پرسش و پاسخ
بورس ۹۲ چقدر سود می‌دهد؟
درخواست از خواننده‌ای بدون ذکر نام از طریق پست الکترونیک: لطفا برآوردی از سودآوری بازار سهام و شرایط بورس در سال جدید ارائه کنید. پاسخ: در یک دهه گذشته بورس تهران شاهد نوسانات پردامنه‌ای بوده و خاطرات تلخ و شیرین بسیاری را در اذهان فعالان خود ثبت کرده است. اما از این لحاظ، شاید سال ۹۱ برای بسیاری از سهامداران تجربه‌ای متفاوت از شدت نوسانات را به نمایش گذاشت؛ سالی که با یک رشد بهاری ۵ درصدی در فروردین ماه آغاز شد؛ اما تا پایان مرداد نه تنها این سود شیرین را باز پس گرفت بلکه به‌رغم برگزاری مجامع و تقسیم سود شرکت‌ها، زیان ۵ درصدی را نیز متوجه سهامداران کرد. اما از آن به بعد، ناگهان توجه بازار به تاثیر مثبت رشد نرخ ارز بر سودآوری شرکت‌ها جلب شد و در نهایت، با یک رونق طوفانی در فصل پاییز، کارنامه بورس با سود نسبتا مطلوب ۴۷ درصدی در سال پرتلاطم ۹۱ بسته شد. حال پرسش اکثر سهامداران به چشم‌انداز پیش روی بازار در سال ۹۲ بازمی‌گردد. برای تخمین وضعیت بورس در این سال خوب است تا یکی از متغیرهای نسبتا نوظهور در تحلیل‌های سرمایه گذاران ایرانی را نیز در نظر گرفته و وضعیت بورس را همگام با نوسانات ارزی مورد تحلیل قرار دهیم. به‌این منظور به جدول شماره یک توجه کنید. برای بررسی بهتر ارقام جدول یک به چند نکته توجه کنید: ۱- قیمت دلار مندرج در جدول از محاسبه متوسط قیمت‌های معاملاتی این ارز در بازار آزاد در کلیه روزهای معاملاتی هر سال به دست آمده است. ۲- نخستین نشانه‌های نوسان قیمت ارز در کشور در سال ۸۹ آشکار شد. تا پیش از آن، برای حدود یک دهه قیمت دلار آمریکا در بازار آزاد در محدوده ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ تومان نوسانات محدودی را تجربه می‌کرد. به همین دلیل در جدول مورد بحث، مقایسه در سه سال اخیر مدنظر قرار گرفته است. ۳- رقم سود شرکت‌های بورسی در هر ستون از آمار رسمی سازمان بورس استخراج شده است. در مورد سال ۹۱ نیز با توجه به عدم برگزاری مجامع و قطعی نشدن سود شرکت‌ها در سال قبل، آخرین پیش بینی سود شرکت‌ها مد نظر قرار گرفته که احتمالا در عملکرد واقعی (۱۲ ماهه) با تعدیل مثبت مواجه خواهد شد. ۴- ستون سمت چپ در جدول یک نشان می‌دهد که رشد ارزش دلار در بازار تهران از سال ۸۸ تا پایان ۹۱ به طور میانگین ۳۸ درصد در سال بوده است. در همین دوره سود بنگاه‌های بورسی سالانه نزدیک به ۳۵ درصد افزایش یافته است. از خلال مقایسه سریع این دو نسبت می‌توان گفت سودآوری شرکت‌های بورسی از زمان شروع بحران ارزی تا کنون همگام با قیمت ارز رو به صعود بوده و آهنگ این افزایش تقریبا معادل جهش ارز (معادل ۹۲ درصد رشد ارز) تحقق یافته است. البته در این محاسبه اثر ورود شرکت‌های جدید بر کل مبلغ سود بنگاه‌های بورسی با عنایت به اهمیت کمتر رقم سود آنها (نسبت به کل) در نظر گرفته نشده است. حال با در نظر گرفتن این اطلاعات به جدول شماره دو مراجعه کنید که به پیش‌بینی برخی متغیرهای مهم بورس در سال ۹۲ می‌پردازد. برای توضیح هر یک از ردیف‌های جدول، توضیحات زیر حائز اهمیت است: ۱- همان‌طور که پیشتر ذکر شد، میانگین قیمت دلار آزاد در سال ۹۱ معادل ۲۶۱۷ تومان بوده است. در حال حاضر این ارز در محدوده ۳۴۰۰ تومان در