منیـره نظامیوند چگینی: صحبت کردن در مورد وضعیت بازارهای جهانی به ویژه کالایی، به دلیل تکرار سناریوهای چند ماهه اخیر بر میزان نگرانی‌ها و ناامیدی از روند آتی این بازارها می‌افزاید. در این میان افت بازارهایی که با وضعیت معیشت مردم و شرایط رشد اقتصادی کشورها رابطه تنگاتنگ و نزدیک‌تری دارند، شدت و اهمیت بیشتری داشته است. بازار فولاد و به تبع آن سنگ‌آهن از جمله این بازارها هستند. طی ماه‌های اخیر به دلیل اوضاع بد اقتصاد چین و افت میزان تولید و تقاضای آن برای فولاد شاهد تشدید رکود موجود در بازار این محصول استراتژیک بوده‌ایم. در ادامه این روند، بهای سنگ‌آهن نیز پا به پای فولاد دچار کاهش شد، مضاف بر اینکه عوامل کاهنده بیشتری بر بازار سنگ‌آهن فشار وارد می‌آورند که از این میان، می‌توان به مهم‌ترین‌ آنها یعنی تصمیم تولیدکنندگان بزرگ سنگ‌آهن به افزایش محصولات خود به‌رغم وجود مازاد در بازارها اشاره کرد.

به گزارش «دنیای اقتصاد» به نقل از بیزینس اینسایدر؛ بررسی روند یکساله سنگ‌آهن وارداتی چین با درجه خلوص ۶۲ درصد در بازار نقدی، سی‌اف‌آر بندر تیانجین، حاکی از سقوط ۲۳/ ۴۱ درصدی بهای این محصول در بازه یکساله ۲۰۱۵ است که قیمت سنگ‌آهن از حدود ۶۷ دلار و ۳۹ سنت ثبت شده در ژانویه ۲۰۱۵ تا مرز ۳۹ دلار و ۶۰ سنت در دسامبر ۲۰۱۵ افت داشته است. در این میان، این روند ریزشی آغاز شده از ابتدای سال گذشته میلادی تا حدود ماه آوریل کماکان ادامه داشته و بهای سنگ‌آهن را تا ۵۱ دلار و ۱۵ سنت پایین آورد.

در ادامه معاملات اما شاهد رشد بهای این محصول در بازه آوریل تا ژوئن بودیم که قیمت‌ها تا ۶۲ دلار و ۲۹ سنت رشد کرد. البته این رشد چندان قوی و ادامه‌دار نبود تا جایی که مجددا شاهد بازگشت بهای سنگ‌آهن به مسیر نزولی بودیم. طی بازه ژوئن تا جولای افتی با شیب تند در بازار سنگ‌آهن رخ داد و بهای آن را تا مرز ۵۱ دلار و ۵۰ سنت پایین آورد. ادامه معاملات با رشد اندک طی ماه‌های آگوست و سپتامبر تا ۵۶ دلار و ۴۳ سنت بالا رفت، اما این بار که در مسیر ریزشی حرکت کرد تا سطوح بسیار پایینی افت قیمت داشت تا جایی که ریزش تا زیر سطح ۴۰ دلاری، رکود شدید را بر این بازار حکمفرما کرد.

با آغاز سال جدید میلادی، کماکان روند بازار سنگ‌آهن نوسانی دنبال شده است. در آخرین معاملات انجام شده در بازارهای جهانی شاهد ادامه دادوستدها در سطوح نسبتا ثابت نزدیک به ۴۱ دلار و ۵۰ سنت بوده‌ایم. معاملات فولاد و سنگ‌آهن طی هفته‌های گذشته و در آستانه آغاز سال نوی چینی روندی کاهش داشته است. براساس تقویم چینی، بازارهای این کشور در بازه ۵ روزه بین ۸ تا ۱۲ فوریه تعطیل خواهند بود. براساس برنامه‌های اعلام شده توسط بسیاری از تولیدکنندگان فولاد داخلی چین، این دسته از شرکت‌ها طی تعطیلات سال نوی چینی، اقدام به بستن واحدهای تولیدی خود در راستای تعمیر و نگهداری خواهند کرد. برخی دیگر نیز اعلام کرده‌اند که طی این بازه، به ذخیره‌سازی مجدد سنگ‌آهن خواهند پرداخت. براساس گزارش بیزینس اینسایدر، به عقیده تحلیلگران بهای سنگ‌آهن که به‌طور سنتی در درجه اول، در بازار فیزیکی توسط عوامل عرضه و تقاضا تحت تاثیر قرار می‌گیرد، در حال بروز دادن نشانه‌هایی از تغییرروند است، چرا که تجارت غیرآنلاین (مکتوب) نقش موثری در هدایت قیمت‌ها و جهت‌گیری بازارها دارند که این نقش به‌طور فزاینده‌ای در حال افزایش است.

