمتر از برآورد ۹ماهه شرکت است. با توجه به کاهش بهای تمام شده ناشی از افت بهای مواد اولیه و افت درآمد سرمایه‌گذاری شرکت در سال جاری، کربن ایران ۶۳ریال زیان برای هر سهم خواهد داشت که در صورت تلفیقی نیز رقمی‌‌‌در همین اندازه خواهد بود.