گروه بورس- همایون دارابی: بازار دادوستد سهام امروز در نخستین روز کاری خود در فصل تابستان و پس از انتظاری طولانی، شاهد تغییر در حجم مبنای معاملات سهام خواهد بود.
حجم مبنا در خلال حدود ۴ سال اخیر حضور در بازار سرمایه، نقش اساسی در شکل‌گیری معاملات سهام داشته است. این ابزار که با هدف کنترل بیشتر مدیریت وقت بازار سرمایه بر روند تغییر قیمت سهام در بازار معرفی شد به زودی و پس از فروکش کردن ضرب آهنگ شتابدار رشد قیمت‌ها در بورس، به ابزار محدودکننده بازار تبدیل شد و با ممانعت از کشف واقعی قیمت‌ها در بورس، روند اصلاح قیمتی را به روندی فرسایشی و توان فرسا تبدیل کرد. اعمال حجم مبنا توام با دامنه نوسان دودرصدی از بورس ایران، بورسی با محدودیت‌‌های بی‌اندازه و بی‌سابقه درسطح منطقه و بین‌الملل ساخته است که تشریح مقررات آن برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی امری دشوار و تقریبا غیر ممکن ترسیم کرده است.

عدم کشف قیمت صحیح، تشکیل صف‌های خرید و فروش به عنوان نتیجه قهری نبود مکانیزم صحیح اصلاح قیمتی و تحمیل شرایط ویژه بر بازار که از توان تحملی بازار بالاتر بوده است، به عنوان نتایج غیر قابل اجتناب کنترل‌های بیش از اندازه در بورس تهران سبب افت جذابیت‌های این بازار برای سرمایه‌گذاران به‌رغم تمامی‌مزیت‌های اقتصادی آن و تاکیدات مسوولان برنامه‌ریز کشور شده است.
با توجه به این مشکلات به نظر می‌رسد در شرایط کنونی و با توجه به تبعات حذف یکباره حجم مبنا، مسوولان بازار تغییر تدریجی آن را در دستور کار خود قرار داده‌اند که از امروز این امر با کاهش ۵۰درصدی حجم مبنای ۱۰شرکت بزرگ بورس اوراق بهادار صورت خواهد گرفت. شرکت‌های فولاد مبارکه، ملی‌مس، سایپا، سرمایه‌گذاری غدیر، ایران خودرو، سایپا، سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی، گروه بهمن، بانک پارسیان و سرمایه‌گذاری بانک ملی شرکت‌های هستند که حجم مبنای آنها کاهش می‌یابد. انتظار می‌رود با توجه به برنامه‌های موجود در جهت رشد بازار‌سرمایه و دستیابی به رتبه‌های بالای منطقه‌ای و بین‌المللی بورس تهران نتواند قوانینی منحصر به فرد داشته باشد و به هر حال روند انطباق با مقررات بورس‌های دیگر، شرایط کنترل شدید در بورس تهران را نیز تغییر خواهد داد.
تغییر حجم مبنا همچنین با احتمال بازگشایی نماد ملی مس در معاملات امروز همراه شده است. ملی مس پس از تقسیم سود 950ریالی و اعلام تعدیل مثبت سود هر سهم در سال‌جاری تا رقم 993 ریال آماده بازگشایی خواهد شد. رفتار ملی مس به دلیل آنکه نخستین شرکت صدر اصل 44 بورس و شاید پرپتانسیل‌ترین شرکت واگذار شده تاکنون به شمار می‌رود به دقت از سوی کارشناسان بازار دنبال می‌شود. بهای جهانی فلز مس نیز در آستانه بازگشایی این نماد به حدود 7هزار و 469دلار در هر تن رسیده است.