تحلیلگران سیتی گروپ در جدیدترین گزارش خود اعلام کرده‌اند که قیمت‌های سنگ‌آهن به دلیل ریزش شاخص‌ها در بازار سهام چین و نیز افت ارزش پول این کشور (یوآن) تحت فشار قرار دارد. با افزایش استفاده از معاملات غیرآنلاین، تاثیر تحولات اقتصاد کلان و موقعیت بازارهای مالی به‌طور روزافزون بر قیمت سنگ‌آهن در حال رشد است. این نوع معاملات، منجر به تشابه بیشتر بازار سنگ‌آهن به بازار مس، نفت و سایر کالاها شده است. همچنین تحلیلگران بازارهای سرمایه فعال در کارگزاری RBC در کانادا، در این رابطه اظهار کرده‌‌اند که موج نگرانی‌های ایجاد شده از افت ارزش یوآن و نیز کاهش‌های شدید و مکرر اخیر در بازار سهام چین، بر تحلیل‌ها و نیز پیش‌بینی‌ها تاثیر بسزایی گذاشته و نگاه‌ها را به روند آتی بازارهای کالایی به‌ویژه سنگ‌آهن کاهشی‌تر کرده است. این دسته از کارشناسان اعلام کرده‌اند که با توجه به روند کنونی بازار چین، تضعیف هرچه بیشتر چشم‌انداز بلندمدت فولاد و نیز رشد مازاد عرضه سنگ‌آهن در بازارهای جهانی، کماکان به‌عنوان اهرم کاهنده بر اعمال فشارها بر قیمت سنگ‌آهن ادامه خواهند داد.

براساس گزارش‌های رسمی موجود، چین حدود ۴۵ درصد از فولاد مصرفی جهان را به خود اختصاص می‌دهد، در حالی که حدود ۶۹ درصد از عرضه سنگ‌آهن جهانی به این کشور صادر می‌شود. این حجم سنگ‌آهن از نظر آماری میزانی کافی است، اما نکته قابل توجه این است که در حقیقت اینها منابع آهن کم کیفیتی هستند که برای پردازش به خروجی قابل استفاده بسیار پرهزینه به‌شمار می‌روند. براساس آمارهای بلومبرگ، بهای سنگ‌آهن با درجه خلوص ۶۲ درصد برای تحویل به بنادر سرزمین اصلی چین، از زمان آغاز سال جاری افتی در حدود ۴ درصد را متحمل شده و تا سطح زیر ۴۲ دلار کاهش یافته است. تحلیلگران کارگزاریRBC، در آخرین گزارش منتشر شده، پیش‌بینی متوسط قیمت خود را برای سال جاری میلادی با ۸/ ۲۱ درصد کاهش تا سطح ۴۳ دلار بر هر تن در مقایسه با سال گذشته میلادی پایین آورده است، این تصمیم در پی افت چشمگیر بیش از ۴۱‌درصدی در سال گذشته میلادی نسبت به سال ۲۰۱۴ میلادی اتخاذ شده است.

همچنین این تحلیلگران پیش‌بینی کرده‌اند که میزان عرضه جهانی سنگ‌آهن (از طریق حمل به‌وسیله کشتی) در سال جاری افزایش ۱/ ۴ درصدی خواهد داشت، این رقم برای سال گذشته میلادی رشدی در حدود ۷/ ۵ درصد ثبت شده است. این در حالی است که انتظار می‌رود طی سال جاری میلادی میزان تقاضا برای سنگ‌آهن در بازارهای جهانی افت یک درصدی داشته باشد. این رقم برای سال گذشته میلادی در همین میزان بوده است. به عقیده این تحلیلگران، در حالی که پیش‌بینی شده است روند تقاضا به نرخ رشد مثبت و قابل توجه ۲ تا ۳ درصدی بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹ بازگردد، اما انتظار می‌رود در طول دوره پیش‌بینی، میزان رشد عرضه از تقاضا پیشی بگیرد. البته در طرف مقابل بسیاری از تحلیلگران، پیش‌بینی کرده‌اند که در بازه بلندمدت حداقل سه ساله پیش رو شاهد افت قیمت سنگ‌آهن و نوسان آن در محدوده زیر ۴۰ دلار بر هر تن خواهیم بود. حال باید دید برآیند اثر فاکتورهای دخیل در روند بازار این محصول، مسیر آتی آن را به کدام سو هدایت خواهد کرد.

تکرار مستمر تراژدی بازارهای کالایی