محمد حسین بابالو

بازار فولاد داخلی بالاخص مقاطع ساختمانی در حال حاضر روزهای سختی را سپری می‌کند و با توجه به شرایط بازار به نظر می‌رسد این روند مدتی دامن گیر بازار باشد لذا بهترین رویکرد در این زمان سیاست صبر و انتظار است. در بازار داخلی، مصنوعات فولادی بالاخص آهن‌آلات ساختمانی در ماه‌های گذشته به دلایل مختلف در مسیر صعود قرار گرفت که حتی فعالان با سابقه بازار نیز از بازگشت و ریزش قیمت‌ها غافلگیر شدند. دلایل اصلی این رشد یکباره را می‌توان کاهش حجم واردات به دلیل کاهش جذابیت این امر در گذشته و در نتیجه کاهش موجودی انبارها، ترس و تردید از برخی محدودیت‌های اعمالی در خصوص واردات و پس از آن امید به افزایش تقاضا و افزایش قیمت‌ها را به تبع طرح هدفمند کردن یارانه‌ها دانست. این روند افزایشی در بازار که تقریبا از طرف اکثریت قریب به اتفاق فعالان بازار مورد تایید قرار گرفت در مسیری متناقض به راه خود ادامه داد.

پس از فروکش کردن جو روانی موانع واردات و عدم تغییر جدی در شرایط اقتصادی کشور به دلیل قانون هدفمند کردن یارانه‌ها، ذهنیت فعالان بازار به سمت قبول شرایط فعلی متمایل شد. به موازات فروکش کردن جو روانی افزایش قیمت‌ها روند واردات انواع مصنوعات فولادی بالاخص از کشور ترکیه به ایران آغاز شد. دلیل اصلی این امر تسهیل صادرات این کالاها از سوی دولت ترکیه بود. به گزارش متال بولتن در آن زمان خریداران ایرانی به سمت بازار ترکیه هجوم آورده بودند. این در حالی بود که تولیدکنندگان کشورهای مشترک‌المنافع بزرگ‌ترین و جذاب‌ترین بازار سنتی خود را از دست می‌دادند. پس از چندی با تضعیف این بازار و به‌تبع آن کاهش شدید قیمت‌های صادراتی این کشورها، تجار و تولیدکنندگان ایرانی و غیرایرانی در تغییر جهتی آشکار با نادیده گرفتن محدودیت‌های بین‌المللی اقدام به رقابت با تولیدکنندگان و تجار ترک کرده و با ارائه برخی مشوق‌های تجاری‌، اقدام به انعقاد قراردادهای بزرگی بین ایران و کشورهای مشترک‌المنافع کردند.

اگر به بازارهای داخلی و بالاخص معاملات در مبادی ورودی نظری بیفکنیم، شاهد ورود مصنوعات فولادی از کشور ترکیه با قیمت‌های مناسب خواهیم بود. این کالاها که از زمان انعقاد قراردادهایشان بین ۱ تا ۲ ماه می‌گذرد در زمان اوج محدودیت‌ها خریداری شده است و با توجه ورود این کالاها به گمرک‌های کشور در آینده‌ای نه چندان دور پتانسیل کاهش قیمت‌ها تقویت می‌شود. در خصوص تولیدات داخل و بالاخص بورس کالای ایران به عنوان مرجع قیمت‌گذاری این کالاها نیز شرایط مشابه است. با توجه به عرف قیمت‌گذاری در بورس متاثر از قیمت نزولی شمش در مبادی ورودی همچنین شرایط ضعیف بازار داخل هم اکنون شاهد کاهش قیمت‌ها می‌باشیم.

برآیند موارد ذکر شده از کاهش قیمت‌ها در بازار داخل حکایت دارد؛ اما مولفه‌های دیگری نیز در فرآیند بازار خودنمایی می‌کند. قیمت انواع مصنوعات فولادی در بورس به صورت سلف در هفته‌ها و ماه‌های گذشته به نسبت حال حاضر بالاتر بوده و با احتساب مالیات بر ارزش افزوده و هزینه‌های معامله و ترخیص همچنین خواب سرمایه، قیمت تمام شده کالاهایی که هم اکنون یا در هفته‌های آینده وارد بازار خواهد شد، بالا خواهد بود. این مطلب پتانسیل مهمی ‌برای بالا نگهداشتن قیمت‌ها است. رقابت بین کالای تولید داخل با قیمت تمام شده بالا و کالاهای ارزان وارداتی فاصله بین سقف و کف قیمت‌ها را در بازار افزایش داده و به شکننده بودن بازار می‌انجامد. این روند که قطعا به بورس کالا نیز تسری خواهد یافت، روند کاهشی قیمت‌ها را در بازار تسهیل می‌کند. برآیند نهایی شرایط ذکر شده ادامه روند آرام کاهش قیمت‌ها در بازار داخلی است.

با توجه به پتانسیل‌های موجود در صورت عدم وقوع اتفاقی غیر منتظره یا دخالت دولت یا تغییر ناگهانی شرایط جهانی بازار چند هفته‌ای رکود نسبی را در پیش خواهد داشت. چشم‌انداز فعالیت فعالان بازار نیز رقابت و مسابقه برای فروش خواهد بود. یکی از مولفه‌های شناخت این شرایط رقابتی برای فروش‌، پیشنهاد قیمت و معاملات محدودی در سطوح بسیار نازل در مقایسه با قیمت‌های جاری یا به عبارت دیگر افزایش اختلاف بین سطح و کف قیمت‌ها است. این روند در کوتاه مدت تا میان مدت ادامه خواهد داشت.

اما شرایط بازار فولاد در بلند مدت چه خواهد شد ؟با توجه به این موضوع که هم‌اکنون قیمت مواد اولیه صنعت فولاد از جمله سنگ آهن و قراضه و فروآلیاژها در مسیر صعود قرار دارد، اما روند صعودی قیمت فولاد از شیب بسیار کمی‌برخوردار است. این روند افزایش قیمت مواد اولیه به صنعت فولاد نیز تسری خواهد یافت و بازار فولاد جهانی را با رشد مواجه خواهد کرد. از هم اکنون قیمت بیلت کشورهای مشترک‌المنافع و ورق نورد گرم ترکیه به دلیل افزایش قیمت قراضه افزایش یافته و پیش‌بینی می‌شود این روند در مقیاس جهانی فراگیر خواهد شد. افزایش قیمت‌های جهانی اولین پتانسیل افزایش قیمت‌ها در بازار داخل و اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها و تزریق منابع مالی به اقتصاد به طرق مختلف نیز دومین پتانسیل افزایش قیمت‌ها خواهد بود. از میان مدت تا بلند مدت و پس از این روند کاهشی با تسری بازار صعودی جهانی به داخل شاهد بهبود بازار و افزایش قیمت‌ها خواهیم بود. تزریق بودجه‌های عمرانی، آزاد شدن مبالغ هدفمند کردن یارانه‌ها در حساب خانوارها و آزاد شدن منابع مالی حاصل طرح هدفمند کردن یارانه‌ها و اختصاص مجدد آنها نیز در روند بهبود بازار البته در مرحله دوم موثر خواهند بود.

با توجه به این موارد و تجربیات سال‌های گذشته به احتمال قوی دوره‌هایی از صعود و سقوط به صورت مقطعی به وقوع خواهد پیوست که از هم اکنون می‌توان زمان آنها را پیش‌بینی کرده و هشدار داد. زمان تحویل کالاها به خریداران اصلی در بورس مهم‌ترین عامل تاثیرگذار بر روند قیمت‌ها در بورس و بازار است.