حضور برندهای بخش خصوصی در فرابورس

گروه بورس- هدیه لطفی:‌صحبت از فرابورس ایران است؛ بازاری که ظرف ۵ سال گذشته به واقع مثل «لوبیای سحرآمیز» رشد کرده و حالا به اندازه نصف بورس تهران با قدمتی ۴۶‌ساله، شرکت درج‌شده دارد. رشد دیگر فرابورس ایران به وضعیت خود عملیاتی شرکت به‌عنوان یک بنگاه اقتصادی سهامی عام بر‌می‌گردد تا جایی که در پی رشد و توسعه سریع این بازار، قیمت سهام این شرکت از ۱۰۰‌تومان پذیره‌نویسی‌شده در سال ۸۸ با احتساب افزایش سرمایه‌ها ۴۰ برابر شده است. بر این اساس فرابورس ایران که این روزهای خود را مرهون ساز و کارهای قانونی و مدیریت‌های توانمند است، حالا به‌عنوان یک بازار و یک شرکت خوشنام در بازار سرمایه شناخته می‌شود، بازاری که به‌زودی شاهد پذیرش برندهای بخش خصوصی هم خواهد بود.

این شرایط سبب شد تا در گفت‌وگو با امیر هامونی مدیرعامل فرابورس ایران به بررسی وضعیت گذشته، حال و آینده این شرکت بپردازیم.

او در بازدید از «دنیای اقتصاد» از برنامه‌های مهمی همچون راه‌اندازی بازار اختصاصی و آغاز ترافیک عرضه‌های اولیه در بازار سهام رونمایی کرد. مدیرعامل فرابورس ایران در ابتدای اظهاراتش، از مصطفی امیدقائمی مدیرعامل سابق فرابورس به‌عنوان مدیری فعال که تمامی ویژگی‌های یک

Projectman را دارا است، یاد کرد و افزود: مدیرعامل سابق فرابورس در ابتدای تاسیس این شرکت با سرمایه ۱۰ میلیارد تومان بسیار خوب، فعال و استراتژیست ظاهر شد و توانست فرابورس ایران را به مرحله قابل قبولی برساند.

امیر هامونی یک سال بعد از تاسیس فرابورس از سازمان بورس به مدیریت بازار فرابورس آمد که در آن زمان ارزش بازار فرابورس معادل ۳۰ هزار میلیارد تومان بوده و این رقم در حال حاضر بالغ بر ۱۰۰ هزار میلیارد تومان است. هامونی در ادامه با اشاره به اولین معاملات در فرابورس که به دو شرکت کویرتایر و مرجان‌کار تعلق داشت، گفت: در آن زمان ارزش بازار فرابورس ایران با معامله سهام دو شرکت کویرتایر و مرجان کار تنها حدود ۹‌میلیارد تومان بود که در ۵/۱ سال بعد و با عرضه سهام همراه اول، بانک پاسارگاد و سرمایه‌گذاری پارس آریان رونق جدیدی در این بازار پدیدار شد.هامونی در ادامه با اشاره به معاملات کنونی فرابورس ایران اظهار کرد: معاملات فرابورس در سال جاری نیز با رونق چشمگیری همراه بوده به‌طوری که ارزش معاملات از ابتدای سال تا هفته گذشته بالغ بر ۲۰ هزار میلیارد تومان بود که نسبت به مدت مشابه سال قبل که رقمی در حدود ۱۶ هزار میلیارد تومان بوده، رشد ۲۵ درصدی را تجربه کرده است.بنا به گفته هامونی، بیشترین درصد رشد از این رقم به ارزش معاملات بازارهای ابزارهای نوین مالی، پایه و بازار سوم تعلق داشته که به‌رغم کاهش معاملات در بازار دوم، بازار اول نیز رشد ۱۳ درصدی را به ثبت رسانده، البته عامل اصلی رشد بالای بازار پایه نیز به دلیل حضور بالغ بر ۱۳۸ شرکت است.

مدیرعامل فرابورس ایران وضعیت شاخص آیفکس از ابتدای سال تاکنون را نیز مثبت ارزیابی کرد که با ۱۲درصد بازدهی همراه بود و گفت: نبود حجم مبنا و دامنه نوسان در فرابورس، رشد بیشتر شرکت‌های کوچک در مقایسه با شرکت‌های بزرگ در شرایط رکودی و همچنین دغدغه، دقت و وسواس هیات پذیرش فرابورس در پذیرش شرکت‌ها از جمله عواملی هستند که رشد ۱۲ درصدی شاخص را به همراه داشته است.

دو بازار جدید

هامونی تدوین سند راهبردی فرابورس که حاصل تلاش ۵/۱ ساله تمامی کارشناسان، مدیران و هیات مدیره شرکت است را از دیگر دستاوردهای فرابورس دانست و گفت: هدف از انتشار این سند راهبردی، تنوع‌سازی و استفاده از ابزارهای نوین مالی است به‌طوری که تلاش می‌کنیم برای هر مخاطب خاص ابزار خاص طراحی شود.