بازار تهران داد‌و‌ستد می‌شود. با عنایت به اینکه پیش بینی آینده قیمت ارزهای خارجی در ایران دشوار است، فرضیه ثبات قیمت فعلی به عنوان میانگین سال ۹۲ در تحلیل حاضر مدنظر قرار گرفته است. ۲- با فرض دلار ۳۴۰۰ تومانی، رشد میانگین قیمت ارز نسبت به سال ۹۱ معادل ۳۰ درصد به دست می‌آید که این رقم را در ردیف دوم ملاحظه می‌کنید. ۳- پیشتر اشاره شد که در سه سال اخیر بین رشد سودآوری شرکت‌های بورسی و قیمت ارز، یک رابطه هماهنگی با ضریب ۹۲ درصدی برقرار بوده است. به‌این معنا که همگام با هر ۱۰۰ واحد رشد قیمت ارز، سود شرکت‌های بورسی ۹۲ واحد افزایش یافته است. در ردیف سوم با اعمال همین ضریب و در نظر گرفتن رشد ۳۰ درصدی دلار اقدام به برآورد سود شرکت‌ها در سال ۹۲ با توجه به رقم میانگین سال ۹۱ (مندرج در جدول شماره یک) شده است. حاصل محاسبه مزبور، رقمی نزدیک به ۳۹ هزار میلیارد تومان برای سودآوری شرکت‌های بورس در سال جاری را برآورد می‌کند (ردیف سوم). ۴- برای تخمین ارزش بازار در پایان سال نیازمند تخمین ضریب قیمت بر درآمد سهام یا همان P/E هستیم. روند تاریخی بلند مدت بورس تهران نشان می‌دهد که میانگین این نسبت در طولانی مدت در محدوده ۷/۵ واحد قرار داشته است و صرف‌نظر از نوسانات مقطعی در محدوده همین میانگین نوسان کرده است. به‌این ترتیب با توجه به رفتار تاریخی و نیز شرایط کنونی بازار ( که میانگین P/E بازار را در همین محدوده میانگین بلندمدت نشان می‌دهد) در تحلیل حاضر فرضیه ثبات نسبت ۷/۵ واحدی در پایان سال ۹۲ مد نظر قرار گرفته است. ۵- از حاصل ضرب نسبت P/E (ردیف چهارم جدول) در سود مفروض شرکت‌ها در سال ۹۲ (ردیف سوم جدول) ارزش بازار بورس در پایان سال نزدیک به ۲۲۲ هزار میلیارد تومان به دست آمده است (ردیف پنجم). ۶- در محاسبه بازدهی شاخص بورس تهران در حال حاضر رقم سود تقسیمی شرکت‌ها نیز لحاظ می‌گردد. میزان سود تقسیمی شرکت‌های بورس تهران نسبت به کل سود حاصله در سال‌های اخیر معادل ۷۰ درصد بوده است. با در نظر گرفتن همین ضریب و اعمال آن در پیش‌بینی سود ۹۱ شرکت‌ها، می‌توان انتظار داشت که سود تقسیمی شرکت‌ها در سال ۹۲ (مربوط به مجامع ۹۱) معادل ۴/۲۱ هزار میلیارد تومان محقق گردد (ردیف ششم). ۷- با جمع کردن سود تقسیمی شرکت‌ها (ردیف ۶) و ارزش بازار (ردیف ۵) می‌توان به کل عایدات سهامداران در پایان سال ۹۲ دست یافت. رقم مزبور در ردیف هفتم جدول شماره دو درج شده است. ۸- از مقایسه رقم محاسبه شده در ردیف هفتم با ارزش بازار بورس در ابتدای سال ۹۲ (مندرج در ردیف هشتم) می‌توان رشد شاخص بورس در سال ۹۲ را تخمین زد (ردیف نهم). به این ترتیب انتظار می‌رود در صورت تحقق مفروضات این تحلیل، شاخص کل بورس تهران موفق به ثبت رکوردی در محدوده ۵۴ هزار واحد در پایان سال ۹۲ شود که بیانگر پتانسیل سودآوری ۴۲ درصدی بورس (به طور میانگین) در سال جاری است. این تحلیل با فرض عدم تشدید ریسک‌های سیستماتیک (مخاطرات بیرونی حاکم بر بازار) انجام شده و این پیش بینی با تغییر شدت ریسک‌های موجود که P/E بازار را تحت تاثیر قرار می‌دهد و نیز نوسانات احتمالی قیمت ارز که افق سودآوری شرکت‌های بورسی را متاثر می‌کند به طور طبیعی در معرض تغییر قرار می‌گیرد. Shervin.shahriari@turquoisepartners.com
ارسال نظر