گروه بنگاه‌ها- زهرا مجتهد‌: با انتشار خبر وضع عوارض سنگ‌آهن به میزان ۲۰ درصد، عرصه فعالیت فعالان این حوزه نسبت به گذشته تنگ‌تر می‌شود. به گفته یک منبع آگاه در هیات وزیران، اخذ ۲۰ درصدی عوارض صادرات سنگ‌آهن در شورای اقتصاد به تصویب رسیده و تا ۱۵ روز آینده به وزارتخانه ابلاغ می‌شود. در صورت بروز چنین رویدادی به‌طور قطع دغدغه‌های سنگ‌آهنی‌ها نسبت به گذشته بیشتر می‌شود. فعالان این حوزه در ماه‌های اخیر از وضعیت کسب و کار نامطلوب خود شکایت داشته‌اند و با وضع این عوارض مشکلی به مشکلات قبلی آنها اضافه می‌شود. در این بین فعالان بازار سنگ‌آهن بر این باورند که هنوز این ابلاغیه اعلام نشده و امکان بازپس‌گیری آن وجود دارد. سجاد غرقی، عضو کارگروه اقتصادی دولت در ارتباط با این خبر می‌گوید که هنوز مستنداتی از بابت وضع عوارض ۲۰ درصدی به انجمن اعلام نشده، اما در عین حال ما معتقدیم که با توجه به رکود موجود در حوزه سنگ‌آهن پیاده‌سازی این طرح اقتصادی نیست. وی می‌افزاید: به هر تقدیر بررسی درستی و صحت این ابلاغیه به جلسه هیات مدیره روز دوشنبه موکول شده است. از سوی دیگر کیوان جعفری طهرانی دیگر عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن نیز می‌گوید: براساس پیش‌بینی‌ها رونق بازار سنگ‌آهن در مهرماه به این بازار به‌طور مقطعی بازمی‌گردد که اگر این قانون به تصویب برسد در عمل پایان تیرماه اعلام خواهد شد، بنابراین پس از ۳ ماه یعنی زمانی که بازار به رونق می‌رسد به اجرا درخواهد آمد که در این صورت اجرای اخذ عوارض به بازار شوک وارد می‌کند. وی می‌افزاید: هرچند عمر رونق بازار سنگ‌آهن در مهرماه کوتاه خواهد بود و عملا بازار سنگ‌آهن ایران سال ۲۰۱۴ را در رکود به پایان می‌رساند.

صادرات سنگ آهن به صفر می‌رسد؟

جعفری طهرانی متوسط قیمت سنگ‌آهن در سال ۲۰۱۴ را ۹۲ تا ۹۴ دلار عنوان و تصریح کرد: در سال ۲۰۱۵ قیمت سنگ‌آهن با ۳ تا ۵ دلار کمتر از متوسط قیمت آن در سال ۲۰۱۴ پیش‌بینی می‌شود. وی گفت: در صورتی که عوارض صادراتی از سوی سنگ‌آهنی‌ها پرداخت شود و از طرفی نرخ حامل‌های انرژی نیز گران‌تر شود، با ادامه این روند تا سال ۲۰۱۸ صادرات سنگ‌آهن به صفر خواهد رسید. به هر تقدیر اغلب کارشناسان، فعالان و تاجران سنگ‌آهن، وضعیت این حوزه را مطلوب نمی‌دانند و معتقدند که ادامه روند فعلی فعالان این قشر را با تعطیلی بنگاه‌هایشان روبه‌رو می‌سازد، بنابراین بازار سنگ آهن با وضع عوارض صادراتی در رکود باقی خواهد ماند.علاوه بر این، تعطیلی این بنگاه‌ها در حالی رخ خواهد داد که تقاضای سنگ‌آهن موجود بوده اما امکان پاسخ به آن در بازارهای بین‌المللی به دلیل وضع عوارض ۲۰ درصدی بسیار محدود می‌شود؛ به‌ویژه برای بنگاه‌هایی که از نوسان نرخ ارز بخشی از هزینه‌های متغیر خود را پوشش می‌دهند.

ایران رتبه خود را از دست می‌دهد

اما تاثیر دیگری که وضع عوارض دارد قرار دادن جایگاه ایران در لبه تیغ بحث خروج ایران از رسته صادرکنندگان سنگ‌آهن با کاهش سهم صادرات از این حوزه و ارتقای جایگاه کشورهایی که پیش از این سابقه ضعیفی در صادرات سنگ‌آهن داشته‌اند، است که اندکی دل‌نگرانی در حفظ جایگاه بین‌المللی ایران ایجاد می‌کند. با نگاهی به جدول رتبه‌بندی سهم کشورهای دنیا از صادرات سنگ‌آهن ، استرالیا در جایگاه نخست قراردارد و پس از آن برزیل و هند که اگر عوارض ۲۰ درصدی وضع نمی‌شد، ایران هم می‌توانست رتبه چهارم را از آن خود کند. پیش از این هم مدیرعامل یومتال چین پیش‌بینی کرده بود که ایران به زودی می‌تواند جایگاه هند یعنی رتبه سوم را تصاحب کند. اما با توجه به شرایط فعلی که بازار سنگ‌آهن با آن مواجه است، کاهش جهانی قیمت سنگ‌آهن و از طرفی مشکلات حمل و نقل که در داخل کشور بروز کرده این رتبه به‌طور جدی با خطر مواجه شده است. اگر به بهانه تحریم هم گذری بر رویدادهای حوزه سنگ‌آهن داشته باشیم، مسائل داخلی از قبیل نوسان نرخ دلار و بحث عوارض را نمی‌توان تنها عامل کم شدن میزان صادرات سنگ‌آهن دانست. این در حالی است که استرالیا این روزها در قیمت‌های بسیار پایین اقدام به فروش سنگ‌آهن کرده و از سوی دیگر میزان تولید خود را به میزان قابل توجهی افزایش داده است. این حرکت استرالیا باعث شده تا قیمت جهانی سنگ‌آهن نیز رو به افول گذاشته و تقریبا بازار را در مرحله تصمیم‌گیری متوقف کند. به نظر می‌رسد استرالیا سیاست فروش بیشتر را برای خارج کردن بازارهای کاذب در پیش گرفته است.امری که برزیل نیز از آن مستثنا نبوده است. به هر ترتیب امروز حوزه سنگ‌آهن از شرایط ویژه‌ای برخوردار است. دنیا در حال رصد کردن وضعیت بازار سنگ‌آهن ایران است . ابهام در مسائل داخلی و موانع حاکم بر حوزه کسب و کار فعالان بازار سنگ‌آهن فعالان این حوزه و فضای کسب و کار آنها را تحت الشعاع قرار داده و از مسیری شفاف و پررونق خارج کرده است.

عوارض 20 درصدی سنگ‌آهن و تعطیلی بنگاه‌ها