وی بازار هدف یا بازار اختصاصی و بازار دانش‌بنیان را دو بازار جدیدی دانست که در آینده با هماهنگی و تصویب سازمان بورس و اوراق بهادار راه‌اندازی خواهد شد و ادامه داد: برخی شرکت‌های خصوصی که از برندهای مطرح و معروف داخلی هستند و عمدتا معیارهای پذیرش در بازارهای اول یا دوم و حتی ثبت نزد سازمان را ندارند یکی از موضوعات مورد بررسی ما در فرابورس است. درواقع فرابورس نتوانسته نسبت به ورود آنها به بازار سرمایه بی‌تفاوت باشد و به همین جهت درصدد طراحی بازار جدیدی برای پذیرش این قبیل شرکت‌ها برآمده که آنها نیز بتوانند نسبت به عرضه درصدی از سهام خود در بازار اقدام کنند.

هامونی شرکت‌های فعال در صنایع مختلف از قبیل پوشاک، مواد غذایی، کشت و صنعت، دامداری، چرم، فرش و... را از این نوع شرکت‌ها دانست که قرار است سهام آنها با راه‌اندازی این بازار، عرضه شود.

بنا به گفته هامونی، این صنایع تشنه ورود به بازار سرمایه هستند و فرابورس به زودی زمینه‌های لازم را به منظور ایجاد تابلوی معاملات برای معامله سهام این قبیل شرکت‌ها که از فراوانی زیادی هم برخوردارند فراهم خواهد کرد. وی ادامه داد: در تمام دنیا نسبت این شرکت‌ها به شرکت‌های بزرگ بورسی زیاد است، به‌طوری که در حال حاضر ۹۹ درصد از آنها در بازارهای مالی آمریکا، هند و انگلیس فعال هستند که البته هرچند تعداد بالایی را به خود اختصاص می‌دهند، اما ارزش بازار پایینی دارند.

هامونی در ادامه با اشاره به آمارهای جهانی درخصوص بازارهای OTC گفت: OTCmarket آمریکا به‌عنوان سومین بورس این کشور، ارزشی بالغ بر ۱۵ هزار میلیارد دلار دارد در حالی‌که بر اساس آمار ارزش بازار بورس نیویورک حدود ۱۶ هزار میلیارد دلار و بورس نزدک حدود ۵/۴ هزار میلیارد دلار است و به این ترتیب مشاهده می‌شود حضور این شرکت‌ها در OTCmarket چه جایگاهی برای این بورس به‌وجود آورده است.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به تجربه‌های موفق جهانی در این زمینه، بازار سرمایه ما نیز باید به دنبال جذب این شرکت‌ها باشد که با راه‌اندازی بازاری خاص این هدف تحقق خواهد یافت.

وی در ادامه تصریح کرد: البته این نکته را باید مدنظر داشت که در دو سال اول راه‌اندازی بازار مزبور به این هدف نخواهیم رسید و باید در انتظار گذشت زمان باشیم. وی دلایل خاصی را در تاخیر برای راه‌اندازی بازار هدف مطرح کرد که یکی از آنها شمولیت یا عدم شمولیت و ثبت شرکت‌های خواستار ورود به بازار نزد سازمان است و گفت: باید مزایا، معایب و ابعاد حقوقی این مساله بررسی شود و بازار سرمایه به سمتی حرکت کند که قطعا نیاز و ضرورت راه‌اندازی این بازار را احساس کند. بنا به گفته هامونی، مطرح شدن در بازارهای داخلی و خارجی و همچنین تامین مالی بنگاه‌ها از جمله دلایل تمایل شرکت‌ها برای ورود به این بازار است.

مدیرعامل فرابورس بازار دانش‌بنیان را یکی دیگر از بازارهای جدید در فرابورس معرفی کرد که پس از برگزاری حدود ۴۰ جلسه با ذی‌نفعان، کارگروه مشترک با پارک‌های علمی فناوری به خصوص پارک پردیس، بانک‌ها و VCها یا همان صندوق‌های نوآورانه غیررسمی در دانشگاه‌های شریف و امیرکبیر، در حال نهایی شدن و طی مراحل پایانی راه‌اندازی است.

بنا به گفته هامونی عملکرد VCها شبیه مشاور عرضه است که بحث مالی و ورود به بازار را برای یک مخترع از صفر تا ۱۰۰ انجام می‌دهند.

هامونی با اشاره به انواع و اقسام ابزارهای مختلف قابل معامله در این بازار گفت: سهام شرکت‌های دانش‌بنیان که خواهان تامین مالی و همچنین یافتن شریک استراتژیک هستند، اولین گروه سهام عرضه شده در این بازار خواهند بود. وی سهام مبتنی بر دارایی فکری، عرضه مستقیم Patent، نشان جغرافیایی و... را از دیگر ابزارهایی دانست که از طریق این بازار می‌تواند در قالب ورقه بهادار در بورس شناخته شده و عرضه شوند. مدیرعامل فرابورس ایران ادعا کرد که راه‌اندازی این بازار تنها نسخه بورسی در دنیا خواهد بود که واسطه ایجاد نوآوری و همچنین عرضه صندوق‌های نوآورانه خواهد بود.

