علی شریفی* صنعت فولاد بی‌تردید به عنوان یک بخش زیربنایی و تاثیرگذار در رونق اقتصادی کشور همواره مطرح بوده است. از طرفی تاثیرپذیری این صنعت از شرایط اقتصادی کشور نیز بر کسی پوشیده نیست و رونق در بخش‌های مختلف اقتصادی از جمله بازار مسکن، طرح‌های عمرانی، صنایع خودروسازی و لوازم خانگی در تداوم فعالیت این بخش مهم از اقتصاد کشور نقش بسزایی دارد. شرایط کنونی در بازار به دلایل مختلف از جمله افزایش نرخ ارز، تحریم‌های بین‌المللی و سردرگمی نقدینگی در دست مردم بسیاری از بخش‌های صنعت از جمله صنایع فولاد را دستخوش تهدیداتی کرده که با شروع به کار دولت تدبیر و امید، امیدها برای حل مشکلات مختلف اقتصادی کشور قوت گرفته است، اما چون این مشکلات یک شبه حادث نشده است یک شبه نیز حل نخواهد شد. حال سوال این است که در این شرایط چگونه می‌توان شرکت‌های فولادساز را از تهدیداتی که در آن هستند رهانید.

هرچند تهدیدات مترتب بر صنعت فولاد کشور از جمله کاهش تولید، افزایش هزینه‌ها و کاهش ورود اقلام مصرفی وارداتی این صنعت را به مخاطره انداخته است ولی می‌توان از طریق مدیریت کارآمد و هوشمندانه این تهدیدات را به فرصت تبدیل کرد. یکی از مهم‌ترین راهکارهای مناسب در جهت تبدیل این تهدیدها به فرصت‌ها صادرات محصولات فولادی است. صادرات ضمن اثبات توانمندی کشور در مقابله با تحریم‌های بین‌المللی باعث ایجاد ارزآوری برای کشور و صنعت فولاد و تسهیل در ورود اقلام مصرفی وارداتی برای تداوم جریان تولید می‌شود.

از طرفی انجام طرح‌های توسعه فولاد با رویکرد تولید ۵۵ میلیون تن در افق ۱۴۰۴ در هیچ برهه‌ای از زمان نباید متوقف شود، زیرا جبران خسارت این توقف بسیار مشکل بوده و تاثیر آن می‌تواند تا سال‌ها ادامه داشته باشد. به ویژه اینکه واردات محصولات فولادی در سال‌های گذشته بالغ بر ۶ میلیون تن بوده است و خود این واردات باعث خروج ارز از کشور می‌شود.

از طرفی اکثر شرکت‌های فولادساز به‌دلیل انجام طرح توسعه خود طی سال‌های گذشته دارای تعهداتی به بانک‌های بین‌المللی هستند که عدم پاسخگویی به این تعهدات باعث خدشه‌دار شدن سیستم بانکی کشور می‌شود. با این حال پاسخگویی به این تعهدات و تهیه ارز برای طرح‌های توسعه و مواد اولیه مورد نیاز تولید با دشواری‌های زیادی همراه بوده است. یکی از بزرگ‌ترین معضلات اصلی، تهیه این ارز از منابع بانکی کشور است که با توجه به کاهش درآمدهای ارزی ناشی از تحریم‌ها و کاهش فروش نفت اولویت‌ اول در پرداخت ارز به مایحتاج عمومی کشور است. از طرفی جمع‌آوری ارز از بازار آزاد نیز در این حجم غیرممکن است و باعث ایجاد تبعات منفی از جمله افزایش مجدد قیمت ارز خواهد شد. با فرض این مطلب، انتقال این وجه به بانک‌های بین‌المللی ضمن وجود محدودیت‌های متعدد هزینه‌های دیگری را نیز به صنایع فولاد تحمیل خواهد کرد.

با توجه به موارد ذکر شده وزارت صنعت، معدن و تجارت این امکان را طی سهمیه‌های صادراتی برای شرکت‌های فولادساز فراهم کرده است تا ضمن تامین حداکثری نیاز بازار داخل، منابع ارزی لازم خود را از طریق صادرات فراهم کنند. اهمیت این نکته که قیمت برای مشتریان بازار فولاد از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است برکسی پوشیده نیست. در این راستا یکی از فرصت‌هایی که شرکت‌های فولاد‌ساز برای جامعه صنعتی کشور فراهم آورده‌اند، عرضه محصولات فولادی در بورس کالا است تا ضمن تامین نیاز صنعتگران داخلی، قیمت این محصولات واقعی شده و در رقابت با محصولات وارداتی قیمت‌گذاری شود. به علاوه با حذف تعرفه‌های گمرکی برای گروهی از محصولات از جمله محصولات تخت عملا قیمت‌های جهانی با قیمت‌های داخلی برابر شده‌اند و نظام عرضه و تقاضا تعیین‌کننده قیمت است. به هر طریق در شرایط بی‌ثباتی فعلی وجود ساز و کار مناسب، تعیین قیمت در بورس کالا تنها عاملی است که می‌تواند قیمت فولادی در کشور را متناسب با قیمت‌های جهانی به خوبی مدیریت کند و از ایجاد نوسانات شدید و ایجاد منافع سوداگرانه جلوگیری کند.

*معاون فروش و بازاریابی شرکت فولاد مبارکه