بازار امروز همچنین شاهد تداوم رایزنی‌های سیاسی در مورد پرونده هسته‌ای کشورمان است. دیدارهای برنامه‌ریزی شده در دو روز آینده و به‌ویژه دیدار سولانا- لاریجانی در این میان از اهمیت بالایی برخوردار است. عدم آغاز رایزنی‌های سیاسی در شورای امنیت، گمانه‌زنی‌ها در مورد احتمال در جریان بودن راه‌حل میانه را تشدید کرده است. به‌رغم پایان مهلت دو ماه شورای امنیت هنوز قدرت‌های بین‌المللی گامی‌تازه برنداشته‌اند که این امر فضای شکننده‌ای از خوشبینی را در بازار ایجاد کرده است. هفته جاری همچنین به دلیل ورود بازار به تیرماه، آخرین زمان برگزاری مجامع شرکت‌های بورسی، از اهمیت بالایی برخوردار است. تیرماه زمان برگزاری مجامع هلدینگ‌های عمده و بزرگ‌ترین شرکت‌های بورس است. فولاد مبارکه، سایپا، ایران‌خودرو، پتروشیمی‌خارک، بانک پارسیان، اقتصاد نوین و کارآفرین و شماری دیگر از شرکت‌های بزرگ بورس در این ماه شاهد برگزاری مجامع خود خواهند بود. مجامعی که باید منتظر ماند و دید آیا برگزاری آنها می‌تواند فصل کم فروغ مجامع در سال جاری را گرما بخشد یا خیر؟ در سال جاری اکثر مجامع با تقسیم‌های نه چندان دلچسب سود نقدی و اتخاذ ذخایر مالی احتیاطی همراه بودند که بازدهی مناسبی برای سهامداران در بر نداشت.
در بازار چه خبر بود؟
بازار روز چهارشنبه با توجه به تعطیلی میان هفته و تاثیر ضعیف کننده آن، روز نه چندان مناسبی را شاهد بود. عدم حضور برخی از معامله گران و همچنین عرضه‌های سنگین سهام در روز سه شنبه در نمادهای مورد اقبال سبب شد تا آغاز بازار روز چهارشنبه ضعیف رقم بخورد. با این وجود و از میانه بازار روند تغییر در معاملات صورت گرفت و تلاش معامله‌گران عمده برای کنترل عرضه‌ها به ویژه در نمادهایی نظیر فولاد مبارکه، سرمایه‌گذاری معادن و فلزات، چادرملو، آلومینیوم ایران و گل گهر موجب ثبات نسبی قیمت این نمادها و به تبع آن بهبود نسبی معاملات بازار شد. سرمایه‌گذاران حقیقی نیز روز چهارشنبه با توجه به نبود امکان انتخاب بیشتر در بازار، در انتهای زمان معاملاتی با معامله‌گران حقوقی همراه شدند.
در بازار چهارشنبه در گروه شرکت‌های اصل 44، نماد آلومینیوم ایران در آغاز معاملات شاهد صف فروش بود که این صف 420هزار سهمی‌توسط معامله گران عمده در سه مرحله جمع‌آوری شد، تا این نماد در پایان معاملات شاهد تعادل نسبی باشد. فولاد مبارکه نیز پس از شکست روز سه‌شنبه در عبور از مرز دوهزار ریال ابتدای بازار روز چهارشنبه را ضعیف آغاز کرد، اما با تلاش معامله گران عمده و خرید سهام این شرکت توانست پس از معامله 67/5میلیون سهم با 15 ریال افت قیمت، روز کاری را به پایان ببرد.
در گروه معدنی عرضه‌های روز سه شنبه در نماد‌های گل گهر و چادر ملو سبب شد تا این نمادها نیز آغاز ضعیفی داشته باشند، اما با توجه به رشد قیمت حق تقدم افزایش سرمایه گل گهر و تشکیل صف خرید برای این نماد(که روز چهارشنبه آخرین زمان معامله آن نماد بود) انگیزه کافی برای جمع‌آوری صف فروش گل گهر و پس از آن رشد قیمتی این نماد و چادرملو و در نهایت رشد قیمت سرمایه‌گذاری معادن و فلزات که نزدیک به یک‌میلیون سهم آن در درصد منفی روز چهارشنبه دادوستد شد، فراهم آورد.در گروه ساختمان حرکت سهامداران عمده توس گستر سبب تداوم صف خرید این نماد شد، تا این نماد امروز در مقابل مقاومت روانی ۳هزار ریال قرار گیرد. توس گستر هفته گذشته در بازگشایی نماد پس از تعدیل مثبت عایدی نتوانست برای حفظ قیمت ۳هزار مقاومت نشان دهد.در این گروه حضور مجدد صفایی فراهانی که هفته گذشته سمت ریاست هیات مدیره سرمایه‌گذاری ساختمان را به مرتضی عزیزی از سرمایه‌گذاری پتروشیمی‌ واگذار کرده بود و انتظار می‌رفت از هیات‌مدیره این شرکت خارج شده باشد، رقابت‌ها در هیات مدیره «وساخت» را جالب توجه‌تر کرده است.