چه خبر از بازاردارایی فکری؟

مدیرعامل فرابورس درخصوص عملکرد بازاردارایی فکری نیز اظهار کرد: در حال حاضر ۱۳ اختراع در فهرست عرضه بازار دارایی فکری درج شده که به نوبت عرضه خواهند شد. خط کش تو در تو، دستگاه لیزرتک، استفاده از شناورهای قطع و وصل آب جهت آبیاری خودکار و جلوگیری از سرریز شدن مخازن آب، تردمیل آبی با مکانیزم جابه‌جا‌کننده کاپر به درون محفظه آب سیستم تنظیم ارتفاع آب محفظه و کاهنده نیروی وزن اعمال شده کاربر روی پاها، تولید افزودنی اصلاح‌کننده خواص آسفالت (گوگاس)، دستگاه فیزیوتراپی- ورزشی با قابلیت نصب روی مبلمان و صندلی، سامانه هوشمند تشخیص ۶ مختصات همزمان بر مبنای فناوری شبکه امواج نوری نامرئی، باربند نرم خودرو، تولید سیم‌های افشان آلومینیومی با انعطاف‌پذیری بالا، سوندنلاتون کاف‌دار، کفش ماساژور (ویبره دار)، سامانه آب شیرین‌کن‌های نیمه مستغرق بدون مصرف برق و بالابر هیدرولیکی برداشت میوه جات درختی از جمله این اختراعات هستند.

بنا به گفته هامونی، مهم‌ترین هدف استراتژیک وزارت اقتصاد افزایش ثروت‌آفرینی است و بند ۲ سند اقتصاد مقاومتی نیز بر دانش بنیان شدن اقتصاد تاکید دارد و در این راستا یکی از ابزارها و کارکردهای کوچک در این حوزه همین بازاردارایی فکری است که در راستای تحقق و شکوفایی این بازار باید فرهنگ مشارکت پذیری

عموم جامعه افزایش یابد.

پذیرش شرکت‌های جدید

هامونی درخصوص پذیرش شرکت‌های جدید در بازار نیز اظهار کرد: کشتیرانی جنوب خط، بیمه اتکایی ایرانیان و کشتیرانی والفجر به تازگی مورد پذیرش قرار گرفته‌اند. چند شرکت دیگر از جمله بهپاک و بانک حکمت نیز در حال طی مراحل ورود به بازار هستند؛ شرکت بهپاک که از بورس اخراج شده و در حال حاضر هیات پذیرش فرابورس مشغول بررسی شرایط پذیرش آن در فرابورس است؛ صورت‌های مالی و مراحل عملیاتی شلرد هم در حال طی شدن است که تا کنون ۳۰ درصد پیشرفت داشته و با اعطای زمان به شرکت، در حال بررسی شرایط پذیرش برای پیشرفت کامل آن هستیم.

وی بانک حکمت را آماده عرضه دانست و گفت: درخواست و پذیرش بانک حکمت مورد قبول واقع شده و سهام آن به‌صورت کشف قیمت و بازگشایی، عرضه می‌شود.

هر هفته یک عرضه اولیه

هامونی در ادامه اظهاراتش با اشاره به اینکه از ابتدای سال تاکنون ۲۰ شرکت در بازار پذیرش شده‌اند، اما شرایط بازار به‌گونه‌ای رقم خورد که امکان عرضه اولیه برای آنها نبوده، گفت: در اواخر آبان روند حجم معاملات رو به بهبود رفته و چنانچه روال بازار به همین شکل ادامه پیدا کند، تا پایان سال می‌توانیم به‌طور متوسط هر هفته یک عرضه اولیه داشته باشیم.

به گفته هامونی خدمات دریایی و مهندسی کشتیرانی قشم، لیزینگ امید، دارویی کاسپین تامین، پتروشیمی‌های زیرمجموعه هلدینگ خلیج فارس از جمله پتروشیمی برزویه (نوری)، فولاد هرمزگان، بهساز مشارکت‌های ملت، کشت و صنعت فوکا (زیرمجموعه تامین اجتماعی) از جمله شرکت‌هایی هستند که در صف عرضه اولیه فرابورس ایران قرار دارند.

پوشش بودجه فرابورس

هامونی درخصوص عملکرد شرکت فرابورس نیز اظهار کرد: با توجه به اینکه در ۶ ماه نخست سال‌جاری اندکی نسبت به بودجه عقب ماندیم و از پیش‌بینی درآمد هر سهم سال‌مالی ۹۳ که ۶۰ تومان در نظر گرفته شده بود، در ۶ ماه تنها ۲/۲۷ تومان پوشش داده شد، اما با توجه به شرایط مساعد بازار، در ۶ ماه دوم این بودجه پوشش داده خواهد شد. وی ادامه داد: برنامه‌ای برای افزایش سرمایه نداریم.